"Nữ tướng" Mỹ sẽ khuynh đảo chính trường Ukraine?

(VnMedia) - Tin đồn đang dấy lên về việc một nữ chính khách người Mỹ sẽ lên nắm quyền lãnh đạo chính phủ Ukraine. Liệu “nữ tướng” Mỹ có khuynh đảo chính trường Ukraine như Nữ hoàng Cách mạng Cam từng làm cách đây nhiều năm và liệu rằng bà này có làm lu mờ Tổng thống Petro Poroshenko trong bối cảnh chính quyền Kiev ngày càng mất uy tín trong lòng dân.

Nữ Bộ trưởng Tài chính Ukraine Natalia Yaresko

Nữ Bộ trưởng Tài chính Ukraine Natalia Yaresko mới đây đã ám chỉ khả năng tham gia vào cuộc đua giành chiếc ghế Thủ tướng trong bối cảnh Thủ tướng đương nhiệm Arseny Yatseniuk gần như không còn cơ hội tại vị. Sẽ là chuyện hết sức bình thường nếu một chính khách này ra đi, có một chính khác lên thay thế. Tuy nhiên, điều đặc biệt ở đây là bà Yaresko là một người Mỹ và từng là một quan chức cấp cao trong Bộ Ngoại giao Mỹ.

Liệu sau khi gây tranh cãi khi đưa cựu Tổng thống Gruzia vào vị trí tỉnh trưởng của một tỉnh quan trọng ở miền đông Ukraine, Kiev có đủ táo bạo hơn nữa để đưa một cựu quan chức Mỹ vào chiếc ghế Thủ tướng, lãnh đạo toàn bộ bộ máy chính phủ mới.

Thủ tướng Yatseniuk và cái kết bẽ bàng

Lên cầm quyền ở vị trí của người chiến thắng với rất nhiều sự kỳ vọng, Thủ tướng Arseny Yatseniuk từng mạnh miệng đưa ra rất nhiều cam kết về cuộc chiến chống tham nhũng, về sự phục hồi nền kinh tế, về việc xây dựng một đất nước Ukraine lớn mạnh và về cả cuộc đối đầu không khoan nhượng với Nga.

Tuy nhiên, hai năm sau, Thủ tướng Yatseniuk đã đẩy mình vào tình trạng không thể bẽ bàng hơn. Thất bại trong mục tiêu chống tham nhũng cũng như vực dậy nền kinh tế què quặt của Ukraine, chính phủ của ông Yatseniuk đã mất đi sự ủng hộ của người dân Ukraine, sự tin tưởng của giới lãnh đạo ở Kiev và gây thất vọng với các đồng minh phương Tây. Thực tế này được phản ánh rõ nét qua tỉ lệ ủng hộ sụt giảm thê thảm của ông Yatsenyuk, qua việc những đồng minh trong chính quyền ngày một quay lưng với ông và qua cả những phát biểu thể hiện sự chán nản của những nước phương Tây từng hậu thuẫn mạnh mẽ cho người đứng đầu chính phủ Ukraine. Uy tín của Thủ tướng Yatsenyuk đã giảm mạnh đến mức chỉ còn vài % trên con số 0 vào thời điểm diễn ra các cuộc bầu cử địa phương hồi năm ngoái. Đã có không ít các cuộc biểu tình diễn ra đòi Thủ tướng Ukraine từ chức. Đích thân Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko, người từng sát cánh bên cạnh Thủ tướng Yatsenyuk trong cuộc chiến chống lực lượng ly khai miền đông Ukraine và trong cuộc đối đầu với Nga, cũng phải lên tiếng kêu gọi đồng minh của mình từ chức. Giới chức phương Tây thì liên tục tung ra những phát biểu mang đầy tính cảnh báo với chính phủ của ông Yatseniuk.

Toàn cảnh môi trường chính trị xung quanh ông Yatseniuk đủ cho thấy chính phủ của ông này đang tiến ngày một sát đến bờ vực của sự sụp đổ. Một quan chức trong nội bộ chính quyền Kiev hôm 23/3 đã không ngại ngần tuyên bố, khả năng Ukraine sắp có một Thủ tướng mới lên tới 70%. Tổng thống Poroshenko thậm chí còn thẳng thừng đưa ra “tối hậu thư” yêu cầu thành lập một chính phủ mới ngay trong tuần tới.

Nhận thức rõ sự “thất thế” của mình, Thủ tướng Yatseniuk hôm 21/3 đã lên tiếng tuyên bố sẵn sàng từ chức với một số điều kiện nhất định. Đây là bước ngoặt thay đổi đầy bất ngờ bởi trước đó ông này thường xuyên lên tiếng khẳng định sẽ không từ chức. Ông Yatseniyk thậm chí còn tự tin khẳng định không ai ngoài chính phủ của ông có thể giải quyết được các vấn đề khó khăn của Ukraine.

Giờ đây, ở Ukraine, người ta đã không còn cần phải nói đến sự sụp đổ của nội các đương nhiệm mà đã bắt đầu thảo luận sôi nổi về chủ đề ai sẽ thay ông Yatseniuk để cầm cương một chính phủ Ukraine với vô số những nhiệm vụ khó khăn và đầy thách thức.

Nữ chính khách Mỹ - ứng cử viên sáng giá hàng đầu?

Khi những lời đồn thổi ngày càng tăng lên về khả năng nữ Bộ trưởng Tài chính sẽ là người dẫn dắt chính phủ mới ở Ukraine thì bà Yaresko vẫn còn tuyên bố không có tham vọng ngồi vào vị trí này và rằng cứ để mọi thứ “thuận theo tự nhiên”.

Vậy mà, chỉ một vài ngày sau đó, không rõ vì lý do gì, nữ chính khách người Mỹ bất ngờ thay đổi ý định, đưa ra những phát biểu ám chỉ về việc bà sẵn sàng chạy đua vào chiếc ghế Thủ tướng Ukraine. Liệu với tư cách là một nhân vật hết sức “đặc biệt”, bà Yaresko liệu có chút cơ hội nào hay không?

Sự đặc biệt của nữ Bộ trưởng Tài chính thể hiện ở chỗ bà không phải là một người Ukraine mà là một người được sinh ra ở Mỹ và từng là một quan chức trong Bộ Ngoại giao Mỹ. Bà Yaresko, 50 tuổi, đã được trao quốc tịch Ukraine khi bà tiếp nhận chức Bộ trưởng Tài chính hồi tháng 12 năm 2014. Bà Yaresko có khả năng nói tiếng Ukraine lưu loát dù cách nhấn trọng âm mang nặng kiểu thời xưa của những người gốc Ukraine nhập cư vào Bắc Mỹ.

Đánh giá khả năng trở thành Thủ tướng Ukraine của bà Yaresko, nhiều nhà phân tích cho rằng, cơ hội không nhiều. Mặc dù nữ chính khách người Mỹ có thể là một sự lựa chọn được ưa thích của các đồng minh phương Tây của Ukraine nhưng bà được tin là không có đủ ảnh hưởng và sức mạnh chính trị để có thể thúc đẩy tiến hành các cuộc cải cách nhanh hơn và thành công hơn ông Yatseniuk có thể làm. Hơn nữa, đảng của Tổng thống Poroshenko đương nhiên sẽ không ủng hộ bà Yaresko mà sẽ bầu chọn cho đồng minh thân thiết của họ là Chủ tịch Quốc hội Volodymyr Groysman – một ứng cử viên sáng giá khác.

Như vậy, con đường tiến lên vị trị Thủ tướng Ukraine của nữ Bộ trưởng Tài chính Yaresko không phải được trải bằng hoa hồng. Dù vậy, bà này vẫn thể hiện một sự tự tin và quyết tâm cao. Bà tuyên bố chỉ có một chính phủ kỹ trị do bà đứng đầu mới có thể giúp Ukraine giải quyết rất nhiều những vấn đề khó khăn và thách thức hiện nay.