(VnMedia) - Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte lại khiến đồng minh Mỹ “điếng người” khi bất ngờ nói đến khả năng hủy bỏ thỏa thuận quân sự chung giữa hai nước – một trong những yếu tố quan trọng trong quan hệ Washington-Manila nói riêng và của chính sách xoay trục nói chung của chính quyền Tổng thống Barack Obama. Phát biểu của ông Duterte chắc chắn cũng khiến Bắc Kinh mừng thầm.
 |
| Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte |
Ông Duterte hôm 2/10 nói rằng, ông có thể hủy bỏ hiệp ước được biết đến với tên gọi Thỏa thuận Tăng cường Hợp tác Quân sự (EDCA). Thỏa thuận được ký dưới thời người tiền nhiệm của ông Duterte – cựu Tổng thống Benigno Aquino này có hiệu lực từ hồi tháng Một. Theo EDCA, các lực lượng Mỹ được phép tiếp cận 5 căn cứ quân sự của Philippines để giúp làm đối trọng với sự hiện diện ngày càng gia tăng của Trung Quốc ở Biển Đông.
"Thỏa thuận EDCA này là một văn bản chính thức… nhưng nó không có chữ ký của Tổng thống nước Cộng hòa Philippines. Tốt hơn hết là giờ tôi nên suy nghĩ kỹ lại hai lần bởi tôi sẽ yêu cầu tất cả các bạn (lực lượng Mỹ) rời Philippines”, ông Duterte nói thêm.
Những phát biểu trên của Tổng thống Philippines chắc chắn sẽ khiến người Mỹ ngỡ ngàng dù họ đã không còn lạ gì với sự “đặc biệt” của ông Duterte.
Lầu Năm Góc đã phải vội vã lên tiếng nói giảm nhẹ về tầm quan trọng cũng như ý nghĩa của những phát biểu của ông Duterte sau lời đe dọa gây sốc nói trên. Phát ngôn viên Lầu Năm Góc – ông Jeff Davis cho biết, quân đội Mỹ đã nghe được những phát biểu của Tổng thống Philippines Duterte nhưng “những phát biểu đó thực sự không biến thành các hành động cụ thể mà chúng tôi thấy liên quan đến các hành dộng của chúng tôi trong quan hệ liên minh”.
"Trong mối quan hệ liên minh giữa Mỹ và Philippines, mọi thứ vẫn rất vững chắc, an toàn và đang đi đúng hướng”, ông Davis cho hay đồng thời chỉ ra dẫn chứng là sự hợp tác giữa hai nước vẫn diễn ra thông qua các cuộc tập trận quân sự và sự giúp đỡ của Mỹ dành cho Philippines trong cuộc chiến chống khủng bố ở nam Philippines.
Ông chủ Lầu Năm Góc Ashton Carter tuần trước đã có cuộc gặp với 10 Bộ trưởng Quốc phòng các nước thành viên ASEAN, trong đó có Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana. Theo lời ông Carter, hai nhà lãnh đạo quân sự đã có những cuộc thảo luận “rất tốt” về việc tiếp tục duy trì mối quan hệ liên minh quân sự kéo dài từ hơn 60 năm qua - một mối quan hệ liên minh mà ông miêu tả là “bọc thép”.
Bất chấp những phát biểu trấn an của giới chức Mỹ, không thể phủ nhận một thực tế là quan hệ giữa Mỹ và Philippines đang có nhiều rạn nứt dưới thời Tổng thống Duterte.
Nhà lãnh đạo Philippines gần đây liên tiếp có những phát biểu thể hiện mong muốn rời xa Mỹ và tiến lại gần hơn với Trung Quốc, Nga.
Chỉ cách đây vài ngày, ông Duterte tuyên bố cuộc tập trận quân sự sắp tới giữa Mỹ và Philippines là cuộc tập trận cuối cùng. Trước đó nữa, ông này nhiều lần chỉ trích gay gắt Mỹ và thậm chí dùng những lời lẽ nặng nề để xúc phạm Tổng thống Obama.
Cũng trong ngày 2/10, Tổng thống Philippines Duterte tuyên bố, ông này nhận được sự ủng hộ từ Nga và Trung Quốc khi chỉ trích, phàn nàn về đồng minh Mỹ.
Theo ông Duterte, trong cuộc gặp gỡ bên lề một hội nghị thượng đỉnh ở Lào hồi tháng trước, Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev đã đồng tình với ông khi ông chỉ trích Mỹ. "Tôi đã có cuộc gặp với ông Medvedev và bây giờ tôi tiết lộ với các bạn. Tôi đã nói với ông ấy là: Họ đang khiến cho tôi phải trải qua một thời kỳ khó khăn. Họ không tôn trọng tôi. Họ thật đáng xấu hổ. Ông ấy đã nói lại: Người Mỹ là như vậy và chúng tôi sẽ giúp bạn”, ông Duterte cho biết. Nhà lãnh đạo Philippines không cho biết chi tiết việc ông này đã phàn nàn gì về Mỹ.
Ông Duterte tăng cường chỉ trích Mỹ kể từ sau khi Tổng thống Barack Obama nói rằng ông sẽ nêu quan ngại về cuộc chiến chống ma túy của Philippines.
Cũng theo ông Duterte, Trung Quốc đã nói rằng Philippines sẽ không được lợi khi đứng về phía Mỹ. Không rõ vị quan chức Trung Quốc nào đã nói như vậy và phát biểu đó được đưa ra vào thời điểm nào.
Tổng thống Philippines gần đây liên tục công khai tuyên bố ông này có ý định thiết lập liên minh mới với Nga và Trung Quốc, đặc biệt trong vấn đề thương mại, ngoại thương như một phần của việc theo đuổi chính sách đối ngoại độc lập.
Phản ứng trước những diễn biến như trên, giới chức Mỹ cho rằng, tốt nhất là nên phớt lờ những phát biểu thù địch của ông Duterte và quan tâm đến thực tế là ông này chưa biến lời nói thành hành động bằng cách thu hẹp sự hợp tác quân sự giữa Mỹ với Philippines.
Kiệt Linh (tổng hợp)
Ý kiến bạn đọc