"Cuộc sống trên Internet không hề ảo"

Đó là khẳng định của Nguyên Thứ trưởng Bộ Bưu chính Viễn thông Mai Liêm Trực trong buổi giao lưu trực tuyến "15 năm Internet Việt Nam" trên Zing TV.
 
Buổi giao lưu còn có sự tham gia của hai khách mời khác là Chủ tịch Hiệp hội Internet Việt Nam Vũ Hoàng Liên và Tổng giám đốc Công ty cổ phần VNG Lê Hồng Minh, được truyền hình trực tuyến trên Zing TV.
 
Trả lời câu hỏi của một bạn đọc tại Quy Nhơn, Bình Định về thành tựu xã hội lớn nhất mà Internet đã mang lại cho Việt Nam trong 15 năm qua, ông Mai Liêm Trực chia sẻ, kể từ khi bắt đầu được cung cấp, cơ sở hạ tầng Internet từ con số 0 tròn trĩnh đã sánh ngang với các nước trên thế giới với đầy đủ các công nghệ hiện đại như kết nối Internet dùng cáp quang hay kết nối không dây 3G.
 
Theo ông, cước sử dụng Internet tại Việt Nam đã giảm 100 lần kể từ thời điểm Internet mở cửa cho đến nay, tính theo giá trị đồng tiền. Nhờ đó, Internet đang góp phần lớn lao vào việc thay đổi cuộc sống, từ kinh tế, văn hóa đến các hoạt động vui chơi giải trí của người Việt Nam.

Ông Mai Liêm Trực - người đặt những viên gạch đầu tiên cho ngành Internet Việt Nam.

Tổng giám đốc Công ty VNG Lê Hồng Minh nhận được câu hỏi khá "hóc" của một độc giả đến từ Hà Nội: "Ước mơ làm cho đời sống người Việt tốt hơn mà VNG đưa ra, theo ông có khiên cưỡng một chiều quá không? Thực tế có nhiều hiện tượng theo báo chí miêu tả, là làm cho xã hội và con người hưởng thụ các dịch vụ Internet xấu đi, kém đi".
 
Người đứng đầu công ty nội dung trên Internet lớn nhất Việt Nam chia sẻ, Internet cũng như tất cả mọi thứ trong cuộc sống đều có hai mặt. Ông lấy một ví dụ về Nobel là người phát minh ra thuốc nổ với mục đích hoàn toàn tốt. Nhưng sau đó, chính phát minh của ông đã được tận dụng để làm ra những loại vũ khí có sức hủy diệt rất lớn. Mặc dù vậy về bản chất, đó vẫn là một phát minh đột phá và tên của Nobel đã được đặt cho những giải thưởng khoa học danh giá nhất hành tinh. Internet cũng vậy, việc cần làm là tìm cách hạn chế những mặt tiêu cực của nó. Ông Minh chia sẻ: "Tất cả mọi thứ không bao giờ hoàn hảo và chúng ta không đủ sức triệt tiêu tất cả những điểm xấu của Internet. Do đó, nên hướng đến những điều tốt đẹp, những mặt tích cực Internet mang lại".
 
Ông Vũ Hoàng Liên, Chủ tịch Hiệp hội Internet Việt Nam được một độc giả ở Hải Châu, Đà Nẵng "yêu cầu" đưa ra những con số cụ thể về việc Internet đã phát triển đến mức nào. Chủ tịch Hiệp hội Internet Việt Nam cho biết, trong khoảng 10 năm qua, tốc độ đường truyền Internet tại Việt Nam đã tăng gấp 20 lần, thuộc hàng nhanh nhất thế giới. Việt Nam cũng đang đứng trong top 20 nước có lượng người dùng Internet nhiều nhất thế giới, với hơn 31 triệu người dùng. Con số đó của năm 2003 chỉ là 3 triệu người.

Ông Vũ Hoàng Liên - Chủ tịch Hiệp hội Internet Việt Nam.

Một thông số rất đáng chú ý nữa là 95% các xã ở nông thôn đã được nối cáp quang, 87% các xã sử dụng mạng ADSL. Tuy nhiên, ông cũng đưa ra một thực tế là dù 95% các xã đã có cáp quang nhưng có bao nhiêu người nông dân được sử dụng dịch vụ đó vẫn còn là một dấu hỏi, một trăn trở lớn của những người làm quản lý.
 
Nguyên Thứ trưởng Bộ Bưu chính Viễn thông Mai Liêm Trực được độc giả đặt câu hỏi về hiện tượng nhiễu loạn thông tin trong xã hội hiện nay và cách khắc phục. Ông Trực cho rằng, thông tin trên mạng là do con người cung cấp. Bản thân Internet không thể tự gây nhiễu loạn thông tin.
 
Trong cuộc sống thường ngày, chúng ta đều gặp phải những vấn đề tương tự. Mỗi sự việc đều tồn tại những thông tin chính thống hoặc không chính thống, hay hoặc dở. Internet là một kênh thông tin cũng có những vấn đề tương tự. Ông Trực bác bỏ những quan điểm cho rằng, cuộc sống trên Internet là cuộc sống ảo. Chẳng hạn như Chính phủ điện tử không hề ảo, nó giúp người dân tiếp cận với thông tin ban hành từ Chính phủ dễ dàng hơn.
 
Ông cho biết, Internet ra đời, bổ sung thêm cho nhân loại một môi trường sống mới, môi trường online. Theo ông, Internet chính là công trình vĩ đại nhất của con người. Tại Việt Nam, lượng người dùng Internet chỉ là hơn 30 triệu người, nhưng các nghị định ban hành trên Chính phủ điện tử có sức tác động đến toàn bộ người Việt.
 
Cũng theo ông Trực, câu hỏi về việc ngăn chặn những hệ lụy từ Internet đã được đặt ra ngay từ thời điểm Internet được mở cửa tại Việt Nam (năm 1997). Ông Trực khẳng định, chúng ta không thể ngăn chặn được những mặt tiêu cực của Internet mà chỉ có các giải pháp để hạn chế những tác động xấu của nó. Có 3 giải pháp được đưa ra, một trong số đó là các giải pháp kỹ thuật như tường lửa hay các phần mềm quản lý. Thứ hai chính là các biện pháp quản lý hành chính, bao gồm các thông tư, quy định. Biện pháp cuối cùng, cũng là quan trọng nhất, chính là việc nâng cao nhận thức của người dùng. Tuy nhiên, ông cũng nhận định, chúng ta cần thêm thời gian để phổ biến, nâng cao ý thức của người dùng Internet.
 
Mạng xã hội, một trong những sản phẩm Internet phát triển rất "nóng" thời gian qua cũng được bạn đọc đặc biệt quan tâm, trong đó có câu hỏi của độc giả Hà Mai Anh tại TP. HCM dành cho ông Lê Hồng Minh. Theo đó, độc giả này cho biết, người dùng chưa thấy được sự bứt phá thực sự của Zing, đặc biệt là mạng xã hội Zing Me: "Đứng về phía người dùng, tôi nhận thấy Zing Me luôn đi sau Facebook. Vậy trong thời gian tới, Zing có những bước đi gì mới để thay đổi cho những 'đứa con' của mình hay không?"
 
Ông Minh cho biết, Zing nói chung và mạng xã hội Zing Me nói riêng là dự án rất lớn của VNG. Trong khoảng 3 năm đầu, số lượng người dùng của Zing Me rất lớn, lớn nhất tại Việt Nam thời điểm đó. Tuy nhiên, ông cũng thẳng thắn thừa nhận, từ đầu năm 2012, Zing Me đã bị Facebook qua mặt.
 
Ông cũng chia sẻ thêm những khó khăn trong việc tạo dựng một thương hiệu mạng xã hội thương hiệu Việt, trước sự cạnh tranh vô cùng lớn của "đại gia" Facebook. Theo đó, việc tạo dựng một sản phẩm thành công trên Internet rất khó. Theo ông, việc Zing Me cạnh tranh với Facebook chẳng khác gì một hãng xe nội cạnh tranh với Mercedes. Họ có những kỹ sư giỏi nhất, có những công nghệ tiên tiến nhất và đã thành công ở rất nhiều nước trên thế giới.
 
Ông thẳng thắn thừa nhận, việc mạng xã hội Việt thua kém Facebook là điều không lạ. Tuy nhiên, không phải vì thế mà Zing Me chấp nhận chuyện đó. Ông cho biết, trong giai đoạn đầu, Zing Me chấp nhận đi theo, học hỏi những cái hay từ phía đối thủ, nhưng chắc chắn trong giai đoạn tiếp theo, Zing Me cần tạo ra sự khác biệt, bởi nếu không có gì khác biệt, chẳng có lý do gì để người dùng chọn sản phẩm của công ty ông.
 
Nếu như một hãng xe Việt cho ra mắt một dòng xe mới, họ còn có lợi thế là giá rẻ và được người Việt ủng hộ, thì thế giới Internet là một thế giới phẳng và các sản phẩm trên đó phải cạnh tranh hoàn toàn sòng phẳng. Ông đưa ra một ví dụ về việc, Zing Me đã đẩy mạnh blog - một hình thức chia sẻ cá nhân khá phổ biến nhưng Facebook không hoặc chưa chú trọng phát triển. Ông hy vọng người dùng Việt, những người thích viết blog, sẽ tìm đến với Zing Me.

Ông Lê Hồng Minh - Tổng giám đốc VNG.

Liên quan đến vấn đề cạnh tranh giữa doanh nghiệp trong nước với các đối thủ đến từ nước ngoài, một câu hỏi được đặt ra là chúng ta cần làm gì để cạnh tranh với doanh nghiệp nước ngoài.
 
Ông Lê Hồng Minh cho biết đây là vấn đề của toàn xã hội, của nhà nước, chứ không của riêng bất cứ doanh nghiệp nào. Những doanh nghiệp nước ngoài khi đầu tư vào Việt Nam đều đã là doanh nghiệp toàn cầu với lực lượng hùng hậu, công nghệ phát triển vượt bậc, trong khi doanh nghiệp trong nước phải chịu khá nhiều những quy định, thủ tục và hàng rào pháp lý. Để giải bài toán này, theo ông Minh, cách tốt nhất chính là việc các doanh nghiệp phải tự thân vận động, để tìm và mang đến cho người dùng những sản phẩm, giá trị khác biệt, những thứ không tìm thấy được ở doanh nghiệp nước ngoài hoặc những thứ họ làm chưa tốt.
 
Trong khi đó, ông Mai Liêm Trực đề cập nhiều hơn đến vai trò của các cơ quan Nhà nước. Trước hết, ông cho biết, doanh nghiệp cần thông cảm cho các cơ quan quản lý, bởi họ là những người lo cho lợi ích chung, không chỉ cho riêng người dùng hoặc doanh nghiệp. Ông cũng cho biết, tư duy chung của người quản lý là phải tìm cách "quản" được, hay theo cách nói của ông là "quản được thì cho làm, không thì ngãng ra", hay "tư tưởng quan liêu bao cấp vẫn còn nặng".
 
Ông cho biết, Nhà nước không nên "cấm" mà nên "cho làm", "cái nào chưa được thì chỉ ra". Điều đó mới đúng với quy định "người dân được làm những gì nhà nước không cấm", thay vì "anh phải có đủ tiêu chí, tôi mới cho làm".
 
Ông Vũ Hoàng Liên cũng đưa thêm giải pháp đó là, bên cạnh việc chờ cơ chế quản lý thay đổi, các doanh nghiệp cũng cần quan tâm đến việc tập hợp nội dung cụ thể để thuyết phục cơ quan quản lý Nhà nước. Nếu có một nhóm các doanh nghiệp có chung quan điểm, chắc chắn các cơ quan Nhà nước sẽ đón nhận ý kiến. Ông cũng tin tưởng rằng, biện pháp này sẽ đem lại hiệu quả trong thời gian tới.
 
Là CEO của một nhà cung cấp game online cũng như mạng xã hội hàng đầu Việt Nam, ông Lê Hồng Minh nhận được một câu hỏi của độc giả Lê Thành Trung tại TP. HCM về tương lai của game online. Ông Minh cho biết, không dễ để đưa ra dự đoán chính xác, nhưng theo cá nhân ông, game sẽ tiếp tục phát triển. Ông cũng đưa ra những diễn giải của riêng mình, theo đó game hiện đang là ngành giải trí lớn nhất thế giới. Trong thời gian tới, game sẽ không chỉ bó hẹp trong phạm vi giải trí, mà sẽ lan rộng sang nhiều khía cạnh khác, chẳng hạn như dùng game cho các mục đích giáo dục.
 
Một độc giả tại TP.HCM đặt câu hỏi về mô hình Wi-Fi miễn phí đã được triển khai tại một số tỉnh thành như Quảng Ninh, Huế sắp tới có được mở rộng ở các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM hay không, ông Mai Liêm Trực tin tưởng rồi đây sẽ có nhiều địa phương áp dụng mô hình này và khẳng định, việc phổ cập Wi-Fi sẽ phát triển mạnh trong tương lai. Nếu làm được điều này, một số các bức xúc trong xã hội hiện nay như ùn tắc giao thông, quá tải bệnh viện... sẽ được giảm tải, học sinh sẽ không còn phải cõng những chiếc ba lô nặng trĩu đến trường nữa, và số lượng cảnh sát phải có mặt trên đường sẽ được giảm xuống.
 
Tuy nhiên, việc này cũng phụ thuộc nhiều vào tư duy quản lý của các lãnh đạo địa phương. Mặc dù tốc độ phổ cập của Internet tại Việt Nam là nhanh, nhưng hiện tại vẫn còn nhiều triệu người chưa được tiếp cận. Theo ông Trực, trách nhiệm của các cấp lãnh đạo là phải làm sao để gần 60 triệu người dân Việt Nam hiện còn chưa biết đến Internet có cơ hội được sử dụng và tận hưởng những tiện ích mà Internet mang lại trong tương lai.
 
Trả lời về vai trò của các hiệp hội trong việc hỗ trợ các nhà quản lý và doanh nghiệp, đồng thời mang lại giá trị thực sự cho cộng đồng, ông Vũ Hoàng Liên, với cương vị là Chủ tịch Hiệp hội Internet Việt Nam, cho rằng hiện tại Hiệp hội đang trong quá trình vận động và có triển vọng đóng góp nhiều hơn nữa trong thời gian tới. Hiệp hội Internet Việt Nam đã chủ động, tích cực trong việc gắn kết các nhà cung cấp và người sử dụng với nhau, tuy nhiên hiện tại những đóng góp cụ thể nhất mới chỉ nằm ở mức động viên, thúc đẩy. Trong thời gian tới, Hiệp hội sẽ có thêm nhiều chương trình, dự án. Với việc được Bộ Thông tin - Truyền thông tạo nhiều điều kiện hơn, ông Liên tin tưởng chắc chắn rằng Hiệp hội sẽ có nhiều đóng góp lành mạnh, đúng mục tiêu và hiệu quả hơn nữa.
 

Các khách mời đã có những trao đổi thẳng thắn về các vấn đề liên quan đến thị trường Internet, viễn thông và CNTT Việt Nam.

Trước khi kết thúc buổi giao lưu, trả lời câu hỏi của MC về những kỳ vọng đối với ngành Internet Việt Nam trong 5 năm tới, ông Mai Liêm Trực cho rằng điều mấu chốt nhất là phải nâng cấp tư duy quản lý. Theo quan điểm của ông, quản lý là để thúc đẩy phát triển chứ không phải hạn chế phát triển. Các nhà quản lý cần đặt ra tầm nhìn 5 năm, 10 năm, 20 năm, xem khi đó toàn bộ nền kinh tế xã hội sẽ phát triển như thế nào, Việt Nam đi lên bằng cách gì, từ đấy hình dung ra hướng phát triển của Internet, để Việt Nam không chỉ mạnh về CNTT, mà phải là nước mạnh nhờ CNTT.
 
Ông Vũ Hoàng Liên cho rằng, hiện tại cả về hạ tầng lẫn tiêu dùng, chúng ta đều đang nhập khẩu. Mong muốn của ông là trong vòng 5 năm tới, ngành Internet và CNTT Việt Nam có thể xuất khẩu ra bên ngoài. Hiện tại, đã có nhiều bạn trẻ phát triển ứng dụng, đăng tải lên các App Store và kiếm tiền từ đó. Đây là một ví dụ của việc xuất khẩu sản phẩm và chất xám, tuy nhiên trong 5 năm tới, chúng ta cần làm được nhiều hơn thế, để làm sao người dùng nước ngoài phải thích xem nội dung và sử dụng các sản phẩm của chúng ta. Ngoài ra, môi trường Internet hiện tại đang rất sôi động, nhưng dường như mới chỉ có sự tương tác giữa người dân với nhau. Ông hy vọng trong 5 năm tới, Chính phủ điện tử phải có sự giao tiếp, tương tác với dân nhiều hơn nữa trên môi trường Internet.
 
Trong khi đó, Tổng giám đốc VNG Lê Hồng Minh thì chỉ có một mong ước ngắn gọn, đó là trong 5 năm tới, số lượng người được tiếp cận và sử dụng Internet tại Việt Nam sẽ tăng gấp đôi, đạt khoảng 60 triệu người, phục vụ những nhu cầu cơ bản và hữu ích hàng ngày. Đặc biệt, sẽ có nhiều người sử dụng Internet thông qua các thiết bị di động hơn.