(VnMedia) - Hàng ngàn vụ vi phạm liên quan đến thuế bị xử lý hành chính, hàng trăm vụ bị xử lý hình sự, Nhà nước đã thu hồi cả ngàn tỷ đồng tiền trốn thuế, tiền phạt vi phạm. Nhưng vì sao hoạt động tội phạm trong lĩnh vực thuế không giảm mà tiếp tục gia tăng với những phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi, gây thất thu lớn cho ngân sách Nhà nước, tác động tiêu cực đến kinh tế, chính trị, xã hội?
>> Mua bán hóa đơn "khủng", moi tiền Nhà nước tinh vi
Tang vật thu giữ trong một vụ mua bán trái phép hóa đơn GTGT
3 ngày thành chủ doanh nghiệp
Tiếp cận những tài liệu của Công an thành phố và Cục Thuế Hà Nội về công tác phối hợp điều tra, xử lý vi phạm pháp luật liên quan đến thuế mới thấy thực trạng vi phạm đáng lo ngại. Các đối tượng tội phạm đang tìm mọi cách "tấn công" vào những sơ hở trong cơ chế, chính sách thông thoáng của Nhà nước nhằm cải thiện môi trường kinh doanh, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp sản xuất, nâng cao sức cạnh tranh.
Điển hình “lỗ hổng” chính sách hiện nay là việc quản lý doanh nghiệp. Theo quy định, việc thành lập doanh nghiệp phải trải qua khá nhiều khâu quản lý hành chính Nhà nước. Trước tiên, phải được Sở Kế hoạch và Đầu tư cấp giấy chứng nhận doanh nghiệp, sau đó khai báo thành lập công ty rồi đăng ký mã số thuế tại cơ quan thuế.
Cơ quan thuế phải có giải pháp, phải thẩm tra cấp mã số thuế, hàng tháng phải kiểm soát hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp này. Ngoài ra, là một số những thủ tục hành chính khác như xác nhận của chính quyền và những nơi để thành lập công ty này.
Quy trình chặt chẽ như vậy nhưng thực tế nhiều đối tượng đã tìm cách vô hiệu hóa chính sách, giở các “chiêu trò” tinh vi để thành lập doanh nghiệp, thực hiện hành vi mua bán hóa đơn VAT, rút tiền ngân sách. Chúng đã “dựng” những trường hợp không có đủ tư cách lên làm chủ doanh nghiệp, tạo ra những giám đốc... rơi chứng minh thư, giám đốc “giấy”; hoặc những trường hợp cả nhà làm… giám đốc doanh nghiệp. Và khi đã doanh nghiệp "ma" đã được cấp phép thì Nghị định số 51/2010/NĐ-CP của Chính phủ về việc in, phát hành, sử dụng, quản lý hóa đơn quy định: “Doanh nghiệp được trao quyền tự chủ trong việc đặt in hóa đơn, tự in hóa đơn; cho phép doanh nghiệp được tự in hóa đơn trực tiếp từ phần mềm máy tính; bổ sung hình thức hóa đơn điện tử…” đã tạo điều kiện cho các doanh nghiệp "ma" này lợi dụng, lộng hành.
Một cán bộ trong Thanh tra Chính phủ giàu kinh nghiệm đấu tranh với tội phạm kinh tế cũng bộc bạch những lo ngại: Kể từ 1/1/2015, Sở Kế hoạch Đầu tư phối hợp với Cục thuế Hả Nội giải quyết hồ sơ đăng ký thành lập doanh nghiệp rút ngắn còn 3 ngày, cấp giấy chứng trong… 5 ngày làm việc. Đây là tạo điều kiện thông thoáng cho doanh nghiệp nhưng như thế có kiểm soát chặt chẽ không hay tạo ra những sơ hở cho tội phạm?
Trong khi đó, ông Hoàng Kim Cảnh, Phó Cục trưởng Cục thuế thành phố Hà Nội cũng nhận thấy những khó khăn: Thời gian qua đã xuất hiện thủ đoạn tội phạm mới, cụ thể: Đối tượng sử dụng chứng minh thư nhân dân bị mất, chứng minh thư nhân dân giả hoặc chứng minh thư nhân dân cũ ở các tỉnh khác chưa bị thu hồi.... để thành lập doanh nghiệp với mục đích sử dụng trái phép hóa đơn. Do chưa có biện pháp phòng ngừa cụ thể đối với thủ đoạn này nên cơ quan thuế gặp nhiều khó khăn trong việc kiểm tra, phát hiện, xử lý vi phạm.
Hàng chục nghìn doanh nghiệp ma?
Số liệu của Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an thành phố Hà Nội cho thấy tình trạng báo động này: Năm 2013, Cơ quan công an phát hiện 7.432 doanh nghiệp bỏ địa chỉ kinh doanh. Năm 2014 tiếp tục có đến 8.150 doanh nghiệp bỏ địa chỉ kinh doanh. Trong 4 tháng năm 2015 có đến 1.591 doanh nghiệp bỏ kinh doanh.
Đánh giá vấn đề này, Đại tá Nguyễn Mạnh Hùng, Trưởng phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về quản lý kinh tế và chức vụ (PC 46), Công an thành phố Hà Nội cho hay: Những doanh nghiệp bỏ địa chỉ kinh doanh này có dấu hiệu là những doanh nghiệp “ma” với quy trình thành lập, mua hóa đơn, in hóa đơn xong là bán và cuối cùng chấm dứt hoạt động.
Đáng lo ngại là tội phạm trong lĩnh vực này không giảm mà có xu hướng gia tăng với những phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi, gây thất thu lớn cho ngân sách Nhà nước, tác động tiêu cực đến kinh tế, chính trị, xã hội.
“Nếu trước đây, các đối tượng thường bán hóa đơn trị giá dưới 20 triệu đồng để không phải chịu trách nhiệm qua ngân hàng thì hiện, có những nhóm đối tượng lại tổ chức bán hóa đơn với số lượng tiền lớn và có hoạt động chuyển tiền chính thức qua ngân hàng tạo thành bộ hồ sơ chứng từ rất đẹp, rất hợp pháp.
Điển hình là vụ Nguyễn Trường cùng đồng bọn tổ chức trên 14 doanh nghiệp ma bán hóa đơn cho khoảng hơn 2.000 doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hà Nội. Khi bị cơ quan công an phát hiện, tất cả tài sản thông qua ngân hàng để chúng rút tiền và để hợp pháp hóa các hồ sơ chứng từ lên đến trên 5.000 tỷ đồng. Quá trình khám xét, chúng tôi còn thu được 1.500 các loại quyển hóa đơn mà chưa sử dụng đến”, Đại tá Hùng cho hay.
5 sắc thuế bị tấn công
Thành lập doanh nghiệp "ma" để mua bán hóa đơn VAT nhằm chiếm đoạt tiền ngân sách chỉ là một trong những vi phạm. Trong 10 sắc thuế Nhà nước ban hành, thì một nửa số này bị các đối tượng tội phạm lợi dụng nhiều nhất, đó là Thuế Giá trị gia tăng (VAT), Thuế Thu nhập doanh nghiệp, Thuế Thu nhập cá nhân, Thuế Xuất nhập khẩu và Thuế Nhà đất. Con số 2.379 vụ việc vi phạm liên quan đến lĩnh vực thuế bị hai cơ quan Công an thành phố và Cục Thuế Hà Nội phát hiện, điều tra, xử lý trong thời gian qua cho thấy điều đó.
Một cán bộ công tác lâu năm trong Tổng Cục thuế cũng bày tỏ những lo ngại: Tội phạm thuế đang diễn biến phức tạp, có xu hướng phát triển mạnh, thay đổi về phương thức, thủ đoạn mới nhằm "móc túi" Nhà nước như: Thành lập chuỗi doanh nghiệp “ma” khép kín để mua bán, sử dụng hóa đơn tài chính nhằm thực hiện các hợp đồng thương mại giá trị lớn chiếm đoạt tiền thuế; gian lận hoàn thuế đối với hàng hóa xuất nhập khẩu; gian lận thuế trong các ngành kinh doanh bảo hiểm thuế nhà thầu, kinh doanh thương mại điện tử, kinh doanh internet, kinh doanh tư vấn pháp luật, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ...
Dẫn chứng cụ thể của cán bộ thuế này là thuế Xuất nhập khẩu, tội phạm thường dùng mánh "Down" giá hàng hóa nhập khẩu, nghĩa là ghi giá trong hợp đồng thấp hơn giá trị thực tế. Cụ thể là khai sai chủng loại hàng hóa, từ hàng giá trị cao, đời mới thành hàng giá trị thấp, đời cũ. Biến hàng mới 100% thành hàng đã qua sử dụng, lợi dụng chế độ ưu đãi để nhập khẩu thêm nhiều hàng hóa.
"Nhưng đáng báo động là nạn chuyển giá, báo lỗ giả nhằm trốn thuế Thuế TNDN, Thuế TNCN của các doanh nghiệp FDI. Đến thời điểm này, Hà Nội có khoảng 11 vạn doanh nghiệp, trong đó là hàng ngàn doanh nghiệp FDI và không ít trong số này chuyên lách luật, tìm kẽ hở để vô hiệu hóa các chính sách. Bài học vừa qua về những sai phạm thuế tại Công ty TNHH Metro Cash & Carry Việt Nam (Metro Việt Nam) đã cho thấy ngân sách nhà nước nhiều năm qua đã thất thu một khoản không nhỏ. Tới đây, sẽ còn làm rõ những vụ nào và trường hợp nào sẽ bị xử lý hình sự để răn đe?", Cán bộ thuế này nói.
Đại tá Nguyễn Mạnh Hùng, Trưởng phòng PC 46 cũng thẳng thắn cho biết: Chúng ta đang có quá nhiều sơ hở, thiếu sót trong quản lý doanh nghiệp. Cơ chế của chúng ta ngày càng thông thoáng, giao hết quyền cho doanh nghiệp và họ có quyền của họ theo luật định nên công tác kiểm soát gặp khó khăn. "Tôi nghĩ rằng đã đến lúc xây dựng hệ thống pháp luật cần có những quy định cho hoạt động này trong tình hình mới", Ông Hùng nói.
Ý kiến bạn đọc