Những con số báo động về rượu bia

(VnMedia) - Mặc dù mức thu nhập chỉ đứng thứ 8 Đông Nam Á, nhưng mức tiêu thụ bia của Việt Nam đang cao nhất Đông Nam Á và đứng thứ 3 châu Á, chỉ sau Nhật Bản, Trung Quốc .

Những con số báo động

Theo Cục Y tế Dự phòng, gần 2 thập kỷ qua, mức tiêu thụ đồ uống có cồn toàn cầu đang chững lại thì Việt Nam là một trong số ít quốc gia có xu hướng tăng nhanh về tiêu thụ đồ uống có cồn ở mức cao trên thế giới.

Mức tiêu thụ chất có cồn tính trên bình quân đầu người (đối với người trên 15 tuổi) của Việt Nam tăng từ 3,8 lít/người năm 2005 lên 6,6 lít/người năm 2010. Trung bình 1 ngày, người uống rượu bia trên 15 tuổi tiêu thụ khoảng 37,7 gam cồn nguyên chất.

Điều rất đáng lo ngại là tỷ lệ thanh thiếu niên Việt Nam sử dụng đồ uống có cồn tiếp tục tăng cao. Khoảng 79,9% nam và 36,5% nữ thanh thiếu niên độ tuổi từ 14-25 có sử dụng đồ uống có cồn (năm 2008), tăng 10% với nam và 8% với nữ sau 5 năm. Trong đó, 60,5% nam và 22% nữ đã từng uống say. Tỷ lệ sử dụng rượu bia ở nhóm 14-17 tuổi tăng từ 34,9% lên 47,5% và ở nhóm tuổi 18-21 tăng từ 55,9% lên 67%.

Với mức tiêu thụ bia tăng từ 2,8 tỷ lít năm 2012 lên hơn 3 tỷ lít năm 2013, Việt Nam đang trở thành quốc gia tiêu thụ bia cao nhất Đông Nam Á và đứng thứ 3 châu Á, chỉ sau Nhật Bản, Trung Quốc.

Nguyên nhân gây nhiều bệnh tật

Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), đồ uống có cồn là một trong 5 nguyên nhân hàng đầu gây tàn tật và tử vong trên thế giới. Năm 2012 đã ghi nhận 3,3 triệu người tử vong do liên quan đến sử dụng chất có cồn - chiếm khoảng 5,9% tất cả các trường hợp tử vong trên toàn thế giới.

Đồ uống có cồn còn là nguyên nhân của 5,1% gánh nặng bệnh tật toàn cầu, trở thành vấn đề lớn của các quốc gia đang phát triển, trong đó có Việt Nam. Hiện có 30 bệnh do nguyên nhân trực tiếp là sử dụng đồ uống có cồn và 200 loại bệnh tật, chấn thương mang nguyên nhân gián tiếp từ việc sử dụng đồ uống có cồn.
 
Bên cạnh đó, khoa học đã xác định có mối liên quan giữa lượng đồ uống có cồn và mức độ tâm thần, rối loạn hành vi. Thậm chí chúng là một trong các nguyên nhân gây ra nguy cơ mắc bệnh không lây nhiễm (bệnh tim mạch, đái tháo đường, ung thư). Một nghiên cứu mới nhất của WHO còn cho thấy tồn tại mối liên quan giữa đồ uống có cồn với tỷ lệ mắc mới các bệnh truyền nhiễm như bệnh lao, viêm phổi, HIV/AIDS.

Đồ uống có cồn là một trong những nguyên nhân gia tăng tỷ lệ tai nạn giao thông ở Việt Nam hiện nay. Thống kê từ Điều tra quốc gia vị thành niên Việt Nam 2009 cho biết 20,8% nam vị thành niên đã lái xe sau uống rượu bia dẫn đến các chấn thương phải nghỉ học hoặc nghỉ lao động 1 tuần trở lên. Nghiêm trọng hơn, 1/5 các trường hợp tử vong do tai nạn giao thông ở Việt Nam có nguyên nhân sử dụng chất có cồn.

Ngoài ra, bạo lực gia đình - một vấn đề xã hội đang lên án mạnh mẽ trong những năm trở lại đây - có nhiều vụ việc đáng tiếc xuất phát từ việc sử dụng rượu bia. Theo số liệu điều tra, đồ uống có cồn là nguyên nhân lớn nhất gây ra khoảng 33,7% các vụ bạo lực gia đình ở Việt Nam.

Trẻ em Việt Nam cũng đang là nạn nhân trong việc lạm dụng đồ uống có cồn của người lớn như: bị xúc phạm, nhục mạ, mắng chửi (11,1%), bị bỏ mặc, thiếu sự chăm sóc bảo vệ của người lớn (6,5%), phải chứng kiến bạo lực nghiêm trọng trong gia đình (6,1%), bị đánh đập gây đau đớn về thể xác (3,8%), hoặc chịu ít nhất 1 trong 4 vấn đề nêu trên (13,8%), cao hơn các quốc gia khác như: Úc (11,8%), Ai Len (11,1%), Thái Lan (13,1%).

Hậu quả khác của đồ uống có cồn đối với các vấn đề xã hội bao gồm: giảm năng suất lao động, tăng nguy cơ tai nạn lao động, mất việc làm, bạo lực, tội phạm. Phí tổn kinh tế do đồ uống có cồn từ 1,3%-12% GDP của mỗi quốc gia, trong đó chi phí gián tiếp để giải quyết hậu quả do đồ uống có cồn thường cao hơn so với chi phí trực tiếp. Đức là quốc gia tiêu thụ đồ uống có cồn đứng thứ 9 trên thế giới, thiệt hại do đồ uống có cồn khoảng 32 tỷ USD/năm (2006), trong khi chi phí trực tiếp cho chăm sóc y tế là 9,4 tỷ USD. Thái Lan là quốc gia tiêu thụ đồ uống có cồn ở mức trung bình, thiệt hại do rượu bia năm 2006 là 1,99% GDP, gấp 2,4 lần nộp ngân sách từ thuế. Chi phí cho sử dụng đồ uống có cồn chiếm 11% chi tiêu hộ gia đình tại Rumani; 3-45% tại Ấn Độ.

Giảm pháp giảm lượng tiêu thụ đồ uống có cồn

Ngày 12/02/2014 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định về Chính sách quốc gia phòng, chống tác hại của lạm dụng đồ uống có cồn đến năm 2020. Sự ra đời của Chính sách quốc gia thể hiện rõ cam kết mạnh mẽ của Chính phủ Việt Nam trong phòng chống tác hại của việc lạm dụng đồ uống có cồn.

Chính sách quốc gia xác định những định hướng chung nhằm tạo nên sự đồng bộ trong các quy định thuộc mọi lĩnh vực của đời sống xã hội về phòng chống tác hại của lạm dụng đồ uống có cồn góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước.

Hiện nay Bộ Y tế đang phối hợp với các đơn vị hữu quan xây dựng Luật Phòng chống tác hại của đồ uống có cồn, góp phần ngăn ngừa các thiệt hại về kinh tế, những tổn thất về sức khỏe do đồ uống có cồn gây ra, hướng tới một xã hội phát triển khỏe mạnh và bền vững.