(VnMedia) - Sáng nay (15/11), tại phiên chất vấn đầu tiên đối với Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh, rất nhiều các câu hỏi và tranh luận trực tiếp của đại biểu là về vấn đề xả lũ của các thuỷ điện. Tuy nhiên, câu trả lời của Bộ trưởng chưa làm hài lòng các vị đại biểu...
 |
| Đại biểu Trần Thị Dung |
Đại biểu Trần Thị Dung (Điện Biên) xót xa nói: “Chưa bao giờ tính mạng người dân lại mong manh trước nhân tai và thiên tai đến thế! Chết người, trắng tay là hậu quả đau lòng của người dân vùng hạ lưu từ những sai phạm trong quy trình vận hành các công trình thủy điện Hố Hô và thủy điện An Khê Kanak.”
Dẫn chứng những thiệt hại đau đớn do các đợt xả lũ như: ngày 25/5/2011, thủy điện An Khê bất ngờ xả lũ và làm người dân vùng hạ lưu thiệt hại hàng chục tỷ đồng. Tháng 11/2013, người dân thị xã An Khê chịu thiệt hại. Ngày 1/11 vừa qua cũng xả lũ và không thông báo cho người dân. Thủy điện Hố Hô xả lũ làm chết 20 người, đại biểu tỉnh Điện Biên dồn dập đặt câu hỏi: “Đề nghị Bộ trưởng cho biết Bộ trưởng sẽ xử lý việc sai phạm trên như thế nào và bao giờ người dân sẽ nhận được đền bù thiệt hại? Việc thực hiện rà soát quy hoạch các công trình thủy điện theo Nghị quyết của QH khóa 13 được thực hiện đến đâu? Những bất cập xoay quanh cái gọi là vận hành đúng quy trình tại các nhà máy thủy điện, theo Bộ trưởng, thời gian tới có được làm rõ không? Liệu người dân có được sống trong môi trường an lành và giải pháp của Bộ trưởng trong vấn đề xả lũ như thế nào?”
Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh khẳng định: “Chúng ta không phát triển thủy điện bằng mọi giá cũng như không phát triển các dự án của chúng ta bằng mọi giá, kể cả trong lĩnh vực năng lượng và các lĩnh vực khác. Đây là quan điểm của chỉ đạo của Nhà nước cũng như của Chính phủ.”
Bộ trưởng cũng nói về việc đánh giá lại và đưa ra khỏi quy hoạch những dự án không đảm bảo và yêu cầu bảo vệ môi trường cũng như ổn định đời sống kinh tế người dân...
 |
| Bộ trưởng Trần Tuấn Anh |
Ông Trần Tuấn Anh cho biết, về cơ bản hiện nay chúng ta có khoảng hơn 336 dự án thủy điện, qua quá trình quản lý xây dựng và phát triển, chức năng quản lý của nhà nước trong thủy điện, các đập thủy điện được phân bổ cho một loạt các bộ ngành, riêng Bộ Công thương là Bộ quản lý nhà nước chủ đạo về năng lượng và thủy điện. Ngoài ra Bộ Xây dựng, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cũng tham gia quản lý các khía cạnh khác.
Sau khi phân tích các yếu tố đảm bảo an toàn khi xả lũ vào mùa mưa của các dự án thuỷ điện, Bộ trưởng khẳng định, từ khi có Nghị định 2013, Bộ đã đôn đốc kiểm tra thực hiện đầy đủ quy định pháp lý về vấn đề này.
“Cả Hố Hô và An Khê Kanak đều phải đảm bảo nguyên tắc và đảm bảo những yêu cầu, quy định pháp lý của nhà nước về an toàn của thủy điện cũng như an toàn về xả lũ thì mới được cấp phép hoạt động.” – ông Trần Tuấn Anh khẳng định.
Trước thực tế tồn tại trong thời gian vừa qua, khi các đập khi xả lũ thường xuyên gây ra sự bức xúc trong nhân dân, trong dư luận xã hội như các vụ xả lũ của Hố Hô cũng như An Khê Kanak, Bộ trưởng cho rằng, thứ nhất là quy trình có nhưng việc chấp hành quy trình nhiều khi còn máy móc, cứng nhắc.
“Như quy tắc của xả lũ hồ thủy điện thì chủ đập thủy điện phải có nhiệm vụ thông báo cho chính quyền địa phương ở vùng hạ lưu, nhưng lại không nói rõ trong quy định đó, việc thông báo đó dưới hình thức nào đảm bảo yêu cầu như thế nào. Nhiều khi chủ đập, chủ thủy điện thông báo nhưng không đầy đủ vì lý do mất điện hoặc đánh kẻng báo động nhưng không nghe thấy. Có tình trạng dẫn đến phối hợp chưa tốt giữa chủ đập thủy điện và chính quyền địa phương, đặc biệt trong các phương án phòng chống lụt bão được phê duyệt.” – Bộ trưởng lý giải.
Cũng cho rằng có các phương án phòng chống lụt bão, nhưng khi có sự cố xảy ra có thì việc tổ chức phương án đó không đảm bảo hiệu quả, ông Trần Tuấn Anh dẫn chứng: “Trong trường hợp của Hố Hô vừa rồi, thủy điện báo cáo là gọi điện nhưng lại không có người nghe máy, vì vậy dẫn đến tình trạng một số địa phương ở phía hạ lưu không đảm bảo thông tin xuyên suốt trong sự phối hợp.”
Bộ trưởng Bộ Công Thương cũng đánh giá, bản thân việc theo dõi dự báo thời tiết và đặc biệt là hệ thống quan trắc của các thủy điện không được đảm bảo và chưa có sự đầu tư và vận hành tốt hệ thống quan trắc để phục vụ cho các chủ đập, doanh nghiệp cũng như địa phương trong việc theo dõi phòng chống lụt bão.
Bộ trưởng cho biết, tới đây, Bộ Công Thương sẽ chủ động tổ chức tổng kiểm tra, rà soát, đánh giá lại chất lượng các quy trình cũng như các phương án tham gia phối hợp về phòng chống lụt bão, đặc biệt là đảm bảo an toàn hạ du theo quy định của nhà nước.
Bộ cũng sẽ đánh giá, điều tra lại chất lượng của các hoạt động về phòng chống lụt bão cũng như đảm bảo an toàn thủy điện xả lũ của địa phương và xem xét tổng hợp, làm rõ trách nhiệm của tất cả các bên tham gia kể cả chính quyền địa phương các cấp cũng như chủ đập, chủ doanh nghiệp tại địa phương. Kèm đó là thực hiện nghiêm các chế tài.
“Nếu không thực hiện được đầy đủ các quy định và có sự vi phạm kỹ thuật thì sẽ xem xét, thậm chí cấm không cho tham gia hoạt động cũng như rút phép các dự án đó.” – Ông Trần Tuấn Anh nhấn mạnh.
Sau phần trả lời của Bộ trưởng, đại biểu Trần Thị Dung giơ biển tranh luận lại, bày tỏ chưa bằng lòng với phần trả lời đó của Bộ trưởng.
“Việc xả lũ bất ngờ, xả lũ không báo trước, đặc biệt trong vụ Hố Hô vừa rồi, đồng chí Bí thư Hà Tĩnh hoàn toàn không biết, hoặc xả lũ ở An Khê thì Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai không biết. Vấn đề này không mới, năm 2013 tôi đã chất vấn chính thủy điện An Khê và cho đến nay thì càng ngày càng trầm trọng hơn. Trước vùng lũ như vậy, 5h chiều mới thông báo đến người dân, trong khi đó lúc đó là chiều tối, ba bề bốn bên người dân không biết đi đâu, nước ngày càng dâng cao, chính quyền sở tại chỉ nói rằng mời bà con trèo lên chỗ cao, bà con đi đâu trong lúc chiều tối như vậy? Quy trình này đúng - sai, Bộ trưởng thừa nhận là có vi phạm, vậy Bộ trưởng sẽ xử lý vi phạm như thế nào để người dân không phải là nạn nhân của quy trình đó nữa?” – đại biểu Trần Thị Dung đặt câu hỏi rõ ràng.
Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng Bộ Công Thương cho hay, Bộ đã có rà soát, kiểm tra và đánh giá thực tế và báo cáo Thủ tướng.
“Trên thực tế, trong việc xả lũ của thuỷ điện Hố Hô, Bí thư Tỉnh ủy có phát biểu không được biết chuyện này, chúng tôi có kiểm tra. Trên thực tế, đồng chí Bí thư không biết vì chủ thủy điện thông báo lại báo cho Uỷ ban phòng chống lụt bão của địa phương theo quy định của pháp luật. Chúng tôi không có ý nói rằng trách nhiệm của địa phương đến đâu, nhưng trên thực tế ủy ban phòng chống lụt bão của địa phương và tìm kiếm cứu nạn là cơ quan đầu mối của chính quyền địa phương chịu trách nhiệm trong việc điều hành công tác phòng chống lụt bão cũng như kiểm tra về hoạt động của thủy điện trong xả lũ là có trách nhiệm về việc đó” – ông Tuấn Anh giải thích.
Bộ trưởng Bộ Công Thương tiếp tục khẳng định lại, việc đã có báo lãnh đạo của địa phương cũng như tại các xã của vùng hạ du. “Nhưng tuy nhiên là có một số vấn đề về mất điện và những hiện trạng thực tế, thông tin không đến được tới tất cả các chủ tịch xã của các địa phương và một số xã địa phương còn không nghe máy.”
Tuy nhiên, ông Tuấn Anh cũng thừa nhận, đánh giá tổng thể, bản thân trong quy trình cũng có vấn đề để đảm bảo an toàn xả lũ khi xả lũ xuống hạ du. “Thời gian tới, chúng tôi sẽ kiểm tra toàn bộ việc xây dựng, thẩm định quy trình xả lũ cũng như quy định của pháp lý để đảm bảo an toàn của địa phương khi thủy điện xả lũ.” – ông Tuấn Anh hứa.
Đại biểu chưa hài lòng
Bên lề phiên chất vấn, các đại biểu đã trao đổi nhanh đánh giá về phần trả lời của Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh:
Đại biểu Trần Thị Dung: “Bộ trưởng trả lời rằng Bí thư tỉnh không biết vì theo luật, chủ công trình không phải báo đến, nhưng khi đoàn Bộ Công Thương vào làm việc thì Chủ tịch huyện Hương Khê cũng không được mời nên không biết và đến muộn 15 phút. Bộ trưởng nói là đánh trống và gọi điện không nghe, tôi thấy chưa ổn. Chúng ta nói quá nhiều về quy trình, nhưng vấn đề trách nhiệm là vận hành quy trình thế nào chưa bao giờ tính mạng người dân mong manh trước thiên tai và nhân tai như vừa qua. Câu trả lời làm tôi chưa thỏa mãn. Tôi sẽ tiếp tục chất vấn nếu không đạt được kết quả như mong muốn, không phải là mong muốn của đại biểu mà là của cử tri.”
Đại biểu Bùi Văn Xuyền (Thái Bình): “Bộ trưởng chưa đi vào trọng tâm của câu hỏi mà cử tri và đại biểu đặt ra, bản thân tôi chưa hài lòng. Phải tìm ra nguyên nhân đích thực của sự việc và giải quyết ngay vì hậu quả đã xảy ra. Không thể có chuyện mang về bàn xem thế nào, quy trình có vấn đề thì phải sửa ngay, quy trình có vấn đề thì do đâu, đó là trách nhiệm của Bộ, chứ bản thân người vận hành chỉ làm được đến thế, đảm bảo an toàn thì người quản lý cấp vĩ mô phải đảm bảo. Đúng quy trình nhưng hậu quả vẫn xảy ra. Bộ trưởng không đi thẳng vảo vấn đề, làm đại biểu bức xúc.”
Đại biểu Ngô Thanh Danh (Trưởng đoàn Đắk Nông): “Bộ trưởng trả lời chưa đúng trọng tâm lắm. Về trả lời xả lũ Hố Hô, cần có quy trình gấp, giải pháp phải thực hiện ngay từ bay giờ. Bộ trưởng phải đưa ra thời hạn cụ thể khắc phục, không thể trả lời không. Câu trả lời của Bộ trưởng chưa dứt khoát.”
Tuệ Khanh
Ý kiến bạn đọc