Cách sơ cứu các tai nạn thường gặp ở trẻ

(VnMedia) - Trương Anh Mậu, khoa ngoại, Bệnh viện Nhi đồng 2 cho biết, trong cuộc sống hàng ngày, các tai nạn như bỏng, ngã́, nuốt hạt trái cây...xảy ra ở trẻ ngày càng phổ biến và nhiều. Do vậy, các bậc cha mẹ cần phải hiểu biết về các kiến thức sơ cấp cứu các tai nạn này..

Dị vật hầu họng

Dị vật đường thở là một cấp cứu nội – ngoại khoa, do đó việc tiến hành cấp cứu càng nhanh càng tốt, trong đó việc sơ cứu ban đầu có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Tuy nhiên các cấp cứu ban đầu này chỉ áp dụng trong trường hợp tối khẩn cấp vì nếu không cấp cứu ngay người bệnh sẽ tử vong.

Khi trẻ ăn nhanh, nuốt vội hay vừa ăn vừa nói thì khả năng bị di vật đường thở là rất cao. Các hạt trái cây thường bị hóc trúng là hạt lạc, hạt dưa, viên thuốc, sặc bột cháo sữa. Cũng có trường hợp bé chơi nhét hòn bi vào mũi làm hòn bi tuột sâu vào trong mũi.

Biểu hiện

Trẻ đang ngậm hoặc đang ăn đột nhiên ho sặc sụa, tím tái, ngạt thở trong chốc lát, vã mồ hôi, có khi đái ỉa cả ra quần. Đó là hội chứng xâm nhập xảy ra khi dị vật qua thanh quản, niêm mạc bị kích thích, chức năng phản xạ bảo vệ đường thở của thanh quản được huy động để tống dị vật ra ngoài. Do đó, các cách cấp cứu ban đầu này chỉ áp dụng trong trường hợp tối khẩn cấp vì nếu không cấp cứu ngay người bệnh sẽ tử vong. Khi gặp trường hợp này , cha mẹ cần phải thật bình tĩnh, quan sát nhanh bé, nếu tình trạng tím tái ngày bé ngày càng diễn tiến xấu thì các biện pháp sau đây nên được thực hiện:

-Đối với dị vật là chất lỏng (sữa, bột…): nhanh chóng khai thông đường thở, ngay lập tức nắm 2 cổ chân trẻ đưa lên cao, đầu hướng xuống dưới, tay kia vỗ mạnh lưng trẻ để làm trẻ khóc mạnh lên.

-Đối với dị vật không phải chất lỏng: tùy theo độ tuổi của bệnh nhân mà tiến hành làm nghiệm pháp Hemlich ở các tư thế khác nhau.

Những sai lầm nên tránh khi trẻ hít sặc:

- Móc cho ói vì dễ gây sắc thêm cho bé và gây viêm phổi hít.
- Cố gắng móc dị vật bằng tay làm dị vật di chuyển vào sâu hơn, gây khó thở hơn ho bé
- Chuyển ngay tới trung tâm y tế trong tình trạng bé tím tái nặng do ngạt thở mà không làm thủ thuật như trên.

Ảnh minh họa.

Dị vật đường tiêu hóa

Trẻ nuốt phải các vật không tiêu hóa được, thường gặp là đồng xu, viên bi, nút chai, nắp chai,  kim găm, kim băng, kẹp tóc.

Các dị vật nếu không phải là vật sắc nhọn, góc cạnh thì thông thường chỉ cần theo dõi phân của bé trong 24-36 giờ xem dị vật có ra theo phân hay không.

Các dị vật sắc nhọn như kim, pin, tăm... thì bắt buộc phải được thoe dõi tại bệnh viện đề phòng các dị vật này làm thủng ruột, thường biểu hiện qua các triệu chứng đau bụng, tiêu phân máu.

Bỏng

Nguyên nhân bỏng thì thì rất đa dạng nhưng phần lớn là do bỏng với chất lỏng nóng như nước sôi, lửa bếp, nước quá nóng trong vòi tắm, phỏng do bàn ủi, do điện giật hay rờ vào ổ cắm điện….trong đó khỏang 1/3 trẻ phải nhập viện do vết phỏng sâu và nhiễm trùng. Bỏng không chỉ là 1 tai nạn ngòai da mà trong những trường hợp nặng, sẽ gây ra các rối lọan lan rộng trong cơ thể khiến cơ thể suy sụp dẫn đến tử vong.. Ngòai ra, di chứng sau bỏng gây sẹo co rút, khủng hỏang tâm lý cho bé vẫn là một vấn đề rất lớn và nan giải cho cả nhân viên y tế và gia đình.

Khi trẻ bị bỏng, người nhà cần bình tĩnh, không la hét làm bé hỏang sợ mà cần phải rửa hoặc ngâm vết bỏng của bé vào nước lạnh khỏang 10-15 phút.

Nếu bỏng do hóa chất thì nên rửa dưới vòi nước sạch chảy nhẹ để làm trôi bớt và làm lõang lượng hóa chất trên da. Tuyệt đối không thoa kem đánh răng, nước mắm, rượu trắng hay các loại thuốc thảo dược không rõ nguồn gốc vào vết phỏng vì sẽ gây kích ứng vùng da bỏng đang bị tổn thương và làm nặng hơn vết phỏng.

Nếu bé quá đau đớn thì có thể cho bé uống thuốc giảm đau paracetamol (biệt dược Hapacol 150mg, 250mg hoặc Efferalgan 150mg, 250mg) với liều từ 10-15mg/kg trước khi đưa đi. Còn đối với các vế phỏng độ 2 sâu, độ 3,4 thì bắt buộc phải nhập viện để nhân viên y tế điều trị.

Chấn thương sọ não

Chấn thương sọ não ở trẻ em thường do bất cẩn trong sinh hoạt (chiếm 60% trường hợp), thường gặp nhất là ngãcầu thang, ngã võng .,ngã xe đạp, tai nạn giao thông, vât nặng va trúng đầu...

Nếu chấn thương nhẹ, bé hoàn toàn tỉnh táo, không có dấu hiệu gì lạ thì cha mẹ có thể chăm sóc bé tại nhà, nhưng cần theo dõi chặt chẽ mỗi hai giờ một lần trong suốt 24 giờ đầu tiên.

Không phải tất cả các trường hợp té đều cần phải chụp Xquang hay CTScan sọ kiểm tra. Tuy nhiên các trường hợp té ở trẻ nhỏ đều cần được theo dõi cẩn các triệu chứng báo động sau để được xử trí sớm:

- Tình trạng lúc tỉnh lúc mê.

- Ngủ mê kêu không thức dậy.

- Nhức đầu dữ dội.

- Lỗ tai hoặc lỗ mũi chảy nước trong.

- Ói mửa nhiều lần.

- Co giật tay chân.

- Sưng lớn nơi da đầu.

Gãy xương

Dấu hiệu:
-Đau vùng chỗ gãy rất nhiều.
-Thâm tím, sưng nề chỗ gãy
-Mất cử động bình thường vùng xương bị gãy.

Do đó, khi có các dấu hiệu trên, người nhà nên tiến hành sơ cứu ngay vùng chấn thương cho trẻ bằng các bất động với nẹp hoặc bất cứ vật gì dài, phẳng có thể nâng đỡ vùng xương bị gãy (cành cây, giấy cứng của thùng cạc-tông...)

Nếu bé quá đau đớn thì có thể cho bé uống thuốc giảm đau paracetamol (biệt dược Hapacol 150mg, 250mg hoặc Efferalgan 150mg, 250mg) với liều từ 10-15mg/kg trước khi đưa đi