Hen phế quản: Khám ngay khi có triệu chứng

Hen phế quản là căn bệnh dị ứng, mạn tính thường gặp. Theo Tổ chức Y tế thế giới, hiện nay có khoảng hơn 300 triệu người mắc hen, dự đoán đến năm 2025 là 400 triệu người. Ở Việt Nam, số bệnh nhân nhập viện ngày càng tăng.

TS.BS Hoàng Thị Lâm, Phòng khám Dị ứng, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội cho biết, hen phế quản là bệnh không lây, nhưng hen phế quản lại có tính di truyền. Nếu có bố hoặc mẹ bị hen, người con có tới 25 - 30% nguy cơ mắc. Nếu cả hai bố mẹ đều bị, nguy cơ mắc bệnh của con có thể lên đến 50%. Tuy nhiên, di truyền không phải là yếu tố duy nhất quyết định khi môi trường có thể tham gia gây bệnh với người có sẵn cơ địa dị ứng và góp phần làm nặng bệnh, hoặc khởi phát đợt cấp của bệnh trên những người sẵn có bệnh hen. Việt Nam là nước đang phát triển, ô nhiễm môi trường trầm trọng ở các TP lớn khiến các bệnh dị ứng tăng nhanh, trong đó có hen phế quản. 
  
Theo nghiên cứu của GS.TSKH Nguyễn Năng An - Chủ tịch Hội Hen, Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng Việt Nam, năm 1961, tỷ lệ lưu hành căn bệnh hen phế quản ở người lớn tại miền Bắc là 2,1%. Theo nghiên cứu mới được công bố, tỷ lệ mắc bệnh hen ở huyện Ba Vì (Hà Nội) là 3,9% và ở quận Hoàn Kiếm (Hà Nội) là 5,6%. 

Hen phế quản là bệnh không thể điều trị dứt điểm nhưng rất may là bệnh có thể ổn định ở hầu hết các bệnh nhân, nếu tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ. Khi đó, người bệnh sẽ không có triệu chứng của hen phế quản, không cần dùng thuốc hoặc hiếm khi phải dùng để cắt cơn... 

Triệu hứng của hen phế quản là khò khè, khó thở, thở rít, nặng ngực, và ho, đặc biệt về đêm. Các triệu chứng có xu hướng lặp lại, đặc biệt khi bị cảm cúm, nhiễm trùng đường hô hấp, khi thay đổi thời tiết hoặc khi hít, tiếp xúc với các chất kích thích. Những triệu chứng này xảy ra do thay đổi lưu lượng khí thở ra. Sự thay đổi này do nhiều nguyên nhân như do tắc nghẽn phế quản, co thắt cơ trơn, dày thành phế quản, tăng tiết nhầy… Sự thay đổi lưu lượng thở ra cũng có thể xảy ra ở những người bình thường nhưng mức độ lớn hơn gặp ở người bị hen phế quản.

Có nhiều yếu tố kích thích khởi phát hoặc làm nặng bệnh hen phế quản nhưng hay gặp là nhiễm virus, tiếp xúc với các dị nguyên (bọ nhà, bụi nhà, gián, phấn hoa, nấm mốc...), các loại khói như khói hương, khói thuốc lá. Ngoài ra, khi gắng sức, rối loạn cảm xúc cũng có thể gây ra đợt cấp của hen phế quản. Đợt cấp của hen có thể xảy ra bất kể lúc nào, thậm chí với cả những người đang được điều trị hen, mặc dù với mức độ nhẹ hơn rất nhiều so với những người không điều trị.