Tận dụng tối đa cơ hội từ chứng khoán phái sinh

(VnMedia) - Sự kiện chính thức đi vào vận hành của thị trường Chứng khoán phái sinh được xem là một trong những điểm nhấn quan trọng nhất của thị trường trong 6 tháng cuối năm. Nhà đầu tư đang ngóng chờ cũng như kỳ vọng vào một thị trường mới đem lại nhiều cơ hội sinh lời hơn. Tuy nhiên làm thế nào để tận dụng tối đa cơ hội từ chứng khoán phái sinh?

Thị trường chứng khoán phái sinh đang trong những bước chuẩn bị cuối cùng, dự kiến cuối tháng 8 sẽ đi vào hoạt động. Sự kiện chính thức đi vào vận hành của thị trường Chứng khoán phái sinh được xem là một trong những điểm nhấn quan trọng nhất của thị trường trong 6 tháng cuối năm.

Nhà đầu tư đang ngóng chờ cũng như kỳ vọng vào một thị trường mới đem lại nhiều cơ hội sinh lời hơn. Tuy nhiên làm thế nào để tận dụng tối đa cơ hội từ chứng khoán phái sinh?

Tại buổi hội thảo “Kịch bản nào cho thị trường chứng khoán 6 tháng cuối năm” do CTCP Chứng khoán Sài Gòn (SSI) tổ chức cuối tuần qua, ông Nguyễn Duy Linh - Phó TGĐ Khối phụ trách môi giới khách hàng cá nhân SSI đã có chia sẻ về 3 chiến lược đầu tư trên thị trường chứng khoán phái sinh để các nhà đầu tư có thể tối ưu các cơ hội tăng tài khoản trên thị trường này.

Ảnh minh họa

Chiến lược 1: Đầu cơ theo xu thế giá

Trong trường hợp thị trường tăng giá (Bullish View), nhà đầu tư có thể mua một hợp đồng tương lai và bán khi giá tăng. Ví dụ nhà đầu tư mua một hợp đồng tương lai (HĐTL) với giá 645 điểm và sau đó bán khi giá của hợp đồng tăng lên 668 điểm, nhà đầu tư sẽ thu được lãi nhờ chỉ số tăng.

Giả sử nhà đầu tư đặt mua cho mình 10 hợp đồng khi chỉ số VN30 đang ở mức 645 điểm, lúc này giá trị 10 hợp đồng tương đương 645 triệu đồng. Mức ký quỹ 10% tương đương khoản tiền kỹ quỹ 64,5 triệu đồng.

Khi VN30 tăng lên 668 điểm (tức tăng 3,56%), nhà đầu tư sẽ lãi một khoảng chính bằng mức tăng của chỉ số nhân với hệ số nhân 100.000 đồng, tương đương giá trị khoản lãi 23 triệu. Như vậy, tỷ lệ sinh lời lúc này so với mức ký quỹ 64,5 triệu đồng đạt khoảng 35,65%. Tỷ lệ này cao gấp 10 lần mức tăng của chỉ số do tỷ lệ margin đang ở mức 10%.

Tuy nhiên các nhà đầu tư cũng được khuyến cáo dùng các biện pháp phòng ngừa rủi ro để tránh tình trạng “bốc hơi” mạnh tài khoản khi dự đoán sai về chỉ số. Cụ thể, lệnh stop loss ( -1%) bán hợp đồng khi chỉ số giảm xuống 1% (tương đương 6,45 điểm) luôn được khuyến cáo các nhà đầu tư sử dụng nhằm giảm thiểu rủi ro. Đây cũng giống như việc nhà đầu tư mua bảo hiểm đối với tài khoản giao dịch phái sinh của mình.

Ở chiều ngược lại, với xu thế giá giảm (Bearish View), nhà đầu tư sẽ bán hợp đồng tương lai và mua khi chỉ số giảm để kiếm lời.

Giả sử nhà đầu tư bán HĐTL khi chỉ số đang ở mức 692 điểm, giá trị 10 hợp đồng lúc này tương đương 692 triệu và giá trị ký quỹ 69,2 triệu đồng.

Khi chỉ số giảm xuống còn 675 điểm, giá trị 10 hợp đồng bây giờ chỉ còn 675 triệu đồng, nhà đầu tư thực hiện mua vào và sẽ ghi nhận mức lãi 17 triệu đồng. Tỷ suất sinh lời trên 69,2 triệu đồng ký quỹ là 25%, gấp 10 lần so với mức giảm 2,5% của chỉ số.

Lúc này, nhà đầu tư vẫn có thể kiếm lời khi dự đoán đúng xu thế giảm của thị trường, điều này thì không thể xảy ra đối với thị trường cơ sở.

Trong trường hợp này, nhà đầu tư được khuyến cáo đặt lệnh stop loss (+ 1%/6,92 điểm), đồng nghĩa với việc nếu dự đoán sai, lệnh mua sẽ tự động được thực hiện khi chỉ số tăng thêm 1% tương đương 6,92 điểm để giảm thiểu mức lỗ.

Chứng khoán phái sinh là gì?: Chứng khoán phái sinh là các công cụ tài chính mà giá trị của chúng phụ thuộc vào giá của một tài sản cơ sở. Chứng khoán phái sinh quy định quyền lợi và/hoặc nghĩa vụ của các bên tham gia hợp đồng đối với việc thanh toán và/hoặc chuyển giao tài sản cơ sở với một mức giá được thỏa thuận trước vào một thời điểm nhất định trong tương lai.   Tài sản cơ sở của chứng khoán phái sinh có thể là hàng hóa như nông sản, kim loại, v,v.. hoặc công cụ tài chính như cổ phiếu, trái phiếu, lãi suất, v.v.

Chiến lược 2: Phòng ngừa rủi ro cho danh mục nắm giữ

Các giả định được đặt ra trong trường hợp nhà đầu tư sở hữu danh mục chứng khoán rộng gắn với chỉ số. Nhà đầu tư tin rằng thị trường sẽ giảm tuy nhiên lại không muốn bán cổ phiếu vì các lý do như không muốn mất nhiều chi phí giao dịch hoặc nhà đầu tư cho rằng để mua lại danh mục những cổ phiếu tốt sẽ khó khăn và chưa chắc đã mua được ở mức giá hời.

Khi đó, nhà đầu tư có thể bảo vệ danh mục bằng cách bán HĐTL VN30Fxxyy. Khi thực hiện phòng ngừa rủi ro bằng hợp đồng tương lai, sự giảm - tăng giá trị danh mục sẽ được bù đắp bởi việc tăng giảm của HĐTL.

Giả sử nhà đầu tư đang nắm giữ một danh mục cổ phiếu có mức độ tương quan cao với VN30 như VNM, SSI, HPG… giá trị danh mục 2 tỷ đồng và giá trị chỉ số VN-Index đang là 670 điểm. Với 2 tỷ đồng, số lượng hợp đồng tương lai tương ứng sẽ rơi vào khoảng 30 hợp đồng.

Ở ngày đầu tiên, khi chỉ số Index đang ở mức 670 điểm, tương ứng giá trị danh mục 2 tỷ đồng, nhà đầu tư thực hiện lệnh bán 30 hợp đồng tương lai với tổng giá trị HĐTL là 2,01 tỷ đồng.

Đến ngày thứ 60, đúng như dự đoán của nhà đầu tư, chỉ số Index giảm 10% xuống còn 606 điểm, tương đương giá trị danh mục giảm theo 10% còn 1,8 tỷ đồng, lỗ 200 triệu. Trong khi đó, do dự đoán đúng xu thế giảm của Index nhà đầu tư lúc này thực hiện mua lại 30 HĐTL với tổng giá trị 1,818 tỷ đồng, kết quả lãi 192 triệu đồng từ phương thức này.

Tổng hợp khoản lỗ 200 triệu đồngvới giá trị danh mục và khoản lãi 192 tỷ đồng từ HĐTL, nhà đầu tư lúc này chỉ còn ghi nhận khoản lỗ 8 triệu đồng. Rủi ro được phòng ngừa rất nhiều so với thời điểm chưa có HĐTL và nhà đầu tư vẫn có thể giữ nguyên danh mục đầu tư của mình.

Thậm chí nhà đầu tư vẫn có thể kiếm thêm được lợi nhuận trong trường hợp đã chốt lời các cổ phiếu trong danh mục mà chỉ số vẫn tăng điểm do dòng tiền dịch chuyển sang các nhóm cổ phiếu khác, từ đó các cơ hội kiếm lời từ thị trường phái sinh trở nên đa dạng hơn.

Chứng khoán phái sinh bao gồm 4 loại chính: -Hợp đồng kỳ hạn: là một thỏa thuận giữa hai bên tham gia để mua và bán một loại tài sản ở một thời điểm nhất định trong tương lai với mức giá được xác định trước ngay ở thời điểm hiện tại. - Hợp đồng tương lai: là hợp đồng kỳ hạn được chuẩn hóa, niêm yết và giao dịch trên Sở giao dịch chứng khoán. -Hợp đồng quyền chọn: Người nắm giữ hợp đồng quyền chọn có quyền, nhưng không có nghĩa vụ, mua hoặc bán một loại tài sản cơ sở tại một thời điểm nhất định trong tương lai theo mức giá được xác định trước. Người bán hợp đồng có nghĩa vụ thực hiện giao dịch khi người nắm giữ hợp đồng chọn thực hiện quyền. Hợp đồng quyền chọn bao gồm quyền chọn mua và quyền chọn bán. -Hợp đồng hoán đổi: Hợp đồng hoán đổi là một thỏa thuận giữa hai bên về việc hoán đổi các dòng tiền phát sinh từ các công cụ tài chính trong tương lai. Hợp đồng sẽ quy định rõ thời điểm hoán đổi dòng tiền và phương pháp tính toán cụ thể.

Chiến lược 3: Chiến lược giao dịch trong ngày

Các nhà đầu tư thậm chí có thể kiếm lợi nhuận tỷ suất cao từ chứng khoán phái sinh từ các giao dịch trong ngày. Điều này giúp họ có thể đóng mở các vị thế trong ngày mà không phải chịu rủi ro qua đêm.

Giả dụ với trường hợp bearish view (thị trường giảm giá trong ngày), nhà đầu tư dự báo về xu thế giảm của thị trường.

Khoảng 9h ngày 30/5, nhà đầu tư thực hiện bán một HĐTL VN30F tại giá 720 điểm. Sau đó đến 14h cùng ngày, khi chỉ số giảm xuống còn 711 điểm, nhà đầu tư thực hiện mua lại HĐTL đã bán. Nhà đầu tư lãi 9 điểm, tương đương 12,5%/ngày.

Như vậy chỉ trong khoảng 5h đồng hồ giao dịch, tài khoản của nhà đầu tư có thể tăng thêm 12,5% nếu nhà đầu tư dự báo chính xác xu thế của chỉ số trong ngày. Chiến lược kiểu này rất phù hợp đối với những nhà đầu tư nhanh nhạy, phản ứng tốt với diễn biến thị trường.

Các nhà đầu tư luôn luôn được khuyến cáo đặt lệnh stop loss (+ 1%), mua lại trong trường hợp Index quay đầu tăng giá để giới hạn mức lỗ tối đa do dự báo sai là 7,2 triệu đồng.

Ở chiều ngược lại, khi thị trường dự kiến trong đà tăng (bullish view) nhà đầu tư có thể mua rồi bán HĐTL khi tăng giá ngay trong ngày để kiếm lời từ phái sinh.

Giả sử nhà đầu tư mua một hợp đồng VN30F tại mức giá 724 điểm lúc 9h, đến 14h cùng ngày chỉ số tăng lên 732 điểm đúng như dự đoán, họ thực hiện bán. Kết quả lãi đem về 8 điểm, tương đương 11%/ngày.

Với tỷ lệ ký quỹ từ 10 - 15%, kiếm lợi nhuận theo hai chiều cả chiều tăng và giảm của chỉ số, cộng thêm việc có thể kết hợp với đầu tư với chứng khoán cơ sở để phòng ngừa rủi ro, chứng khoán phái sinh đem lại cho các nhà đầu tư cơ hội sinh lời gấp nhiều lần so với chứng khoán thông thường. Tuy nhiên đi cùng với cơ hội, rủi ro cũng sẽ rất lớn nếu như các nhà đầu tư chưa thật sự hiểu những yếu tố cơ bản về loại hình chứng khoán mới mẻ đối với Việt Nam này.

Đinh Bách