(VnMedia) –
Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, nếu Việt Nam tiếp tục nhận nhiều vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) hoặc nhập hàng nguyên liệu, hàng lắp ráp từ Trung Quốc để đóng gói tại Việt Nam thì vô hình trung người được lợi là Trung Quốc, Việt Nam chỉ mang tiếng là nước xuất khẩu hộ, bàn đạp sang các nước khác.
Trung Quốc trở thành nhà đầu tư lớn thứ 3 tại Việt Nam
Theo số liệu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, lượng vốn FDI giải ngân bắt đầu có những dấu hiệu chững lại trong quý 1, đạt 3,62 tỷ USD và chỉ tăng 3,4 so với cùng kỳ năm trước (thấp hơn mức trung bình 10%/quý trong năm 2015). Lượng vốn đăng ký mới tiếp tục xu hướng suy giảm từ đầu năm 2016.
Trong quý 1, có 493 dự án đăng ký mới với tổng vốn đăng ký đạt 2,92 tỷ USD. Điều này cho thấy phần nào ảnh hưởng của việc Mỹ rời khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) trong khi các FTA thế hệ mới vẫn chưa có tiến triển gì mới.
Tuy nhiên, cũng theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, vốn đăng ký bổ sung tăng mạnh giúp cho tổng vốn FDI đăng ký trong quý 1 đạt 7,7 tỷ USD, bằng 177% so với cùng kỳ năm 2015. Trong đó, dòng vốn đầu tư vào nhóm ngành công nghiệp chế biến chế tạo chiếm chủ yếu với 6,55 tỷ USD, chiếm tới 84,9% tổng vốn đăng ký (quý 1/2015 là 72,2%; cả năm 2015 là 64,6%).
Lĩnh vực bất động đứng thứ 2 với 13 dự án đăng ký mới và 5 dự án đăng ký bổ sung. Vốn FDI đăng ký vào lĩnh vực này chỉ đạt 0,34 tỷ USD và chiếm 4,5% tổng lượng vốn đăng ký trong quý 1.
|
Xét theo đối tác, Hàn Quốc tiếp tục duy trì vị trí số một trong các nhà đầu tư vào Việt Nam. Trong quý 1, tính riêng dự án Samsung Display Việt Nam đã điều chỉnh tăng vốn đăng ký thêm 2,5 tỷ USD tại Bắc Ninh, đưa mức vốn đăng ký của Hàn Quốc đạt 3,7 tỷ USD, tương đương 48,6% tổng vốn đăng ký. Đây cũng là nguyên nhân chính giúp vốn FDI đăng ký bổ sung tăng mạnh trong quý 1.
Đáng chú ý, Trung Quốc đã vượt các nhà đầu tư khác như Nhật Bản, Đài Loan và Hồng Kong để trở thành nhà đầu tư lớn thứ 3 tại Việt Nam trong quý 1. Theo đó, Trung Quốc có 66 dự án đăng ký mới và bổ sung vào Việt Nam, với tổng vốn đăng ký đạt 0,82 tỷ USD. Như vậy, chỉ trong 3 tháng đầu năm, lượng vốn FDI từ Trung Quốc vào Việt Nam đã xấp xỉ bằng một nửa so với lượng vốn đăng ký của các nhà đầu tư nước này trong cả năm 2016 (1,88 tỷ USD).
Việt Nam có thể mang tiếng xấu trên thế giới
Trả lời câu hỏi của PV tại Toạ đàm Kinh tế vĩ mô quý I/2017 vừa diễn ra, dòng vốn đầu tư của Việt Nam trong quý 1 vừa qua, ông Nguyễn Đức Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) cho biết, cách đây 2 năm, dòng vốn FDI tăng lên khá vững chắc do kì vọng lớn về TPP. Bình thường con số giải ngân đều đặn là 10 tỷ USD nhưng trong 2 năm qua, số giải ngân đã tăng vọt lên 13 tỷ USD.
“Tuy nhiên, từ cuối năm ngoái, dòng vốn FDI bắt đầu chững lại do TPP bộc lộ nhiều khả năng không thành công. Đến quý 1/2017, việc TPP thất bại đã trở thành hiện hữu và dòng vốn FDI cũng lập tức sụt giảm trông thấy”, ông Thành cho hay.
Lý giải về việc dòng vốn Trung Quốc đổ mạnh sang Việt Nam trong thời gian vừa qua, Viện trưởng VEPR cho rằng, Trung Quốc hiện đã bắt đầu dư thừa vốn và giá lao động đang tăng lên rất nhanh. Vì thế, nhu cầu dịch chuyển đầu tư khỏi Trung Quốc không chỉ đến từ doanh nghiệp nước ngoài mà đến cả từ chính những doanh nghiệp Trung Quốc nữa. Và Việt Nam là một điểm đến, khiến vốn Trung Quốc tăng lên nhanh trong quý 1 vừa qua.
Cũng theo ông Thành, về mặt thu hút đầu tư thì các nhà đầu tư Trung Quốc cũng bình đẳng như các nhà đầu tư khác. Tuy nhiên, vốn Trung Quốc có khá nhiều rủi ro. Đó là, đặc thù Trung Quốc không có công nghệ cao đầu tư và cách thức làm ăn lại không minh bạch, điều này dẫn đến những hậu quả môi trường bị ảnh hưởng.
Tiếp lời ông Thành, ông Trương Đình Tuyển, nguyên Bộ trưởng Bộ Thương mại khẳng định: “Không phải Trung Quốc không có công nghệ cao. Bởi, sản xuất và xuất khẩu robot của nước này đang đứng đầu thế giới, nhưng trong quá trình đưa nền kinh tế của họ lên trình độ cao hơn, cách duy nhất họ làm là chuyển nhà máy cũ, máy móc lạc hậu sang nước khác”.
Liên quan đến vấn đề này, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cũng chia sẻ, Trung Quốc đang thặng dư thương mại với hầu hết các nước nên để bớt tai tiếng, nước này chuyển hàng hóa sang nước khác để tránh tiếng xấu. Khi chuyển sản xuất sang Việt Nam, hàng hóa nước này trở thành hàng "Made in Vietnam". Trên thực thế, thời gian vừa qua, Việt Nam đã bị Mỹ, Úc nghi ngờ khi một số sản phẩm thép xuất khẩu sang các nước không phải là sản phẩm của Việt Nam.
“Việt Nam vừa là một thị trường tiêu thụ vừa là một thị trường trung chuyển cho Trung Quốc. Mang danh là hàng Việt Nam nhưng thực chất là ‘made in Vietnam by China’ để mà xuất khẩu. Các nước khác tăng đầu tư thì mình mừng, còn Trung Quốc thì e ngại nhiều mặt”, bà Lan nói.
Vị chuyên gia này cũng cảnh báo, nếu Việt Nam tiếp tục nhận nhiều vốn FDI hoặc nhập hàng nguyên liệu, hàng lắp ráp từ Trung Quốc để đóng gói tại Việt Nam thì vô hình trung người được lợi là Trung Quốc, Việt Nam chỉ mang tiếng là nước xuất khẩu hộ, bàn đạp sang các nước khác.
Yến Nhi
Ý kiến bạn đọc