(VnMedia) - Theo đại biểu Đỗ Văn Đương (Đoàn TP HCM), án dân sự hiện nay tỷ lệ giải quyết chỉ có gần 3%, nhiều vụ lòng vòng xử đi xử lại 10-20 năm mà vẫn không tìm được công lý.
>> Đại biểu Quốc hội thấy xấu hổ, có lỗi với công nhân
>> Người đồng tính vẫn phải đi nghĩa vụ quân sự
>> Chi trả 7 nghìn tỷ/năm nếu nhận bảo hiểm 1 lần
>> Có thể từ chức nếu quá nửa số phiếu không tín nhiệm
>> Kiến nghị người lao động được hưởng BHXH một lần
>> Phải minh bạch thật sự trong thi tuyển công chức
Ngày 23/5, kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIII bước vào ngày làm việc thứ 4. Trong buổi sáng, các đại biểu Quốc hội (ĐBQH) thảo luận ở tổ về dự án Bộ luật Tố tụng dân sự (sửa đổi).
Đây là dự án luật rất quan trọng, do vậy các đại biểu thảo luận rất sôi nổi, với nhiều phần tranh luận gay gắt và góp ý thẳng vào vấn đề sửa luật lần này được nhiều đại biểu quan tâm.
Đa số các ý kiến đại biểu đều cho rằng việc sửa đổi Bộ luật tố Tụng dân sự (TTDS) là cần thiết. Tuy nhiên, vẫn có những ý kiến trái chiều.
Đại biểu Đỗ Văn Đương (Đoàn TP HCM)
Tòa án làm thay đương sự
Đại biểu Đỗ Văn Đương (Đoàn TP HCM) cho rằng: Án dân sự hiện nay rất phức tạp, bình quân mỗi năm có trên 100.000 vụ tranh chấp, và xu hướng ngày càng gia tăng. Trước đây tranh chấp chủ yếu là động sản thôi, tiền bạc, vay nợ, bây giờ chủ yếu là tranh chấp về bất động sản, nhà cửa, đất đai. 90% khiếu kiện này xảy ra phải giải quyết bằng con đường tòa án. Đặc biệt là xảy ra giữa anh em họ hàng, bố mẹ… Tuy nhiên, tỷ lệ giải quyết chỉ có gần 3%, nhiều vụ lòng vòng xử đi xử lại 10-20 năm mà vẫn không tìm được công lý.
Theo đại biểu Đương, nguyên nhân là do pháp luật của mình chung chung quá, không được hoàn thiện, các quan hệ pháp luật về điều chỉnh tài sản không cụ thể nên thẩm phán nhiều thời gian dựa vào nghị quyết, vào lương tâm, đạo đức và các mối quan hệ để xử.
Mặt khác, là do trước đây đất đai không có giá, giờ có giá thì lòng tham của con người trỗi dậy, chính anh em họ hàng lúc cho nhau thì không tiếc, nhưng khi nổi lòng tham thì lại kiện tụng rất gay gắt, quan hệ chủ yếu bằng miệng, giấy tờ viết tay chứ không bằng hợp đồng công chứng chứng thực nên ra tòa không có căn cứ pháp lý.
Cũng theo đại biểu Dương, trong luật TTDS hiện hành, tòa án còn làm thay đương sự nhiều quá. Có nghĩa là tòa án vừa là người xác minh thu thập chứng cứ, lập hồ sơ, lại vừa là người xét xử. Nếu tự đi thu thập chứng cứ vừa xét xử thì không khách quan. Xu hướng chung của nhiều nước cũng như thực hiện nguyên tắc tranh tụng trong xét xử bảo đảm thì Luật này cần nhấn mạnh hơn việc tự thu thập chứng cứ và chứng minh việc chứng minh của đương sự.
Trong đó coi trọng vai trò của luật sư bên nguyên bên bị tỏng việc kiểm tra chứng cứ của các bên với nhau để thống nhất với nhau trước, để có thể hòa giải mà không phải ra tòa án.
Giảm dần vai trò của tòa án trong thu thập chứng cứ
Theo đại biểu Đường, không phải mọi tranh chấp cứ ra tòa án là hay. Vạn bất đắc dĩ mới đem ra cơ quan công quyền, nhất là các doanh nghiệp vì người ta ra tòa án người ta sợ mất uy tín. Tinh thần là phải giảm dần vai trò của tòa án trong thu thập chứng cứ, chỉ nên hỗ trợ người dân trong việc thu thập chứng cứ khi dân không làm được. Tòa án có thể giao cho cơ quan công quyền cung cấp cho tài liệu chứng cứ cho dân hơn là tự mình đi thu thập.
Ở gia đoạn sơ thẩm bên nguyên, bên bị có thể không xuất trình đủ chứng cứ, thậm chí đến giai đoạn sơ thẩm cũng không đưa đủ chứng cứ mà đến Giám đốc thẩm mới xuất trình chứng cứ. Có ý kiến cho rằng đương sự không tin vào tòa án và cho rằng cứ chờ giám đốc thẩm mới đưa ra.
“Đây đây là 1 thực trạng rất phổ biến hiện nay, từ đó dẫn đến tình trạng án sơ thẩm xử đúng rồi, phúc thẩm đưa chứng cứ mới để có thể hoãn tòa và xử khác đi, khi ở trên giám đốc thẩm rồi thì không còn được tranh tụng như cấp dưới nữa…, Do vậy, có những bản án tuyên ngoài lỗi của người thẩm phán thì có những vật không chia được cũng chia, vợ chồng chia nhà mỗi người 1 tầng, chia nhau xe máy thì mỗi người một bánh…”, ông Đương nói.
Đại biểu Đương ý kiến là phải ấn định thời hạn giao nộp chứng cứ: “Luật pháp phải có giới hạn, không thể chiều chuộng, mơn man, nhu mì như thế, trừ trường hợp khách quan mà anh không thể biết hết được chứng cứ đó, về nguyên tắc phải ấn định đến thời hạn này phải giao nộp đủ chứng cứ. Còn cứ giữ đến phúc thẩm mới đưa ra chứ không đưa ra ở sơ thẩm thì chứng những chứ ấy lại làm đảo lộn việc xét xử, kéo dài việc xử án, công lý chậm trễ, thì bất công càng kéo dài, gây tốn kém cho nhà nước”, đại biểu Đương nhấn mạnh.
Đại biểu Đương cho rằng, ơ đất nước ta thủ tục hành chính đã rườm rà, nhưng thủ tục tố tụng còn rườm rà hơn, mỗi thủ tục thế này đốt tiền nhà nước vô cùng, vì vậy phải có cải cách trong thủ tục tố tụng. Cứ hết trình tự này đến tình tự khác làm mất thời gian, đã đến lúc đổi mới. Chưa có sự phân biệt về thủ tục, trình tự tố tụng.
Trong luật này cần đặc biệt coi trọng việc hòa giải giữa các bên. Muốn làm thế phải tăng cường việc trao đổi về mặt tài liệu chứng cứ giữa các bên, giữa luật sư và người tham gia tố tụng, giảm bớt sự can thiệp của tòa án để tạo thế cân bằng, chứ không phải việc gì cũng tòa án, nhiều khi có một số thẩm phán còn cố tình tạo điều kiện để người ta không hòa giải được, kể cả phía luật sư cũng vậy. Hiện nay tỉ lệ hòa giải là 51%, làm sao nâng cao tỷ lệ hòa giải càng cao càng tốt.
Cũng theo đại biểu Đương, cần quy định rõ hơn việc tranh tụng giữa các bên, nên tranh tụng từ tất cả các giai đoạn ngay từ khi thụ lý đơn kiện cho đến suốt quá trình chứ không nên quan niệm chỉ tranh tụng tại phiên tòa, chỉ có ở phần tranh luận. Tranh tụng thực chất là đối đáp, tôn trọng nhau , thuyết phục được nhau...
Ý kiến bạn đọc