(VnMedia)- Theo ông Trương Hoà Bình, Chánh án Toà án nhân dân tối cao, Toà sẽ rất thận trọng, khách quan trong việc xem xét vụ án Lê Bá Mai hay còn được nhắc đến với cái tên "kỳ án vườn mít".
Xem xét theo trình tự kỳ án vườn mít
Bên cạnh vụ án chấn động dư luận Nguyễn Thanh Chấn ngồi tù 10 năm vì bị xử liên quan đến vụ án giết người tại thôn Me, xã Việt Yên, huyện Nghĩa Trung, Bắc Giang được nhắc đến trong phiên trả lời chất vấn của Chánh án Toà án nhân dân tối cao Trương Hoà Bình, kỳ án vườn mít Lê Bá Mai cũng được đại biểu Đỗ Mạnh Hùng (Thái Nguyên) nhắc đến.
Bị cáo Lê Bá Mai trong một phiên xử. Đến nay bị cáo này đã hầu toà ở 4 phiên cấp sơ thẩm, 3 phiên toà phúc thẩm với những quyết định khác nhau.
Theo đại biểu Đỗ Mạnh Hùng: "Chúng tôi có nhận được đơn kêu cứu khẩn cấp về vụ xét xử Lê Bá Mai tội giết người, hiếp dâm xảy ra ngày 12 tháng 11 năm 2004 ở Bình Phước có nhiều dấu hiệu oan sai, vụ án đã qua 4 lần sơ thẩm, 3 lần phúc thẩm với các quyết định rất khác nhau của Tòa án, lúc thì tòa tuyên là có tội, lúc thì tòa tuyên là không có tội. Tuy là một vụ án cụ thể, nhưng chúng tôi thấy liên quan nhiều vấn đề lớn được dư luận rất quan tâm. Xin đề nghị đồng chí Chánh án cho biết với trách nhiệm của mình đồng chí có chỉ đạo để tiến hành quy trình giám đốc thẩm đối với vụ án này không và phương hướng của quy trình giám đốc thẩm này sẽ như thế nào"
Trả lời câu hỏi này, ông Trương Hoà Bình nói: Về vụ án Lê Bá Mai, xin báo cáo với các vị đại biểu Quốc hội, vụ án Lê Bá Mai như đại biểu đã trình bày có sự sơ thẩm, phúc thẩm sau đó có kháng nghị xử lại. Vừa rồi cũng gần đây, cách đây hơn 2 tháng thì tòa án phúc thẩm đã xét xử lại vụ án này và tuyên Lê Bá Mai phạm tội. Đây là quyết định của một tòa án có thẩm quyền, Chánh án tôn trọng phán quyết của Hội đồng xét xử. Còn trách nhiệm xem xét đơn kêu oan và thực hiện nhiệm vụ giám đốc kiểm tra việc xét xử thì các cơ quan chức năng của ngành tòa án phải thực hiện mà đây là thuộc thẩm quyền của các cơ quan chức năng của tòa án tối cao và thuộc trách nhiệm của lãnh đạo tòa án tối cao, của Hội đồng thẩm phán Tòa án tối cao và có trách nhiệm đứng đầu của Chánh án. Đồng thời cũng có trách nhiệm của Viện kiểm sát vì Viện kiểm sát đã kháng nghị, đã thực hành quyền công tố và đại biểu Nguyễn Hòa Bình - Viện trưởng Viện kiểm sát cũng đã trình bày vấn đề này trong lần chất vấn trước thì chúng tôi sẽ rất thận trọng, khách quan trong việc xem xét lại vụ án này với một tinh thần trách nhiệm cao nhất.
"Vì bản án đã có hiệu lực pháp luật, nếu có đơn kêu oan thì chúng tôi xem xét lại theo trình tự quy định của pháp luật", ông Trương Hoà Bình nhấn mạnh.
Theo hồ sơ vụ án, Lê Bá Mai làm thuê cho trang trại của ông Dương Bá Tuân (Bình Phước). Sáng 11/12/2004, Mai phát hiện bé Út (11 tuổi) và Hằng (13 tuổi) đi mót củ sắn liền nảy sinh tà ý. Mai lấy xe máy đến rủ riêng Út đến khu vườn mít cách đó khoảng 80m.
Bị nạn nhân chống trả, Mai đánh Út đến bất tỉnh rồi thực hiện hành vi đồi bại. Sau đó, Mai lấy quần của chính bé gái, siết cổ em đến chết.
Năm 2005, TAND tỉnh Bình Phước đưa vụ án ra xét xử sơ thẩm và tuyên phạt bị cáo Lê Bá Mai mức án tử hình cho cả hai tội Hiếp dâm trẻ em và Giết người. Tòa phúc thẩm TAND Tối cao tại thành phố Hồ Chí Minh (TP HCM) sau đó cũng giữ nguyên bản án này.
Tuy nhiên, năm 2006, Viện KSND Tối cao ra quyết định kháng nghị giám đốc thẩm, đề nghị hủy hai bản án trên. Đến tháng 2/2007, Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao tại TP.HCM đã chấp nhận kháng nghị trên và tuyên hủy các bản án sơ thẩm và phúc thẩm trước đó để điều tra lại từ đầu.
Quá trình điều tra kéo dài từ 2007 – 2011 bằng việc bổ sung thêm một số chứng cứ.
Tháng 5/2011, sau nhiều ngày xét xử và nghị án, TAND tỉnh Bình Phước cho rằng không đủ chứng cứ buộc tội Lê Bá Mai. Tuy nhiên, Viện KSND tỉnh Bình Phước đã kháng nghị, yêu cầu Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại TP HCM xét xử lại theo hướng buộc tội đối với bị cáo.
Ngày 18/5/2012, Mai bị bắt giam lại. Tháng 6/2012, TAND Tối cao tại TP HCM tuyên hủy án để điều tra và xét xử lại từ đầu.
Tháng 1/2013, TAND tỉnh Bình Phước xử sơ thẩm lần 3 tuyên phạt Mai tù chung thân. Ngay sau đó, VKSND cùng cấp kháng nghị yêu cầu Tòa phúc thẩm TAND Tối cao tại TP HCM xử bị cáo án tử hình. Mai tiếp tục kêu oan.
Gần đây nhất, ngày 30/8, Hội đồng xét xử TAND Tối cao tại TP .HCM đã tuyên án chung thân đối với bị cáo Lê Bá Mai.
Khắc phục những vụ án xử đi xử lại: Cách nào?
Bên cạnh việc nêu vấn đề về các vụ án oan, tại nghị trường, đại biểu Huỳnh Minh Thiện (Thành phố Hồ Chí Minh) cũng nêu câu hỏi về 3 giải pháp đột phá của ngành toà án khi có những vụ án phải xử đi, xử lại nhiều lần. Về điều này, ông Trương Hoà Bình cho biết, hiện nay trong quy định của pháp luật của chúng ta thì có 2 cấp xét xử sơ thẩm, phúc thẩm và nếu sau đó qua quá trình giám đốc kiểm tra, qua sự phát hiện của tổ chức, cơ quan, cá nhân, người có thẩm quyền thấy bản án có sai lầm nghiêm trọng hay có tình tiết mới phải xem xét lại thì thông tin đến người có thẩm quyền và người có thẩm quyền sẽ xem xét, sau khi xem xét kỹ, nếu đúng là có dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng thì phải kháng nghị để giải quyết lại.
"Việc giải quyết lại như vậy không tránh khỏi trong nhiều nghìn vụ án, mỗi năm mấy trăm nghìn vụ án, mà nhiều năm thì cũng không tránh khỏi có vụ án được xem xét lại nhưng do pháp luật, do nhận thức, do nhiều quy định khác nhau, thậm chí có nguyên nhân khác thì vụ án xử đi xử lại nhiều lần nhưng chưa kết thúc, điều này khó tránh khỏi với quy định của pháp luật như thế này. Đối với việc giải quyết, các nước có kinh nghiệm theo hệ thống thông luật là xử phúc thẩm rồi, sau đó liên tục, nếu tiếp tục có kháng cáo tiếp thì họ xử phúc thẩm lần hai và quyết, không có chế định kháng nghị. Những nước theo pháp luật thành văn thì tòa án phá án, tòa công lý hay tòa tối cao người ta xem xét liên tục nếu có kháng cáo, kháng án và người ta giải quyết luôn vụ án nếu đã đủ tài liệu, chứng cứ, người ta tuyên luôn, sửa luôn. Nếu không đủ căn cứ để phán quyết ngay thì người ta trả lại để điều tra lại, người ta chỉ xem xét việc có vi phạm tố tụng không, hay áp dụng pháp luật có sai lầm không, người ta không xem xét lại chứng cứ của vụ án. Còn căn cứ kháng nghị của chúng ta vẫn xem lại chứng cứ của vụ án nên hệ quả có những trường hợp như thế. Đề nghị các vị đại biểu Quốc hội sắp tới đây sửa pháp luật về tố tụng ủng hộ để các cơ quan có liên quan: Công an, Kiểm sát, Tòa án, Bộ Tư pháp sẽ cùng nhau sửa lại các quy định của pháp luật về hình sự, dân sự, tố tụng cho tốt, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh thực tế và chế độ chính trị của nước ta", ông Trương Hoà Bình nhấn mạnh.
Ý kiến bạn đọc