(VnMedia) - Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng hành lang pháp lý để thực hiện không thiếu, vì vậy cần phải đánh giá thẳng thắn về năng lực thực hiện, chỉ rõ hạn chế trong hệ thống hành chính, kỷ cương hành chính không nghiêm trong lĩnh vực an toàn thực phẩm.
Chiều 20/4, Ủy ban thường vụ Quốc hội đã nghe trình bày và cho ý kiến về dự thảo Báo cáo kết quả giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách pháp luật về an toàn thực phẩm giai đoạn 2011-2016”.
Luật nặng, thực thi nhẹ
Báo cáo tại phiên họp, ông Phan Xuân Dũng - Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, Phó trưởng Đoàn giám sát, việc thực hiện chính sách pháp luật về an toàn thực phẩm đối với ngộ độc thực phẩm, các bệnh truyền nhiễm, kiểm soát giết mổ động vật... bộc lộ không ít tồn tại, yếu kém.
Tình trạng ngộ độc thực phẩm đang diễn ra khá phức tạp là một thách thức lớn với công tác ATTP. Trong giai đoạn 2011 - 2016, toàn quốc đã ghi nhận 1.007 vụ ngộ độc thực phẩm với 30.395 người mắc và 164 người chết. Nguyên nhân gây ngộ độc thực phẩm chủ yếu do vi sinh vật (chiếm 40,2%), tiếp đến nguyên nhân do độc tố tự nhiên chiếm 27,9%, do hoá chất chiếm 4,3% và còn 268 vụ không xác định được nguyên nhân gây ngộ độc (chiếm tỷ lệ 26,6%). Kết quả kiểm tra rau, quả tươi sống giai đoạn 2011 - 2016 cũng cho thấy tỷ lệ tồn dư hóa chất vượt ngưỡng cho phép là hơn 8,4%; kiểm tra đối với hơn 54.750 lượt hộ nông dân sử dụng thuốc bảo vệ thực vật đã phát hiện hơn 9.000 hộ vi phạm.
"Bệnh ung thư mỗi năm có khoảng 70 nghìn người chết và hơn 200 nghìn ca phát hiện mới, trong đó có nguyên nhân thực phẩm không an toàn và 286 vụ không xác định được nguyên nhân gây ngộ độc (chiếm tỷ lệ 26,6%)" - ông Dũng thông tin.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho rằng, báo cáo của Đoàn giám sát cần phải xem xét lại một cách thận trọng, nếu không sẽ khiến mọi người hoang mang lo sợ. “Thông tin này chúng tôi đã mời các chuyên gia trong và ngoài nước làm rõ. Bộ Y tế đã có thông báo hiện nay nguyên nhân gây ung thư hàng đầu là các bệnh nhiễm trùng cấp tính và mãn tính, ví dụ viêm gan B, viêm gan C" - Bộ trưởng nói.
Đồng tình với ý kiến của Bộ trưởng Bộ Y tế, ông Nguyễn Khắc Định - Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội cho rằng, bệnh ung thư có nhiều nguyên nhân khác nhau, chứ không chỉ có thực phẩm không an toàn.
Góp ý tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Tư Pháp Lê Thị Nga cho rằng, hành lang pháp lý về an toàn thực phẩm của nước ta không thiếu, bcạnh các luật chuyên ngành còn có các luật về xử lý. Trong điều 244 của Bộ luật hình sự hiện nay, nhóm tội vi phạm an toàn vệ sinh thực phẩm, hàng giả, buôn lậu…bị phạt tù 1-5 năm, gây hậu quả rất nghiêm trọng từ 3-10 năm tù, đặc biệt nghiêm trọng phạt tù 7- 15 năm. Tội buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm… nhẹ nhất là phạt 2-7 năm tù. Đặc biệt nghiệm trọng còn có thể bị chung thân hoặc tử hình.
Với các quy định như hiện nay hoàn toàn đủ sức răn đe với các tội liên quan tới vấn đề an toàn thực phẩm. Vì vậy, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp đề nghị Đoàn giám sát cũng như Chính phủ cần làm rõ các địa chỉ thực hiện tốt và chưa tốt chính sách, pháp luật về an toàn thực phẩm, từ đó xác định được trách nhiệm của chính quyền địa phương cũng như người đứng đầu trong tổ chức thực hiện.
Cùng quan điểm, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết thêm, theo đánh giá khách quan của Ngân hàng thế giới thì Việt Nam là quốc gia đi đầu trong khu vực về khuôn khổ pháp lý. Việt Nam đã xây dựng một khung pháp lý an toàn thực phẩm hiện đại, với các nền tảng giúp nâng cao hiệu quả triển khai an toàn thực phẩm và chất lượng kết quả đạt được.
“Nhưng để triển khai hiệu quả các quy định pháp lý, cần tập trung nhiều hơn vào yếu tố nguy cơ và kết quả triển khai trên thực tế.” Chủ tịch Quốc hội nói và chỉ rõ, thực tế trong báo cáo kết quả giám sát cũng chỉ ra hạn chế không phải ở luật mà ở quá trình triển khai thực thi như do thủ tục hành chính, thiếu quy định về tiêu chuẩn, quy chuẩn, công tác chỉ đạo điều hành của các cấp các ngành chưa hiệu quả, xử lý chưa dứt điểm tồn tại, lực lượng cán bộ thực thi thiếu và yếu, chưa bố trí nguồn lực thực hiện hợp lý…
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam phát biểu tại phiên họp |
Kỷ cương không nghiêm
Giải trình trước Ủy ban thường vụ Quốc hội về nội dung này, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam cho rằng, nguyên nhân chính của tình trạng mất an toàn thực phẩm như hiện nay không phải do luật mà do khâu tổ chức thực hiện. Vì vậy cần phải có đánh giá thẳng thắn về năng lực thực hiện, chỉ rõ hạn chế trong hệ thống hành chính, kỷ cương hành chính không nghiêm.
Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng cũng đề nghị Đoàn giám sát đánh giá sâu sắc hơn sự vào cuộc của Mặt trận Tổ quốc và các cơ quan, đoàn thể trong thực hiện chính sách, pháp luật về an toàn thực phẩm. Đánh giá vai trò của thông tin truyền thông bên cạnh việc phản ánh tình hình thực tế nhưng nhiều nội dung cũng khai thác quá mức gây ảnh hưởng đến tâm lý người dân và uy tín sản phẩm xuất khẩu nước nhà.
Phó Thủ tướng đề nghị Đoàn giám sát có sự đánh giá khích lệ đối với sự tiến bộ trong quản lý, điều hành tại các địa phương có sự chuyển biến tích cực về an toàn thực phẩm bên cạnh chỉ rõ trách nhiệm của các địa phương làm chưa tốt.
Kết luận nội dung thảo luận tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển đề nghị Đoàn giám sát nghiêm túc tiếp thu ý kiến góp ý của Ủy ban thường vụ Quốc hội để hoàn thiện báo cáo giám sát trước khi trình lên Quốc hội.
Theo đó, cần làm rõ những kết quả đạt được, tồn tại hạn chế trong thực hiện chính sách, pháp luật về an toàn thực phẩm, chỉ ra các nguyên nhân để đề xuất các giải pháp khắc phục một cách chính xác, phù hợp.
Đặc biệt, báo cáo giám sát cần chỉ rõ trách nhiệm của chính quyền địa phương và của người đứng đầu trong tổ chức thực hiện chưa tốt và biểu dương những đơn vị, điển hình thực hiện tốt; tiếp tục rà soát thông tin, số liệu hoàn thiện báo cáo bảo đảm chặt chẽ, logic, rà soát các giải pháp đề xuất bảo đảm tính khả thi, hiệu quả phù hợp với tình hình, điều kiện thực tế.
Xuân Hưng
Ý kiến bạn đọc