(VnMedia) - Sáng nay (15/11), Quốc hội khoá 14 lần đầu chất vấn các thành viên Chính phủ. Câu hỏi cũng như phần trả lời của Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh về vấn đề nhà máy thép Cà Ná đặc biệt làm nóng Nghị trường.
 |
| Bộ trưởng Trần Tuấn Anh trả lời chất vấn của các đại biểu trước Quốc hội |
Theo đó, đại biểu Phạm Thị Minh Hiền (Phú Yên) đặt vấn đề: Sự cố môi trường tại 4 tỉnh miền Trung do Formosa gây ra là bài học xương máu, khi mà trách nhiệm của các cá nhân liên quan chưa được làm rõ thì Bộ Công Thương tiếp tục bổ sung quy hoạch dự án thép Cà Ná của Tập đoàn Hoa Sen tại Ninh Thuận. Theo đại biểu Minh Hiền, điều bất thường là dự án này không nằm trong quy hoạch trước đó, bất chấp sự phản ứng của dư luận và sự hoang mang lo lắng của người dân, bất chấp sự phản biện cảnh báo mạnh mẽ của các nhà chuyên gia kinh tế - môi trường khi mà nguy cơ ô nhiễm môi trường không chỉ ở vùng biển Ninh Thuận mà còn ảnh hưởng đến các vùng lân cận như Khánh Hoà, Phú Yên.
“Đề nghị Bộ trưởng trả lời thẳng, thật với cử tri cả nước: Dù chỉ là bổ sung quy hoạch nhưng dự án đã đi ngược lại với chủ trương của Chính phủ là đánh đổi môi trường; có hay không việc xuất hiện lợi ích nhóm trong việc bổ sung dự án này vào quy hoạch? Có hay không việc Bộ đang chạy theo doanh nghiệp để làm dự án? đầu tư theo quy hoạch hày là quy hoạch theo đầu tư?” - đại biểu Minh Hiền đặt câu hỏi.
Đại biểu Minh Hiền cũng nhấn mạnh: “Với tư duy quy hoạch của các chuyên gia kinh tế - môi trường đã cảnh báo về dự án này với hậu quả mà người dân vô tội ở các tỉnh miền Trung đang nhận lấy và phát biểu của Bộ trưởng về vấn đề phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường thời gian vừa qua, rằng bất chấp việc đánh đổi hay huỷ hoại môi trường là một tội ác, vậy việc bất chấp những phản biện của khoa học tâm huyết của các chuyên gia có thể được xem là hành vi tội ác hay không?”.
Tại sao lại có chuyện lợi ích nhóm?
Không hề né tránh trước câu hỏi hết sức thẳng thắn và khá gay gắt của đại biểu, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết: “Việt Nam có trữ lượng quặng sắt khoảng 1,5 nghìn tấn, trong khi chúng ta nhập khẩu lượng sắt thép phục vụ cho nhu cầu xây dựng phát triển là khoảng 3 tỷ đô la, dự kiến đến năm 2020 phải nhập khẩu lên đến 15 tỷ đô la Mỹ. Hiện nay, chúng ta mới đáp ứng một số chủng loại sắt thép xây dựng và sắt thép chuyên ngành, còn các sắt thép cơ bản, đặc biệt là sắt thép thô phục vụ các ngành cán thép, luyện thép và các sản phẩm đầu ra phục vụ cho nền kinh tế hầu như chưa có, ngoại trừ Hoà Phát hay một số tổng công ty thép có một số dự án nhưng quy mô còn nhỏ.
Trong khi đó, mỏ sắt Thạch Khê có quy mô lớn và nếu khai thác tốt để đưa vào luyện lò cao phục vụ cho sản xuất thép thô, cán thép các ngành sản xuất thép khác thì khả năng đóng góp vào tăng trưởng hàng năm khoảng 0,3 - 0,4% DGP.
Mục tiêu là đảm bảo bên cạnh sự phát triển về kim ngạch xuất khẩu khác, thì phải đảm bảo cho sự phát triển các ngành công nghiệp cơ bản, công nghiệp cơ khí, công nghiệp chế tạo và bao gồm cả ngành công nghiệp Quốc phòng.
Chính vì vậy, chủ trương quan điểm của Chính phủ là phát triển bền vững tất cả các lĩnh vực, đặc biệt là các lĩnh vực công nghiệp thì phải tiếp tục ưu tiên khai thác nguồn tài nguyên, đảm bảo sự phát triển của các ngành công nghiệp cơ bản, tạo nền tảng cho phát triển các ngành công nghiệp.
“Tôi khẳng định một cách công khai tại diễn đàn này, chúng ta không đánh đổi môi trường lấy dự án công nghiệp bằng mọi giá, cũng không có câu chuyện các dự án ngành Thép đưa ra để đánh đổi môi trường. Tôi cũng khẳng định tại diễn đàn này, không có lợi ích nhóm!” - Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nhấn mạnh.
Ông Tuấn Anh thẳng thắn đặt câu hỏi ngược lại: “Tại sao lại có lợi ích nhóm ở đây khi chúng ta đang tập trung phát triển một hài hoà và bền vững của các ngành kinh tế, đảm bảo nguyên liệu cho những ngành công nghiệp quan trọng khai thác một cách bền vững và hợp lý nguồn tài nguyên quốc gia?”.
Bộ trưởng cũng cho rằng: “Chúng ta đang hướng tới phát triển những tập đoàn, doanh nghiệp của quốc gia của Việt Nam để có điều kiện khai thác và phát triển tốt, nếu như đáp ứng được các yêu cầu về phát triển và yêu cầu về bảo vệ môi trường thì tại sao chúng ta lại hạn chế điều đó?”.
Khẳng định quy hoạch về ngành Thép đã có từ năm 2001 và quy hoạch dự án thép Cà Ná tại Ninh Thuận đã được phê duyệt từ năm 2001 và báo cáo quy hoạch này đã được hoàn thiện quy trình thủ tục, trong đó có cảng Cái từng được phê duyệt bởi Thủ tướng Chính phủ và có đánh giá DMC về môi trường, Bộ trưởng thông tin: Năm 2008 - 2009, dự án này bị dừng lại vì khả năng tài chính và đã được đưa ra khỏi quy hoạch. Tuy nhiên, cuối năm 2015, dự án tiếp tục được nghiên cứu và tập đoàn Tôn Hoa Sen đã làm việc với tỉnh Ninh Thuận đề xuất đưa vào quy hoạch thép, đồng thời đề nghị xin chủ trương đầu tư với những cam kết đảm bảo về môi trường, công nghệ và những nội dung của đầu tư.
Bộ Công Thương căn cứ trên những yêu cầu của thực tế trong phát triển công nghiệp thép cũng như quy hoạch đã tổ chức rà soát và làm việc với tỉnh Ninh Thuận, đánh giá về thực trạng và khảo sát về địa điểm, các điều kiện đầu tư.
“Tôi xin báo cáo, đây chỉ là điều chỉnh về quy hoạch và quy hoạch chỉ xây dựng trên cơ sở lợi thế so sánh chứ không phải là dự án đầu tư đã được phê duyệt. Có người hỏi chúng ta có đánh đổi muối của Cà Ná lấy thép hay không, chúng tôi cho rằng đây không phải là sự đánh đổi, đây là quan hệ phát triển bền vững, đảm bảo phát triển hài hoà lợi ích kinh tế, khai thác những lợi ích của đất nước, và vì vậy, dự án thép Cà Ná đã được xem xét một cách cẩn trọng, đầy đủ các quy trình, sau đó đã được đưa vào quy hoạch thép.” – Bộ trưởng giải thích.
Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Trần Tuấn Anh, để đảm bảo hiệu quả đầu tư của dự án, trên cơ sở đảm bảo môi trường, Thủ tướng Chính phủ đã giao trách nhiệm cho các bộ ngành, là phải phối hợp làm rõ với chủ đầu tư về tất cả các chi tiết nội dung liên quan, từ báo cáo tiền khả thi đến báo cáo khả thi của dự án.
“Có nghĩa rằng, tất cả những chi tiết liên quan đến công nghệ, thiết bị, phương án xử lý chất thải, rác thải, phương án bảo vệ môi trường, hiệu suất của dự án... sẽ được xem xét, thẩm định và phê duyệt. Lúc đó dự án mới được phê duyệt. Trong quá trình xây dựng, phê duyệt dự án, không chỉ có dự án thép Cà Ná, mà còn có các dự án thép khác như nhà máy thép Dung Quất và mới đây, tập đoàn thép Hoà Phát cũng đang đăng ký xây dựng và sẽ được báo cáo Thủ tướng Chính phủ, cũng như các dự án thép khác, sẽ phải được đảm bảo thẩm định theo đúng quy định của pháp luật, đặc biệt là phải dựa trên nguyên tắc vừa bảo vệ môi trường, và từ những kinh nghiệm đã rút ra từ bài học Formosa.” – Bộ trưởng một lần nữa nhấn mạnh.
Một điều bất ngờ khi sau khi Bộ trưởng Trần Tuấn Anh trả lời, thì đại biểu Lưu Bình Nhưỡng (Bến Tre) đặt câu hỏi: “Chủ tịch Tôn Hoa Sen hứa là nếu có sai phạm thì sẽ giao toàn bộ tài sản cho Thủ tướng, Bộ trưởng có dám hứa trước Quốc hội là nếu có chuyện thì từ chức không?”.
Tuy nhiên, do phiên làm việc đã hết, câu trả lời của Bộ trưởng sẽ được đưa ra trước Quốc hội trong phiên họp đầu giờ chiều nay.
Tuệ Khanh
Ý kiến bạn đọc