Không thể đánh thuế ngôi nhà thứ hai?

Theo đánh giá của ông Lê Việt Hải, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình, việc đánh thuế nhà ở thứ 2 không làm được tại Việt Nam.

"Nếu đánh thuế nhà ở thứ 2 sẽ giết chết thị trường nhà cho thuê, vì người mua nhà thứ 2 bị đánh thuế thì người ở nhà thuê sẽ phải chịu phần tăng giá, như vậy sẽ rất khó khăn với người thuê nhà ở bởi những người thuê nhà thường là người có thu nhập thấp", ông Hải cho biết.

Cũng theo ông Hải, ở các nước, nếu đánh thuế bất động sản, họ đánh thuế cho cả nhà thứ nhất. Theo tôi, việc đánh thuế bất động sản nên đánh thuế cho tất cả bất động sản chứ không phải chỉ có căn nhà thứ 2, như vậy mới đảm bảo sự phát triển ổn định của bất động sản.

"Nếu người có một ngôi nhà có diện tích 1.000m2 không bị đánh thuế trong khi người có 2 nhà mỗi nhà 50m2 lại phải đánh thuế thì sẽ vô lý. Còn nếu điều tra, đánh giá từng bất động sản để đánh thuế thì sẽ khó khăn và phức tạp, do đó nếu đánh thuế thì đánh hết", ông Hải nhấn mạnh

Một thực tế nếu đánh thuế tất cả bất động sản, những người sở hữu bất động sản có vị trí đẹp giá trị cao mà lại chưa khai thác ngay, nếu bị đánh thuế thì chủ đất sẽ phải trả mức phí thuế hàng năm theo giá trị của nó, do đó họ sẽ phải bán hoặc đưa vào khai thác, đảm bảo phát triển đô thị hợp lý, phù hợp với nhu cầu thị trường hơn.

Để thị trường phát triển bền vững, theo ông Hải trước tiên, chúng ta cần phải sửa đổi thuế sử dụng đất phi nông nghiệp. Nếu ở mức hợp lý thì sẽ phát triển thị trường lành mạnh và Nhà nước cũng có nguồn thu tốt hơn. Đây cũng chính sách thuế có tác động tích cực cho thị trường bất động sản.

"Tôi cho rằng cần thiết đánh thuế tài sản trên đất nhưng tại thời điểm này là chưa phù hợp. Đối với thị trường bất động sản thì cần có chính sách sớm, có lộ trình để doanh nghiệp chuẩn bị và sẵn sàng tiếp nhận thực hiện chính sách đó cho phù hợp. Tôi cũng cho rằng nên đánh thuế tài sản chứ không phải là đánh thuế sở hữu nhà ở thứ 2", ông Hải khẳng định.

Cũng theo ông Hải, khi đưa ra chính sách hợp lý công bằng thì sẽ thúc đẩy phát triển thị trường bất động sản nhưng cần có lộ trình phù hợp thì sẽ không có những tác động tiêu cực tới thị trường.

Nói về lý do cho đề xuất trên, đại diện Bộ Tài chính cho hay, xuất phát từ thực tiễn gần đây có nhiều ý kiến cần phải đánh thuế nhà ở thứ 2, thứ 3 nhưng cần phải có lộ trình: khi nào đánh, đánh bao nhiêu và liệu có quản lý được không, Bộ Tài chính đã lập ra nhóm chuyên gia để thực hiện vấn đề này bằng một báo cáo chuyên đề nghiên cứu thấu đáo về một vấn đề thực tiễn của xã hội.

Dẫn ví dụ ở một số nước, Vụ trưởng Nguyễn Văn Phụng cho hay, nước ngoài người ta đánh thuế tài sản căn cứ vào giá trị của bất động sản, trong đó chủ yếu là phần đất. Do đó, dù là thuế nhà hay thuế đất thì cũng vẫn là vấn đề của bất động sản tạo ra.

Trong khi đó, ở Việt Nam cơ quan tài nguyên và môi trường và cơ quan thuế chưa có việc liên thông về quản lý đất, nhà. Nếu quản lý chưa được mà đã đưa ra thông điệp sớm thì sẽ có khả năng gây xáo trộn thị trường.

Theo các chuyên gia, một trong những mục tiêu chính của việc áp sắc thuế này là chống đầu cơ, ngăn ngừa lãng phí nhà đất. Tuy nhiên, với những gia đình muốn mua nhà cho con cái học ở Hà Nội thì sẽ tính thế nào? Có tính là đầu cơ hay không?

Ông Phụng cho rằng, thực tế hiện nay có nhiều người ở nông thôn có tiền muốn mua ngôi nhà ở Hà Nội cho con cái học hành thì chúng ta phải khuyến khích chứ không làm giảm nhu cầu được. Việt Nam đã trải qua hai thời kỳ bất động sản bị đóng băng và ở mỗi thời kỳ, Chính phủ, Quốc hội đều đưa ra những chính sách để phù hợp và nâng đỡ thị trường bất động sản trong giai đoạn đó.

“Cho đến nay, thị trường đã có những phục hồi đáng kể. Nhưng khi chúng ta chưa công khai được các thông tin về quy hoạch, giao dịch thì sẽ vẫn còn tạo ra hiện tượng đầu cơ. Nếu thị trường được công khai thì sẽ hạn chế rất nhiều vấn đề này”, ông Phụng nói.

Phó cục trưởng Cục quản lý nhà và Thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) Vũ Văn Phấn cho rằng, thị trường bất động sản rất nhạy cảm với chính sách đặc biệt là các chính sách về tín dụng và thuế. Do đó, khi chúng ta bàn tới việc đánh thuế nhà ở thì chúng ta cũng cần bàn đến việc đánh thuế nhà ở thứ nhất và đối tượng người thu nhập thấp thì tính như thế nào.

Ông Phấn cho rằng, về lâu dài việc nghiên cứu, xây dựng sắc thuế tài sản trong đó có thuế bất động sản là nhà đất là cần thiết tuy nhiên thời gian nào, mức thuế như thế nào, đối tượng chịu thuế ra sao thì cần nghiên cứu, xem xét kỹ.

“Trong giai đoạn hiện nay, tôi nghĩ nên xem xét chỉnh sửa luật thuế đất phi nông nghiệp. Có nghĩa chưa đánh thuế nhà nhưng phải tính toán mức thuế. Trong sắc thuế đó đã có hướng dẫn về việc đánh thuế nhà 1,2,3 tính toán tổng cộng để ra mức đóng thuế. Tuy nhiên, thực tế không thể kiểm soát được nhất là với những người mua đất để không. Vì vậy, sắc thuế về sử dụng đất phi nông nghiệp cần sửa để quy định rõ hơn mức thuế với lô thứ 2 trở đi không sử dụng, bỏ hoang đất đai”, ông Phấn nói.

Đại diện Bộ Xây dựng cũng nhấn mạnh, chúng ta đã có thuế sử dụng đất phi nông nghiệp nên nếu ra sắc thuế mới này thì không được thuế chồng thuế. Nghĩa là, hoặc là thay thế thuế sử dụng đất phi nông nghiệp hoặc là sửa đổi bổ sung thuế sử dụng đất phi nông nghiệp kèm theo công trình trên đất.