(VnMedia)- Giữa xưởng là một bể nước làm lạnh dùng để ngâm kem đục ngầu màu gỉ sắt. Ngay sát thành bể là rãnh thoát nước thải và công nhân đang làm kem nếu mắc tiểu có thể vô tư “giải quyết” ngay tại chỗ..
Xưởng sản xuất kem ngay cạnh rãnh nước thải
Tại thị trấn Nhã Nam (Bắc Giang), có một xưởng sản xuất kem của một ông chủ tên Nam. Gọi là xưởng cho oai chứ thực ra khi bước vào xưởng kem này chúng tôi có cảm giác đây là một chuồng heo đúng nghĩa. Không biển hiệu, không giấy phép, nhà xưởng tồi tàn và tối om om trong khi nước thải ngập lênh láng khắp nơi, gần 20 công nhân cởi trần trùng trục mồ hôi mồ kê nhễ nhại làm việc dưới mái tôn nóng hầm hập. Giữa xưởng là một bể nước làm lạnh dùng để ngâm kem đục ngầu màu gỉ sắt. Ngay sát thành bể là rãnh thoát nước thải và công nhân đang làm kem nếu mắc tiểu có thể "giải quyết” ngay tại chỗ.
Bể làm lạnh kem: Mọi thứ đều cáu bẩn!
Cách đó vài mét là một khu bếp dùng làm nơi nấu bột. Trên đó lăn lóc đủ thứ xong nồi, máy trộn, khuôn kem bằng tôn đã rỉ sét, bao tải sữa bột, bao tải bột lăng (loại bột chuyên dùng để làm kem), que cắm kem và cả chục can hóa chất hương liệu. Tất cả những bao tải, can đựng này đều không hề có nhãn mác và khi được hỏi, chủ xưởng chỉ lấp lửng rằng nguyên liệu chế biến được nhập từ… nước ngoài. Tuy nhiên, nước ngoài là nước nào thì chủ xưởng nhất định không chịu tiết lộ.
"Dụng cụ" để trộn, chế biến kem.
Khác với các hãng kem danh tiếng, công thức và quy trình pha chế nguyên liệu được giữ kín thì ở đây lại được thực hiện công khai ngay trước mặt khách. Hầu hết các xưởng làm kem đều nằm ở vùng ven nên chưa có nước sạch, do đó nguồn nước sử dụng chủ yếu là nước giếng khoan, cá biệt có nơi sử dụng nước ao tù ngay phía sau nhà đưa lên bể lọc qua loa rồi bơm thẳng xuống xưởng pha chế.
Theo ông Nam, công thức làm kem cũng rất đơn giản, bột lăng sẽ được trộn với sữa bột, hương liệu, đường… với tỉ lệ nhất định sau đó đưa lên bếp nấu chín. Tùy loại kem đưa ra thị trường là kem va-ni, kem dâu tây, kem đậu xanh hay kem dừa… mà chọn loại hương liệu, phẩm màu có mùi tương tự để pha chế. Bột sau khi nấu chín sẽ được đưa vào đánh nhuyễn, để nguội rồi đóng vào từng vỉ khuôn 20 chiếc làm bằng tôn. Công đoạn tiếp theo là gắn que đưa vào bể lạnh. Sau khoảng 5-10 phút là chiếc kem sẽ đông cứng. Lúc này thợ sẽ nhấc vỉ kem ra và nhúng vào 1 thùng nước đục như nước rửa bát để rã đông mặc cho nước bẩn từ cánh tay đang chảy vào chiếc kem ròng ròng. Đến đây thì công đoạn sản xuất cơ bản coi như đã hoàn thành. Kem chỉ việc đóng thành từng bịch giao cho các đại lý.
Kem trộn... ruồi
Thoạt nghe thì tưởng là chuyện khó tin, nhưng đây chính là chuỵên đang diễn ra hàng ngày tại 4 xưởng kem “gia công” ở hai xã Văn Phúc và Xuân Phú thuộc huyện Phúc Thọ (Hà Nội). Theo tìm hiểu, các loại kem ở 4 xưởng sản xuất này không chỉ bán cho người dân trong huyện, mà còn cung cấp cho hầu hết các huyện lân cận như Ba Vì, Sơn Tây, Thạch Thất… hay thậm chí cả các tỉnh xa như Hòa Bình, Lạng Sơn, Vĩnh Phúc... Tuy nhiên, những gì chứng kiến tại các xưởng sản xuất này sẽ khiến cho ai cũng phải "sởn da gà", khi mọi thứ đều cáu bẩn, gỉ sét và tất cả các công nhân đều làm bằng tay không mà không có găng tay để giữ gìn vệ sinh thực phẩm!
Ruồi chi chít trên nền đất. Một nữ công nhân chia sẻ với phóng viên, nhiều khi vẫn phải loại bớt những chiếc kem thành phẩm vì có lẫn cả ruồi chết trong đó.
Tại xưởng kem Sáu-Thủy ở thôn Cựu Lục (xã Văn Phúc) nằm sát ngay con đường liên xã lúc nào cũng bụi mù mịt là 2 người phụ nữ đang cắm cúi chế biến nguyên liệu thô cho những chiếc kem dừa sắp sửa ra lò. Nguyên liệu ở đây chính là những trái dừa được lột vỏ chỉ còn trơ cùi được vứt lăn lóc dưới đất, ruồi bu đen đặc. Không khẩu trang, không găng tay và cũng không sử dụng bất kỳ trang thiết bị bảo hộ vệ sinh nào một nữ công nhân cho biết: “Để làm nên những chiếc kem dừa mà khi ăn sẽ có cảm giác sần sật trong miệng thì bắt buộc phải trộn thêm cùi dừa và hương liệu. Do cùi dừa khi nạo sẽ hấp dẫn ruồi nên chủ xưởng bắt bọn em mang ra lề đường chế biến cho đỡ… bẩn”. Vừa vun đống cùi dừa đã nạo thành từng đống chảy nước ròng ròng, nữ công nhân còn lại lên tiếng: “Không hiểu sao cứ mỗi khi chúng em nạo dừa thì ruồi ở đâu bu đến nhiều kinh khủng. Vì thế nhiều khi chúng em vẫn phải loại bớt những chiếc kem thành phẩm vì có lẫn cả ruồi chết trong đó”.
Người phụ nữ này đang ngồi gọt dừa để chế biến món kem dừa. Rất nhiều ruồi đã "thưởng thức" nguyên liệu này trước khi được đem đi chế biến!
Cách nơi chế biến nguyên liệu này chưa đầy 1m là những tấm kìa các-tông dính đầy ruồi chết. Nền xưởng quanh đó cũng la liệt xác ruồi như thể ai đó vừa rắc xuống hàng nắm hạt đỗ đen. Các nữ công nhân này cho hay, vì ruồi quá nhiều và đuổi không xuể nên chủ xưởng phải mua bả ruồi về đánh bẫy. “Đánh bả như thế cũng không ăn thua, đây là lần thứ 8 trong ngày em phải đi quét xác ruồi, lần nào quét cũng phải lưng chiếc xẻng con. Bây giờ muốn nơi này hết ruồi thì xưởng kem này chỉ còn nước dừng sản xuất” – nữ công nhân này nói.
Đây mới chỉ là phần chế biến nguyên liệu ban đầu mà đã mất vệ sinh như vậy thì khỏi phải nói công đoạn chế biến tiếp theo sẽ kinh khủng thế nào. Không chỉ có xưởng Sáu-Thủy mà cả 3 xưởng kem còn lại cũng trong tình trạng tương tự.
Ngộ độc vì kem "bẩn"
Trao đổi với báo chí, Tiến sỹ Lâm Quốc Hùng, Trưởng phòng Giám sát ngộ độc thực phẩm - Cục Vệ sinh an toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cho biết: “Sử dụng kem “bẩn” có nguy cơ lây nhiễm rất cao với nhiều loại bệnh. Đặc biệt là trẻ em sức đề kháng còn yếu thì nguy cơ nhiễm bệnh càng lớn. Chỉ nói về nguồn nước mà các xưởng kem tự phát sử dụng đa phần đều không đảm bảo, có thể tồn tại trong đó nhiều kim loại nặng hay thậm chí cả chất độc như Asen (thạch tín) hay Dioxin. Trong khi đó, sản xuất kem là loại hình kinh doanh có điều kiện, tức là chủ xưởng phải đáp ứng đủ tất cả các điều kiện của Luật An toàn thực phẩm để sản xuất mặt hàng này bao gồm từ giấy phép, nhà xưởng, các biện pháp kiểm soát nội bộ để bảo đảm an toàn thực phẩm; các văn bản chứng nhận hợp quy; đồng thời phải tuân thủ các điều kiện bảo đảm an toàn thực phẩm trong quá trình sản xuất và chịu trách nhiệm bồi thường về sản phẩm do mình làm ra.
Trên thực tế, hiện nay vẫn còn nhiều cơ sở không đảm bảo được các điều kiện trên. Do đó nguy cơ ô nhiễm các loại vi sinh vật gây hại từ môi trường hay từ chính những người làm kem là rất lớn. Đó là chưa kể tới các nguy cơ tiềm ẩn khác như sản phẩm có sử dụng các chất hóa học không được phép hoặc được phép nhưng lại quá liều lượng như các chất tạo xốp, chất tạo ngọt, phẩm màu... Nếu que kem bị ô nhiễm bởi những vi khuẩn như tả, lỵ thương hàn… thì khi sử dụng chắc chắn người ăn sẽ nhiễm bệnh. Lúc này que kem trở thành là nguồn truyền nhiễm cho chính người sử dụng”.
Một số hình ảnh VnMedia ghi lại tại các xưởng sản xuất kem gia công:
Ý kiến bạn đọc