(VnMedia) - Hội nghị thượng đỉnh NATO sẽ khai mạc trong ngày hôm nay (25/5). Cuộc họp này đang gây chú ý rất lớn khi NATO sẽ lần đầu tiên đón một thành viên mới trong vòng 8 năm trở lại đây. Điều đáng nói là thành viên mới của NATO - quốc gia bé nhỏ Montenegro từng có “mối tình” nồng thắm với Nga.
|
Moscow được cho là đã tìm mọi cách để ngăn không cho Montenegro gia nhập vào NATO - liên minh quân sự mạnh nhất, bền vững nhất và được cho là thành công nhất từ trước đến nay.
Giới chức NATO coi sự kiện Montenegro gia nhập vào liên minh là một thắng lợi lớn đối với họ và là một đòn giáng mạnh vào Nga bởi điều này đồng nghĩa với việc Montenegro đã lựa chọn phương Tây thay vì mối quan hệ lịch sử lâu đời với Nga.
Nga chắc hẳn không tránh khỏi cảm giác tức giận và sốc khi Montenegro sẵn sàng phá hoại mối quan hệ song phương nồng thắm một thời giữa hai nước để ngả hẳn về phương Tây.
Trong gần một thập kỷ sau khi tách khỏi Serbia năm 2006, Montenegro từng duy trì mối quan hệ không thể tốt đẹp hơn với Nga. “Mối tình” này không chỉ dựa vào sự hợp tác về mặt thương mại, ngoại giao mà còn dựa vào mối quan hệ lịch sử, tôn giáo và ngôn ngữ.
Tuy nhiên, mối quan hệ gắn bó thân thiết giữa Montenegro và Nga đã nhanh chóng đảo chiều một cách chóng mặt sau khi Montenegro giận dữ cáo buộc Nga có âm mưu ám sát Thủ tướng của họ hồi tháng 10 năm ngoái. Điện Kremlin thẳng thừng bác bỏ cáo buộc trên.
Hồi tháng Tư, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova từng cảnh báo về “cơn cuồng chống Nga đang gia tăng” ở Montenegro.
Tuy nhiên, quốc gia bé nhỏ Montenegro có thể sẽ phải trả giá đắt cho việc quay lưng với Nga.
Hiện tại, sự băng giá trong mối quan hệ Nga-Montenegro đã khiến Montenegro phải hứng chịu những tổn thất đầu tiên. Nga đã cấm nhập khẩu rượu từ Montenegro với lý do được công bố là phát hiện thuốc trừ sâu trong rượu. Thủ tướng Montenegro Dusko Markovic cho rằng, lệnh cấm trên của Nga có liên quan đến vấn đề NATO.
Ngành du lịch của Montenegro bị ảnh hưởng nặng nề hơn cả. Những con số thống kê mới nhất được công bố cho thấy, trong tháng Ba, số lượng du khách Nga đến Montenegro chiếm 7,3% tổng số khách du lịch. Con số trên đã giảm mạnh so với con số gần 30% của cùng kỳ năm 2014 và 19,2% của cùng kỳ năm ngoái.
Ngoài ra, NATO vẫn còn là vấn đề gây chia rẽ trong chính người dân Montenegro. Nhiều người vẫn coi Nga là người bạn lịch sử – một đồng minh truyền thống chống lại Đế chế Ottoman và là quốc gia đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với Montenegro năm 1711. Nhiều người Montenegro vẫn không quên được sự kiện NATO đánh bom họ năm 1999 khiến 10 người vô tội thiệt mạng.
"Phần đông người Montenegro vẫn ủng hộ Nga, các bạn không thể loại bỏ tình cảm đó”, ông Dragan Krapovic – thị trưởng của thành phố Budva cho biết. Budva là nơi có khoảng 1.000 người Nga sinh sống trong tổng số 16.000 dân.
"Nga ủng hộ cho nền độc lập của Montenegro và nhiều người Nga đã đầu tư vào Montenegro sau đó. Bây giờ, họ cảm thấy như bị lừa”, vị quan chức của Montenegro nói thêm.
Montenegro đã rơi vào một cuộc khủng hoảng chính trị từ tháng 10 năm ngoái với toàn bộ các đảng phái đối lập tẩy chay Quốc hội. Giới phân tích lo ngại việc Montenegro gia nhập NATO có thể làm trầm trọng hơn cuộc khủng hoảng hiện nay. “Nó có thể trở thành một nhân tố gây bất ổn từ bên trong trong bối cảnh tồn tại mâu thuẫn xã hội sâu sắc về vấn đề này”, nhà phân tích James Sawyer thuộc Nhóm Eurasia - một tổ chức tư vấn nguy cơ chính trị, đã nhận định như vậy.
Bất chấp những hậu quả như trên, Thủ tướng Markovic vẫn kiên quyết theo đuổi con đường hướng về phương Tây. Ông này mới đây đã tuyên bố với giới phóng viên rằng: “Chúng tôi đã chuẩn bị sẵn sàng đón nhận bất kỳ quyết định nào của Nga và không có gì có thể ngăn cản chúng tôi đi trên con đường chúng tôi đã lựa chọn”.
Trong một bức thư email gửi đến hãng tin Reuters, Thủ tướng của Montenegro đã nói: "Khu vực Balkans trong nhiều thế kỷ đã trở thành nơi giành giật giữa phương Tây và phương Đông. Như các nước khác, Montenegro có những mối liên hệ mạnh mẽ với phương Đông nhưng năm 2006, chúng tôi đã ra một quyết định then chốt theo đó chúng tôi muốn đi theo các tiêu chuẩn và giá trị phương Tây”.
Về phần Nga, việc mất Montenegro rõ ràng là một thất bại đối với Moscow. Tuy là quốc gia chỉ vỏn vẹn có 650.000 người dân với quân đội 2.000 binh sĩ và có diện tích thậm chí còn nhỏ hơn cả bang Connecticut của Mỹ, Montenegro có giá trị chiến lược vượt ra khỏi quy mô diện tích và dân số của nước này.
Đường bờ biển Adriatic đẹp nổi tiếng của Montenegro không chỉ hấp dẫn các du khách mà còn có sự hấp dẫn về mặt chiến lược bởi nó là con đường dễ dàng để tiếp cận Địa Trung Hải.
Một cựu quan chức Montenegro giấu tên tiết lộ, năm 2013, Moscow từng chính thức đề nghị Montenegro cho phép Nga sử dụng cảng Bar làm căn cứ hậu cần hải quân để đến Syria. Tuy nhiên, do áp lực của NATO, chính phủ Montenegro đã từ chối lời đề nghị trên. “Vị trí chiến lược của đất nước chúng tôi quan trọng đối với NATO và đặc biệt với Biển Adriatic", ông Markovic nói thêm.
Kiệt Linh
Ý kiến bạn đọc