Hà Nội: Kiến nghị không xây chợ dân sinh kết hợp trung tâm thương mại

(VnMedia) - Sau khi tổ chức giám sát tình hình quản lý, hoạt động một số chợ trên địa bàn Thành phố, HĐND Thành phố Hà Nội kiến nghị không xây chợ dân sinh kết hợp trung tâm thương mại như thời gian vừa qua.

Từ ngày 28/02 đến ngày 21/3/2017, đoàn giám sát của Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND Thành phố đã tổ chức giám sát tình hình quản lý, hoạt động một số chợ trên địa bàn Thành phố. Theo đó, đoàn giám sát của Ban đã tiến hành xem xét báo cáo của các đơn vị, các tài liệu liên quan và giám sát trực tiếp tại 5 quận huyện, sở Công Thương, khảo sát thực tế tại 8 chợ.

Qua giám sát cho thấy, trên địa bàn Thành phố có 454 chợ hoạt động với hơn 90.000 hộ kinh doanh, góp phần phát triển ngành dịch vụ thương mại của Thủ đô, nhu cầu tiêu dùng hàng hóa thiết yếu của người dân chủ yếu vẫn thông qua hoạt động chợ truyền thống (chiếm khoảng 60%).

Giai đoạn 2011-2016, toàn Thành phố đã huy động khoảng 3.054 tỷ đồng (trong đó có 2.781 tỷ từ nguồn vốn ngoài ngân sách, chiếm 91%) để đầu tư xây dựng được 43 chợ mới, xây dựng lại 16 chợ và cải tạo nâng cấp 95 chợ; nguồn vốn ngân sách xây dựng, cải tạo chợ chủ yếu thuộc chương trình xây dựng nông thôn mới.

Hầu hết các chợ trên địa bàn Thành phố đã được phân hạng, hiện nay có 160/454 chợ do doanh nghiệp, hợp tác xã quản lý, khai thác kinh doanh (đạt tỷ lệ 35%), còn lại do Ban quản lý thuộc quận huyện, tổ quản lý thuộc xã, phường quản lý, khai thác theo phân cấp; phối hợp xây dựng phí chợ (nay là giá dịch vụ sử dụng diện tích bán hàng tại chợ) trình cấp có thẩm quyền phê duyệt làm căn cứ cho các đơn vị xây dựng mức thu cụ thể…

Nhiều chợ đã thực hiện chuyển đổi mô hình quản lý chợ, nâng cao chất lượng hoạt động của các chợ phục vụ tốt hơn nhu cầu của người dân. Có đơn vị thực hiện chuyển đổi mô hình hoạt động 100% chợ trên địa bàn, xây dựng bộ tiêu chí đánh giá chợ văn minh đô thị, quản lý có hiệu quả các chợ thuộc địa phương.

Tuy nhiên, theo nhận xét của Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND Thành phố việc lập, rà soát, điều chỉnh quy hoạch mạng lưới chợ gắn với quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng chưa kịp thời dẫn đến nhiều bất cập: một số nơi không có chợ dân sinh hoặc có chợ song chưa cập nhật bổ sung quy hoạch nên chưa thực hiện phân hạng chợ…

Ví dụ như quận Hoàng Mai báo cáo phường Hoàng Liệt, Tân Mai, Tương Mai chưa có chợ hoặc có nơi có chợ nhưng chưa cập nhật bổ sung quy hoạch nên chưa thực hiện phân hạng chợ. “Trách nhiệm chính thuộc UBND quận, huyện theo phân cấp quản lý; Sở Công Thương có đôn đốc song chưa hiệu quả” - báo cáo nêu rõ.

Bên cạnh một số chợ được đầu tư nâng cấp, phần lớn các chợ đã xuống cấp, có chợ xuống cấp nghiêm trọng, không đáp ứng tiêu chuẩn, quy chuẩn về phòng cháy chữa cháy (PCCC), an toàn vệ sinh thực phẩm, sắp xếp ngành hàng. Đặc biệt, chỉ có 52/454 chợ (khoảng 11,4%) thực hiện đánh giá tác động môi trường, khoảng 62% chợ có hồ sơ theo dõi, phương án PCCC, nhiều chợ tiềm ẩn nguy cơ cháy cao, cá biệt có 7 chợ không đáp ứng bất kỳ một tiêu chí nào về PCCC (Chợ Mai Lĩnh – Hà Đông; chợ Thủy Xuân Tiên, chợ Cỏ, chợ Quảng Bị, chợ Chúc Sơn thuộc huyện Chương Mỹ; chợ Bương huyện Quốc Oai; chợ hoa quả Dương Liễu huện Hoài Đức).

“Trách nhiệm chính thuộc các đơn vị quản lý chợ và UBND một số quận, huyện, thị xã.”- Báo cáo nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, việc chuyển đổi mô hình tổ chức kinh doanh khai thác và quản lý chợ còn chậm, có quận huyện không thực hiện được, xin giãn tiến độ. Một số chợ khi chuyển đổi mô hình quản lý còn có vướng mắc kéo dài, chậm được giải quyết gây bức xúc trong tiểu thương, khó khăn cho công tác quản lý của địa phương.

Một số quận, huyện chưa quyết liệt giải tỏa chợ cóc, sắp xếp chợ tạm. Việc giải tỏa chợ cóc, sắp xếp chợ tạm chưa gắn với quản lý trật tự văn minh đô thị, chưa đạt kế hoạch đề ra, có phát sinh điểm mới.

Đặc biệt, Ban Kinh tế – Ngân sách chỉ ra, hiệu quả hoạt động của một số chợ trên địa bàn còn hạn chế, nhiều chợ hoạt động không hết công suất, cá biệt có chợ chỉ đạt 30-40%. Một số chợ hạng 1 sau chuyển đổi chưa phát huy được giá trị truyền thống của chợ đã có, chưa tương xứng với quy mô và lợi thế vị trí đất. Một số chợ dân sinh kết hợp trung tâm thương mại hoạt động không hiệu quả (chợ Hàng Da, chợ Cửa Nam, chợ Gia Thụy). “Trách nhiệm chính thuộc sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài chính, Sở Công Thương chậm tham mưu cho Thành phố về cơ chế đầu tư, đôn đốc các dự án chợ chậm triển khai và có biện pháp xử lý hiệu quả” - báo cáo nêu.

Không xây chợ kết hợp trung tâm thương mại

Trước thực tế nói trên, đoàn giám sát của Ban Kinh tế - Ngân sách kiến nghị UBND Thành phố tiếp tục chỉ đạo rà soát quy định về phân cấp quản lý nhà nước về chợ theo hướng phân cấp quản lý triệt để, toàn diện trên nguyên tắc: cấp nào thực hiện thuận lợi, hiệu quả thì giao cho cấp đó thực hiện; báo cáo HĐND Thành phố theo quy định.

Trường hợp Chính phủ chưa sửa đổi Nghị định 02/2003/NĐ-CP ngày 14/01/2003 về quản lý chợ hạng 1 thì UBND Thành phố xem xét ủy quyền cho một số quận, huyện quản lý toàn diện, triệt để chợ hạng 1.

HĐND Thành phố kiến nghị Thành phố chỉ đạo các cơ quan chuyên môn thực hiện việc rà soát điều chỉnh mạng lưới phát triển chợ trên địa bàn, gắn quy hoạch ngành với quy hoạch xây dựng; quản lý, phát triển chợ trên địa bàn Thành phố theo quy hoạch; không đầu tư xây dựng chợ dân sinh kết hợp trung tâm thương mại như mô hình vừa qua;

Đẩy mạnh công tác xã hội hóa đầu tư, xây dựng chợ trên địa bàn; sớm triển khai cơ chế sử dụng ngân sách cho đầu tư, cải tạo, khai thác kinh doanh chợ thông qua phương thức hợp tác công-tư (PPP), trong trường hợp các chợ trước đây được xây dựng bằng nguồn vốn ngân sách nay đã xuống cấp nghiêm trọng không đảm bảo hoạt động mà không kêu gọi xã hội hóa được thì báo cáo Chính phủ cho phép sử dụng ngân sách địa phương đầu tư, cải tạo;

HĐND Thành phố cũng kiến nghị Thành phố chỉ đạo UBND cấp huyện khẩn trương xây dựng trình UBND Thành phố phê duyệt kế hoạch lộ trình chuyển đổi mô hình quản lý chợ, trọng tâm vẫn là doanh nghiệp, hợp tác xã theo quy định của Chính phủ.

Việc sáp nhập các Ban quản lý chợ cần quan tâm đến sự phù hợp với mô hình chuyển đổi quản lý, kinh doanh, khai thác chợ. Chỉ đạo sớm phê duyệt chuyển đổi các Ban quản lý chợ là đơn vị sự nghiệp tự trang trải chi phí theo đúng quy định của Chính phủ....

Tuệ Khanh