Bộ Y tế lên tiếng về tình trạng ngộ độc do ăn quả ngô đồng

Các y, bác sỹ Trạm y tế phường Nghi Hòa, thị xã Cửa Lò (Nghệ An) cấp cứu, điều trị cho các em học sinh bị ngộ độc do ăn quả ngô đồng. Ảnh: Tá Chuyên/TTXVN

Nguyên nhân do trong các loài cây, hoa này được trồng làm cảnh hoặc mọc hoang dại có chứa các hợp chất hữu cơ có khả năng gây độc cho cơ thể khi ăn phải. Gần đây nhất là vụ hơn 50 học sinh ở Nghệ An bị ngộ độc do ăn quả ngô đồng. 

Để chủ động dự phòng ngộ độc, bảo đảm sức khỏe cho học sinh, Cục An toàn thực phẩm đề nghị các cơ sở giáo dục tại các địa phương rà soát, loại bỏ ngay và không trồng các loài cây, hoa có chứa các hợp chất gây độc (được trồng với mục đích làm cảnh hoặc mọc hoang dại) trong khuôn viên đơn vị. Nếu phải trồng với mục đích học tập, nghiên cứu thì cơ sở đó cần có biển cảnh báo và các biện pháp kiểm soát an toàn phù hợp đối với mỗi cây, hoa này. 

Theo đó, một số các loài cây, hoa có chứa các hợp chất có khả năng gây ngộ độc thường gặp khi ăn phải như: Cây lá ngón (Gelsemium elegans), cây cà độc dược (Datura alba Lour)… có chứa alcaloid độc; cây Trúc đào (Nerium oleander L.), cây Thông thiên (Thevetia peruviana (Pers.) K. Schum.), cây Đai vàng (Dây huỳnh, Huỳnh anh) (Allamanda cathartica L.), Bông tai (Asclepias curassavica L.)… có chứa Glycosid tim; cây Thầu dầu (Ricinus communis L.), cây Ngô đồng (Jatropha podagrica)… có chứa Protein độc (Toxalbumin). 

Đồng thời, các cơ sở giáo dục phối hợp với ngành y tế tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền, giáo dục kiến thức về an toàn thực phẩm, phòng chống ngộ độc thực phẩm cho học sinh; tập trung truyền thông các biện pháp bảo đảm an toàn thực phẩm, phòng chống ngộ độc đối với các loại độc tố tự nhiên. Đặc biệt, tuyên truyền để các học sinh tuyệt đối không sử dụng bất kỳ bộ phận của cây, hoa có chứa các hợp chất gây độc hoặc nghi ngờ để ăn uống. 

Địa phương thường xuyên giám sát, phát hiện sớm những vấn đề bất thường về sức khỏe nghi ngờ do ăn phải các loài cây, hoa có chứa các hợp chất gây độc và thông báo với cơ sở y tế gần nhất để phối hợp xử lý kịp thời. 

Cục An toàn thực phẩm nhấn mạnh: Ngoài nguy cơ ngộ độc do độc tố tự nhiên ở một số loài cây, hoa thì thời điểm này tại một số địa phương cũng thường xảy ra các vụ ngộ độc nấm. So với các loại ngộ độc khác thì ngộ độc nấm xảy ra ít hơn về số ca nhưng tỷ lệ tử vong lại rất cao.  

Trung tâm Chống độc - Bệnh viện Bạch Mai là tuyến cuối tiếp nhận cấp cứu điều trị các trường hợp ngộ độc nấm chuyển tuyến. Ảnh: Dương Ngọc/TTXVN

Trên thế giới hiện nay có trên 10.000 loài nấm đã được xác định danh tính, trong đó có hàng trăm loại nấm độc. Những loại nấm có đủ mũ, phiến, cuống, vòng và bao gốc hầu hết là nấm độc. 

Chính vì vậy, ngay khi người bệnh có triệu chứng ngộ độc nấm phải gây nôn, rồi chuyển đi cấp cứu ở trung tâm y tế gần nhất để chữa trị kịp thời (bằng biện pháp như: Rửa dạ dày, cho uống than hoạt tính sớm); đồng thời đưa cả những người cùng ăn nấm dù chưa có biểu hiện triệu chứng đến cơ sở y tế; mang mẫu nấm còn lại hoặc thức ăn chế biến từ nấm còn lại tới cơ sở y tế để sơ bộ xác định loài nấm. 

Bộ Y tế khuyến cáo: Để dự phòng ngộ độc nấm, người dân chỉ sử dụng nấm khi biết chắc chắn nấm ăn được; tuyệt đối không được ăn nấm lạ, nấm hoang dại kể cả nấm mầu trắng, nấm có đủ các phần (mũ, phiến nấm, cuống, vòng cuống và bao gốc), đặc biệt là những loại nấm có đầy đủ vòng cuống, bao gốc thường là nấm độc. 

Mọi người không được ăn thử nấm, dứt khoát loại bỏ nấm khi còn nghi ngờ; không hái nấm non chưa xòe mũ vì chưa bộc lộ hết đặc điểm cấu tạo khó nhận dạng nấm độc; không ăn nấm đã bị thối rữa, ôi thiu. Nấm tươi ăn được khi mới hái nên nấu ăn ngay; nếu để ôi, dập nát có thể hình thành độc tố mới gây ngộ độc. 

Các cán bộ y tế cần tìm hiểu, xác định thời gian từ lúc ăn nấm đến lúc có triệu chứng ngộ độc nấm: Nếu dưới 6 tiếng, điều trị cho người bệnh ở xã, huyện; nếu hơn 6 tiếng gửi bệnh nhân lên bệnh viện tỉnh nơi có điều kiện lọc máu để điều trị kịp thời.