Hồn Trương Ba: Kịch thể nghiệm cao hơn kịch nói

(VnMedia) - Hồn Trương Ba da hàng thịt là 1 trong 3 tác phẩm có 2 đoàn diễn dựng vở trong Liên hoan Lưu Quang Vũ lần này. Xem cả 2, Hồn Trương Ba kịch hình thể cao hơn Hồn Trương Ba kịch nói.

>> Cả rạp cười, khóc cùng kịch của Lưu Quang Vũ
>> Sống lại Nàng SiTa trên sân khấu Chèo Hà Nội

Tối 11/9, buổi diễn cuối của Liên hoan tại Nhà hát Tuổi trẻ là Hồn Trương Ba, da hàng thịt của Đoàn kịch Thể nghiệm của NSND Lan Hương.

Cái tên quá đình đám của Hồn Trương Ba cũng như sự lan tỏa sức nóng của những ngày Lưu Quang Vũ sau mấy ngày liên hoan khiến khán giả đổ xô tới Nhà hát. Đơn cử như có một đoàn mấy chục học sinh phổ thông (chắc là cùng lớp hay cùng trường lúc này đi theo phong trào) líu ríu chân nhau rụt rè vào nhà hát.

Một trong những trường đoạn thú vị của vở là cảnh tranh giành chồng của 2 bà vợ. Đôi quang của chiếc quang gánh được 2 nữ diễn viên sử dụng như một ngôn-ngữ-đối-thoại, với cái mơn mởn của cô vợ Hàng thịt và sự bất lực của bà vợ Trương Ba.

Ngoài sự làm mới về ngôn ngữ, vở diễn còn có những biến hóa về nhân vật. Anh Hàng thịt là một người phàm phu hơn là một kẻ vũ phu và thấp kém. Vì thế, sự nảy sinh tình cảm và khát khao của vợ Hàng thịt với “ông Trương Ba” trở nên đời hơn, là trạng huống tâm lý tinh vi hơn “sự nhận thức sâu sắc thân phận” và thèm muốn một cách rành rọt trong kịch nói.

Vở diễn có những scene rất sáng, làm nổi được cả nhân vật và diễn viên như đoạn khắc họa anh Hàng thịt: hăm hở trong công việc ba toa và khoái thích trong sinh hoạt vợ chồng. Cảnh chị vợ Hàng thịt "mơn trớn" Trương Ba tạo điều kiện cho diễn viên nữ thể hiện những động tác dẻo dai của múa.

Tuy nhiên, chính vì làm tương đối đậm nhân vật Hàng thịt (dù đã có cái nhìn hiện đại và nhân văn hơn về nhân vật này) nên chắc chắn với khán giả, nhân vật Trương Ba không ấn tượng bằng (như đáng lẽ phải thế).

Là kịch hình thể, vở diễn có khá nhiều rút gọn (về tình tiết, lời thoại) so với phiên bản kịch. Câu chuyện theo đó cũng ít tính chi tiết hóa, ít dẫn dắt cụ thể hơn bản dựng của thể loại kịch. Đây là một thiệt thòi cho những ai chưa xem kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt vì sẽ ít nhiều lost (không hiểu trọn vẹn) diễn biến câu chuyện.

Diễn sau 2 ngày, tối 13/9, phiên bản Hồn Trương Ba, da Hàng thịt của Nhà hát kịch Việt Nam cũng chứng kiến một sự háo hức của đông đảo khán giả.

Rạp Công nhân – rạp nhà của Nhà hát kịch cũng ùn tắc khán giả ở các cửa vào khán phòng. Những chiếc ghế được đưa vào xếp dọc các lối đi không đủ tăng cường cho những người không có chỗ. Thiết kế của rạp khiến không thể chen vai ngồi bệt như ở rạp Đại Nam nên dù còn khoảng trống, nhiều khán giả vẫn phải đứng xem suốt buổi.

Một sáng tạo đáng nói trong vở diễn là phông nền sân khấu ở nhà các nhân vật. Không phải một bức vẽ nguyên vẹn, cố định mà là bức vẽ tạo nên từ những thanh xốp xếp liền, vẽ cả 2 mặt và có thể quay tròn lật mặt trước, mặt sau.

Thiết kế này là một ý đồ của tác giả trong việc vẽ chân dung và diễn biến nội tâm nhân vật. Nhà của Trương Ba là phông nền tre trúc thanh cảnh. Nhà của hàng thịt là những vệt máu tóe. Nhà của Trương Ba màu xanh chủ đạo, nhà của hàng thịt màu đỏ chiếm lĩnh.

Đến khi "hồn Trương Ba, da hàng thịt" thì phông nền một bên là Trúc xanh, một nửa là Máu đỏ. Ở trường đoạn cao trào khi hồn Trương Ba đối thoại với xác hàng thịt, những tấm xốp được 2 bên thi nhau dập lên, lật xuống thể hiện sự đấu tranh nội tại dữ dội…

Những người dựng kịch cũng đã đưa vào khá nhiều yếu tố làm mới như hiệu ứng ánh sáng chớp nháy trong những tình huống gay cấn, chiếc xe mây màu trắng như xe trượt scooter của Đế Thích.... Khoảnh khắc hai ông Nam Tào – Bắc Đẩu sợ sệt trốn tránh bà vợ Trương Ba trong những chiếc tủ xếp, thi thoảng thò đầu nhìn ra cũng là một cảnh diễn thú vị.

(Còn tiếp)