Du lịch ẩm thực đang bị bỏ phí?

Ẩm thực được coi là thế mạnh của du lịch Việt Nam nói chung và Hà Nội nói riêng. Tuy nhiên, hầu hết khách mới chỉ được thưởng thức ẩm thực chứ chưa trải nghiệm tour du lịch ẩm thực đúng nghĩa.

Để trải nghiệm, viết sách về ẩm thực, mới đây, một đoàn chuyên gia ẩm thực thế giới đến từ Mỹ, Indonesia… tham gia tour chuyên đề ẩm thực tại Hà Nội và Hội An. Sau khi xếp hàng cùng với nhiều người Việt Nam tại hàng phở ở phố Bát Đàn, bà Sue Slatter, giáo viên dạy nấu ăn tại một trường dạy nghề Califocnia (Mỹ) chia sẻ: “Tôi đã được nghe nói phải xếp hàng chờ ăn phở. Đây là trải nghiệm thú vị bởi tôi tò mò muốn biết vì sao nhiều người lại phải xếp hàng và nó cũng là nét văn hóa một thời của Hà Nội. Quả thật, phở Hà Nội rất ngon. Ở Mỹ cũng có phở nhưng hương vị hoàn toàn khác. Bánh phở ở Mỹ quá dày, còn bánh phở ở đây mỏng và hương vị đậm đà, tuyệt vời”.

Còn ông David Jackman - đầu bếp tại Mỹ, nhận xét: “Đây là lần thứ hai tôi được ăn phở Việt Nam, bánh phở rất ngon, hòa quện các gia vị hoàn hảo, tạo ra hương vị riêng. Tôi không hiểu họ làm thế nào mà thịt bò mềm và ngon như thế, và không khí ở nhà hàng rất tuyệt, mọi người đến và ngồi rất gần nhau. Trong lúc ăn tôi có thể thay đổi khẩu vị tùy thích bằng cách thêm gia vị có sẵn trên bàn”.

Sau khi thưởng thức món phở truyền thống của Việt Nam , nhóm khách du lịch đặc biệt này đã đến thăm cơ sở làm bánh phở ngay trong khu phố cổ Hà Nội. Họ rất ngạc nhiên, giữa khu phố cổ đông đúc như vậy lại có cơ sở chế biến khá hiện đại, và được nhiều cửa hàng trong khu vực đặt mua. Chủ cơ sở chế biến giới thiệu: “Công thức để làm bánh phở nhiều người biết, nhưng để làm bánh phở vừa mỏng, vừa mềm là bí quyết gia truyền. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng, cơ sở chúng tôi không dùng phụ gia thực phẩm”.

Thực khách không chỉ được thưởng thức mà còn trải nghiệm từ việc đi chợ đến học nấu các món ăn truyền thống. Giám đốc điều hành Vietnam Now Travel Nguyễn Xuân Quỳnh cho biết: tùy yêu cầu từng đoàn khách, chúng tôi sẽ bố trí chương trình tour. Do đoàn chuyên gia ẩm thực đến từ Mỹ và Indonesia đặt yêu cầu cao về tính truyền thống trong ẩm thực Hà Nội, chúng tôi đã mời nghệ nhân Phạm Thị Ánh Tuyết hướng dẫn đi chợ truyền thống Hàng Bè. Một số tour cầu kỳ hơn, chúng tôi tổ chức cho khách đi chợ bằng xích lô, trên đường đi giới thiệu về phố cổ, sau đó học chế biến món ăn truyền thống của Hà Nội và Việt Nam .

Ông Made Suryasa, chuyên gia ẩm thực Indonesia ấn tượng với sự kết hợp giữa các gia vị, kết hợp độ mặn và ngọt để tạo nên hương vị hòa quyện của món ăn. “Tôi rất thích ẩm thực Hà Nội. Những gì tôi được học ở đây, về tôi sẽ thực hành bởi tôi là người thích nấu nướng”. Bà Lori Ann Rivera, đầu bếp Mỹ chia sẻ: trước kia, tôi có đến Hà Nội và chỉ đi dạo phố, nay trực tiếp cùng một chuyên gia nấu ăn của Hà Nội đi lựa mua thực phẩm, hiểu hơn công dụng của gia vị và những thủ thuật trong chế biến. Qua đó, chúng tôi hiểu hơn về văn hóa khu phố cổ Hà Nội qua việc mua bán. Điều tôi ấn tượng với ẩm thực Hà Nội đó là nguyên liệu dùng chế biến rất tươi và gia vị phong phú.

Từ lâu những người làm du lịch đã ý thức rằng, để thu hút khách du lịch quốc tế, ẩm thực là một trong những sản phẩm du lịch quan trọng. Theo ông Nguyễn Xuân Quỳnh, ẩm thực Hà Nội là một lợi thế để khai thác nhưng để trở thành sản phẩm du lịch cần phải đầu tư và quảng bá. Bất kỳ khách du lịch nào khi đến một đất nước, điều đầu tiên người ta tiếp cận chính là ẩm thực. Qua ẩm thực, người ta học được nhiều điều về văn hóa, về Hà Nội. Nếu cảm thấy hợp khẩu vị và yêu thích, họ sẽ tiếp tục khám phá các món ăn khác của Việt Nam . Nghệ nhân Phạm Thị Ánh Tuyết cho biết: món ăn truyền thống của Việt Nam rất cân bằng âm dương. Khách nước ngoài thích bởi ăn món ăn Việt Nam không bị đầy bụng, hài hòa giữa rau, củ quả và không hại sức khỏe.

Nhiều doanh nghiệp lữ hành đã đề nghị đưa ẩm thực để quảng bá cho thương hiệu du lịch Việt Nam . Tổng giám đốc Vietravel Nguyễn Quốc Kỳ đề xuất: hiện chúng ta vẫn loay hoay chọn điểm nhấn cho thương hiệu du lịch Việt. Theo tôi, nên chọn ẩm thực để làm thương hiệu bởi chuyên gia maketting hàng đầu thế giới Philip Kotler từng gợi ý Việt Nam - bếp ăn thế giới. Christine Hà, cô gái khiếm thị người Mỹ gốc Việt đã giành danh hiệu Vua đầu bếp Mỹ 2012 với những món ăn truyền thống Việt, tạo ấn tượng với khách quốc tế về ẩm thực Việt và chúng ta nên tranh thủ sự kiện này để quảng bá ẩm thực Việt Nam.

Ngành du lịch Việt Nam cũng đã có đề án đào tạo 1.000 đầu bếp Việt. Tuy nhiên, để ẩm thực trở thành một thương hiệu du lịch cần phải có chiến lược, giải pháp, chương trình cụ thể về văn hóa ẩm thực. Trong các ấn phẩm xúc tiến du lịch, ẩm thực luôn được giới thiệu “chung chung” là thế mạnh tiềm năng nhưng sản phẩm cụ thể rất “mơ hồ”. Các đơn vị lữ hành đang phải tự mày mò để tạo dựng tour ẩm thực. Tại Hà Nội, hiện có khoảng 10 nhà hàng xây dựng tour học nấu ăn với giá từ 35 - 55 USD/người, tùy nội dung chương trình. Những khách du lịch trải nghiệm tour ẩm thực đều khẳng định, các món ăn truyền thống của Việt Nam luôn để lại ấn tượng và hấp dẫn, điều đó khiến họ muốn trở lại Việt Nam lần nữa.