Đó là ý kiến của Ủy viên Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng, Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Thanh Hải khi trao đổi về Luật Xuất bản (sửa đổi) sẽ có hiệu lực từ 1/7 tới đây.
Theo bà Nguyễn Thanh Hải, Luật Xuất bản 2012 đã có khá nhiều điểm mới so với Luật Xuất bản năm 2004 (được sửa đổi năm 2008). Theo tôi, một trong những điểm mới khá quan trọng của Luật là quy định về xuất bản và phát hành xuất bản phẩm điện tử (XBPĐT) (chương V). Vì vậy, có thể nói rằng kể từ ngày 1.7.2013 trở đi, các nhà quản lý sẽ có nhiều thuận lợi hơn trong việc quản lý các hoạt động xuất bản và phát hành xuất bản phẩm điện tử vì đã có một hành lang pháp lý để quản lý cho hoạt động này. Tuy nhiên, việc áp dụng các điều khoản của chương này vào thực tiễn, bước đầu theo tôi chắc chắn sẽ gặp phải một vài khó khăn, vướng mắc nhất định. Có thể nêu ra một vài khó khăn đó như sau:
Thứ nhất, các quy định tại Chương V mới chỉ dừng ở việc quy định những nội dung có tính nguyên tắc, quy định về phương thức xuất bản điện tử (XBĐT) và dẫn chiếu các quy định của pháp luật có liên quan, còn cụ thể hơn để bám sát thực tiễn và bảo đảm tính linh hoạt trong việc quản lý hoạt động này vẫn phải giao Chính phủ quy định và hướng dẫn chi tiết. Do vậy, theo tôi vấn đề này sẽ phải phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố, như: sự phát triển không ngừng của công nghệ thông tin và truyền thông khiến cho các quy định của Luật chưa phản ánh hết thực tiễn; năng lực về con người, về kỹ thuật, công nghệ của các nhà xuất bản và các chủ thể được phép hoạt động xuất bản, và đặc biệt là phụ thuộc rất nhiều vào vấn đề đảm bảo tiến độ ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành luật của Chính phủ.
Thứ hai, lĩnh vực XBĐT ở ta còn rất mới mẻ, chưa đủ năng lực về công nghệ, về nhân lực nên chắc chắn trong quản lý, điều hành và tổ chức thực hiện sẽ gặp khó khăn.
Thứ ba, vấn đề phát hành trong XBĐT cũng gặp nhiều khó khăn khi việc quản lý XBP trên mạng internet chưa thực sự có hiệu quả, vẫn còn tình trạng xâm phạm bản quyền (quyền tác giả). Để giải quyết vấn đề này, theo tôi cơ quan chức năng cần nghiên cứu, rà soát và ban hành thêm một số văn bản pháp luật cụ thể để kiểm soát, và tạo rào cản kỹ thuật trong từng khâu của việc xuất bản và phát hành XBPĐT, đồng thời, tăng cường việc tuyên truyền, giáo dục chấp hành pháp luật. Chú trọng và đẩy mạnh công tác thanh kiểm tra chuyên ngành, liên ngành nhằm phát hiện, ngăn chặn, xử lý kịp thời vi phạm.
“Đến thời điểm này, nước ta là một trong số rất ít các nước có Luật có quy định riêng về hoạt động XBĐT. Để sớm mang lại hiệu quả cho hoạt động XBĐT, các cơ quan cơ quan, tổ chức liên quan cần quan tâm thực hiện một số công việc như: thực hiện tốt việc tuyên truyền, phổ biến về Luật, chú trọng tới các quy định cụ thể về hoạt động xuất bản, phát hành XBPĐT đến các đối tượng liên quan” - Bà Hải cho biết.
Theo bà Hải, nên có cơ chế, chính sách hỗ trợ cho các nhà xuất bản (hỗ trợ trực tiếp hoặc liên kết với các đối tác có năng lực về công nghệ thông tin) để đầu tư trang bị và thực hiện quy trình công nghệ làm sách điện tử. Trong bối cảnh hiện nay, việc đầu tư kinh phí cho dây chuyền công nghệ XBPĐT nằm ngoài khả năng tài chính của các nhà xuất bản. Vì vậy, cần có một cơ chế chính sách tạm thời mang tính đặc thù, bước đầu có thể tập trung nguồn kinh phí từ ngân sách nhà nước, đầu tư thí điểm cho một số đơn vị xuất bản sách điện tử tại các trung tâm xuất bản lớn mang tầm khu vực như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng. Trên cơ sở thành công của các đơn vị xuất bản sách điện tử này sẽ thực hiện chuyển giao công nghệ cho các nhà xuất bản có khả năng triển khai thực hiện trên diện rộng.
Ngoài ra, cần xây dựng và thực hiện kế hoạch đào tạo đội ngũ cán bộ làm công tác quản cán bộ biên tập, công tác lý trong XBĐT để chuẩn bị đồng bộ cho việc thực hiện triển khai thực hiện XBĐT. Đồng thời cần tổ chức bồi dưỡng cho các cán bộ cơ làm công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm…để có đủ năng lực trong việc thực thi công vụ.
Trước tình trạng in lậu sách in là một vấn đề nhức nhối bấy lâu nay, bà Hải đánh giá, các quy định của Luật Xuất bản về xuất bản, phát hành XBPĐT đã cung cấp những chế định cơ bản mang tính nguyên tắc, là khung pháp lý quan trọng, có tính định hướng, làm căn cứ cho công tác quản lý, điều hành đối với hoạt động này. Vì vậy, để khắc phục được vấn đề “sách điện tử lậu” thì cần phải có nhiều giải pháp, biện pháp từ nhiều góc độ như trên đã nêu, cũng như sớm xây dựng và ban hành các quy định về xử lý hành chính, hình sự với khung chế tài đủ mạnh, sát thực tiễn để xử lý nghiêm khắc đối với tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm. Thêm nữa, cần tiếp tục đầu tư, nghiên cứu, đề xuất các giải pháp về công nghệ để tạo ra những tính năng mới giúp cho công tác quản lý, ngăn chặn các nội dung sai trái, cũng như hành vi vi phạm trong hoạt động xuất bản, phát hành xuất bản phẩm điện tử và quy định về sở hữu trí tuệ.
“Luật Xuất bản 2012 vừa được Quốc hội thông qua chắc chắn sẽ có tác dụng tích cực lên lĩnh vực xuất bản nói chung và đặc biệt là lĩnh vực xuất bản điện tử nói riêng; những quy định của Luật về XBĐT sẽ giúp định hướng trong việc quản lý lĩnh vực này có hiệu quả tốt hơn. Để có một bộ luật hoàn chỉnh hơn, thích hợp hơn cho lĩnh vực này theo tôi sẽ là rất khó. Việc này sẽ phải được thực hiện trong một quá trình trên cơ sở tổng kết thực tiễn và học tập kinh nghiệm quốc tế” - bà Hải nói.
Ý kiến bạn đọc