TP.HCM kêu gọi &quot;biến rác thành điện&quot;: Lượng đề xuất nhiều nhất trong 10 năm

(VnMedia) - Đã có hơn 40 nhà đầu tư trong và ngoài nước, cùng nhiều nhà khoa học trong lĩnh vực xử lý chất thải rắn đăng ký tham dự hội nghị chuyên đề kêu gọi đầu tư xử lý chất thải rắn bằng công nghệ đốt - phát điện. Đây là số đề xuất nhiều nhất trong 10 năm qua…

Tại hội nghị chuyên đề kêu gọi đầu tư xử lý chất thải rắn bằng công nghệ đốt - phát điện vừa được UBND TP.HCM tổ chức ngày 26/11, Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Phong cho biết, hội nghị đã có hơn 40 nhà đầu tư trong và ngoài nước, cùng nhiều nhà khoa học trong lĩnh vực xử lý chất thải rắn (CTR) đăng ký tham dự. Đây là số đề xuất nhiều nhất trong 10 năm qua, thể hiện sự quan tâm và tâm huyết đóng góp của các nhà đầu tư trong công tác bảo vệ môi trường thành phố.

Đây là lần đầu một hội nghị chuyên đề riêng về lĩnh vực xử lý rác thải với quy mô lớn được TP.HCM tổ chức, nhằm thông tin về tình hình xử lý rác, các công nghệ xử lý đang áp dụng và định hướng đầu tư, chuyển đổi công nghệ xử lý rác thành điện năng (đốt rác - phát điện) đến năm 2025.

Ông Nguyễn Toàn Thắng - Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM cho biết, mỗi ngày, TP. HCM có hơn 8.000 tấn chất thải rắn sinh hoạt do 3 đơn vị phụ trách xử lý: Bãi rác Đa Phước (huyện Bình Chánh) do Công ty TNHH Xử lý chất thải Việt Nam (VWS) làm chủ đầu tư xử lý (chủ yếu bằng cách chôn lấp) khoảng 5.000 tấn; số còn lại được xử lý làm phân compose ở Phước Hiệp, huyện Củ Chi - do Công ty Vietstar và Tâm Sinh Nghĩa đảm nhận. Riêng Công ty Tâm Sinh Nghĩa hiện có thêm công nghệ xử lý đốt rác.

Định hướng công tác xử lý chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) đến năm 2030 của TP.HCM, sẽ gồm: nâng cấp, cải tạo, đổi mới công nghệ xử lý chất thải rắn sinh hoạt các nhà máy hiện hữu; xem xét dự án đề xuất cải tạo bãi chôn lấp đã đóng cửa; kêu gọi đầu tư dự án xử lý CTR.

Bí thư TP.HCM Nguyễn Thiện Nhân tham quan các gian trưng bày công nghệ xử lý rác thải của các doanh nghiệp tại hội nghị chuyên đề kêu gọi đầu tư xử lý chất thải rắn bằng công nghệ đốt - phát điện

Xã hội đầu tư, Nhà nước trả phí dịch vụ

Ông Nguyễn Thiện Nhân - Ủy viên Bộ Chính trị - Bí thư TP.HCM cho biết, những công nghệ được giới thiệu tại hội nghị chuyên đề kêu gọi đầu tư xử lý chất thải rắn bằng công nghệ đốt - phát điện, không chỉ xử lý được lượng rác thải sinh hoạt phát sinh mới mà còn có thể xử lý được nhiều loại rác khác.

Mặc dù TP.HCM và các đô thị khác của Việt Nam thu nhập bình quân theo đầu người trên dưới 2.000 USD nhưng hoàn toàn có thể sử dụng những công nghệ tốt nhất của thế giới để giải quyết các vấn đề của thành phố.

“Lâu nay, chúng ta lo thiếu vốn đầu tư, Hội nghị này đã khẳng định một xu hướng đó là có rất nhiều lĩnh vực Nhà nước không phải đầu tư, Nhà nước chỉ trả phí dịch vụ thôi”, ông Nguyễn Thiện Nhân cho biết.

“Chúng ta hình dung nếu có khoảng 100 tỷ ngân sách để đầu tư, nhưng biến thành trả phí dịch vụ, mỗi dự án họ có 20 năm, như vậy, nhà nước chỉ trả 5% giá trị đầu tư hàng năm. 100 tỷ đồng đó, thay vì đầu tư, trả thành dịch vụ, thì sẽ tương đương 500 tỷ đồng đầu tư để giải quyết việc đó. Vấn đề này thuộc về doanh nghiệp. Quản lý nhà nước chúng ta phải chuyển dần thành nhà nước đầu tư sang nhà nước trả dịch vụ, còn xã hội đầu tư. Như vậy tốc độ huy động vốn có thể 5-10 lần cao hơn trước đó”, Bí thư Thành ủy Nguyễn Thiện Nhân nói.

Hiện TP. HCM đã tiếp nhận nội dung đề xuất đầu tư xử lý rác phát điện của 40 nhà đầu tư. Các doanh nghiệp đã giới thiệu nhiều giải pháp thu hồi năng lượng từ rác thải để phát điện và được áp dụng tại nhiều nước trên thế giới như đốt phát điện, khí hóa phát điện, khí hóa bằng dòng plasma để phát điện.

Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Phong khẳng định thành phố mời gọi và sẽ tạo điều kiện cho các dự án đầu tư xử lý rác nhưng phải sử dụng công nghệ hiện đại. TP.HCM sẽ tổ chức đấu thầu công khai nhằm lựa chọn các dự án xử lý chất thải rắn phù hợp cho thành phố trong thời gian tới.

Đánh giá cao lời kêu gọi đầu tư, đấu thầu công khai minh bạch trong xử lý rác thải của TP.HCM, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đặng Huy Đông cho rằng, sau khi đấu thầu, nhà đầu tư hãy vận hành chạy thử từ 3-6 tháng, với công suất 1.000-2.000 tấn/ngày, cho đến khi các cơ quan chức năng đo kiểm đúng theo cam kết trong hợp đồng đề xuất thì mới ký hợp đồng dài hạn.

Nếu không đạt yêu cầu thì để cơ hội cho công nghệ khác. Đây là cách làm minh bạch, tránh tình trạng doanh nghiệp ‘chạy’ bằng được giấy phép xử lý rác rồi để đó, không đổi mới công nghệ…

Vấn đề đốt chất thải đang được quan tâm tại Việt Nam

Nói về công nghệ xử lý rác bằng phương pháp đốt phát điện được áp dụng trên thế giới, PGS.TS Phùng Chí Sỹ, Trung tâm Công nghệ Môi trường (ENTEC), Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam cho biết, hiện nay trên thế giới công nghệ đốt chất thải đã ngày càng được áp dụng rộng rãi do có một số ưu điểm nổi bật so với các công nghệ khác như có thể giảm được 90-95% thể tích và khối lượng chất thải, có thể tận dụng nhiệt, tiết kiệm được diện tích so với biện pháp và khối lượng chất thải, có thể tận dụng nhiệt, tiết kiệm được diện tích so với biện pháp chôn lấp, giảm thiểu ô nhiễm nước, mùi hôi, giảm phát thải khí nhà kính so với biện pháp chôn lấp....

Tại Việt Nam, vấn đề đốt chất thải cũng đang được quan tâm do khối lượng chất thải rắn công nghiệp, chất thải nguy hại, chất thải sinh hoạt ngày càng gia tăng. Bên cạnh đó biện pháp xử lý rác đang tồn tại (chôn lấp) ngày càng lộ các nhược điểm rất khó giải quyết.

Tại hội thảo, đại diện một số nhà đầu tư, doanh nghiệp đã trình bày về các công nghệ xử lý rác trong thời gian tới. PGS. TS Đinh Xuân Thắng, đại diện Công ty CP Đầu tư Phát triển Tâm Sinh Nghĩa cho biết, Nhà máy xử lý và tái chế rác thải sinh hoạt của Công ty Tâm Sinh Nghĩa tại huyện Củ Chi được UBND TP.HCM giao làm chủ đầu tư và chính thức đi vào hoạt động từ năm 2012 đến nay. Hiện nay, nhà máy đang tiếp nhận xử lý lượng rác 1.300 tấn/ngày.

“Hệ thống dây chuyền công nghệ trong đó có các hệ thống lò đốt hiện tại sử dụng cho Nhà máy XLR Củ Chi rất hiệu quả trong việc thiêu hủy xử lý rác đạt các tiêu chuẩn quy chuẩn hiện hành về môi trường. Tuy nhiên, phần nhiệt dư từ quá trình đốt vẫn chưa được tận dụng triệt để gây lãng phí”, PGS.TS Đinh Xuân Thắng nói.

Cũng theo PGS.TS Xuân Thắng, thực hiện theo chủ trương của Thành Ủy, UBND TP.HCM và Sở TN&MT về định hướng hiện đại hóa công nghệ xử lý rác, tiến tới phát thải bằng không, Công ty Tâm Sinh Nghĩa đã nghiên cứu tìm hiểu về công nghệ đốt rác phát điện tiến tới tận thu, tái tạo năng lượng để dần thay thế năng lượng hóa thạch cũng như tìm kiếm công nghệ đốt rác phát điện hiện đại phù hợp với đặc điểm rác thải sinh hoạt Việt Nam, phù hợp với hiện trạng của Nhà máy XLR Củ Chi.

Sau quá trình tìm hiểu thực tế tại nhiều nước trên thế giới, Công ty Tâm Sinh Nghĩa nhận thấy công nghệ chuyển hóa rác thành điện năng của Martin GmbH thế hệ mới có nguồn gốc từ Cộng Hòa Liên Bang Đức rất hiện đại, kiểm soát ô nhiễm rất tốt và đến nay đã được sử dụng tại 34 quốc gia trên thế giới với tổng cộng 473 nhà máy. Công ty quyết định sử dụng công nghệ này trong dự án “Chuyển đổi công nghệ xử lý chất thải rắn từ sản xuất phân bón hữu cơ, đốt sang đốt phát điện và nâng công suất Nhà máy xử lý chất thải rắn Củ Chi” để đổi mới công nghệ.

Đại diện Công ty Tâm Sinh Nghĩa cũng cam kết, sẽ tâm huyết khẩn trương đầu tư thành công dự án đổi mới công nghệ xử lý rác, thu hồi năng lượng từ rác phát điện, tiết kiệm nguồn tài nguyên, giảm thiểu quỹ đất dành cho xử lý rác, hạn chế phát thải, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, hiện thực hóa các tiêu chí phát triển kinh tế bền vững đó là phát triển kinh tế phải đi đôi với bảo vệ môi trường.

Đinh Bách (Ảnh:KN, Quang Huy, Thành Trung)