(VnMedia) - Bệnh thủy đậu hay còn gọi là bệnh trái rạ đang có xu hướng lây lan cho nhiều đối tượng trong cộng đồng, đây là một trong những bệnh lý có tính lây nhiễm rất cao, người chưa được tiêm phòng thủy đậu nếu tiếp xúc với người đang mắc bệnh thì khả năng bị nhiễm bệnh lên tới 90% .
Theo Ths.Bs Đinh Thạc, Bệnh viện Nhi đồng 1 cho biết, trẻ em là nhóm đối tượng dễ bị lây bệnh nhất vì sức đề kháng còn yếu kém và cơ hội tiếp xúc với môi trường sống khá rộng, đặc biệt là nhóm trẻ ở lứa tuổi nhà trẻ, mẫu giáo, lớp 1...Khi bị nhiễm bệnh, nếu trẻ không được chăm sóc hợp lý và theo dõi cẩn thận có thể xảy ra những biến chứng nguy hiểm khôn lường.
Dấu hiệu sớm phát hiện trẻ bị mắc bệnh thủy đậu
Bệnh thủy đậu sẽ xuất hiện 10 - 14 ngày sau khi tiếp xúc với nguồn bệnh, khởi phát bệnh thường đột ngột với triệu chứng nổi mụn nước, mụn nước nổi ở vùng đầu mặt, chi và thân, mụn nước xuất hiện rất nhanh trong vòng 12 - 24 giờ có thể nổi toàn thân. Mụn nước có kích thước từ l - 3 mm đường kính, chứa dịch trong, tuy nhiên những trường hợp nặng mụn nước sẽ to hơn hay khi nhiễm thêm vi trùng mụn nước sẽ có màu đục do chứa mủ.
Bên cạnh mụn nước trẻ nhỏ thường kèm sốt nhẹ, biếng ăn nhưng ở người lớn hay trẻ lớn thường kèm sốt cao, đau đầu, đau cơ, nôn ói. Bệnh sẽ kéo dài từ 7 - 10 ngày nếu không có biến chứng, các nốt rạ sẽ khô dần, bong vảy, thâm da nơi nổi mụn nước, không để lại sẹo, nhưng nếu bị nhiễm thêm vi trùng mụn nước có thể để lại sẹo.
Ban ngứa có thể là dấu hiệu đầu tiên của cơn bệnh. Sốt nhẹ, nhức đầu và mệt mỏi là điều thông thường.
Người bị nhiễm bệnh có thể bị từ chỉ vài mụn trái rạ cho đến hơn 500 mụn trên thân thể
Cách lây truyền
Bệnh rất truyền nhiễm và lây lan qua sự đụng chạm đến ban ngứa từ người bị thuỷ đậu hoặc qua những giọt nước nhỏ trong không khí từ miệng hay mũi của một người bị nhiễm (ví dụ, khi một người bị nhiễm trái rạ hắt hơi nhảy mũi hoặc ho).
Bệnh cũng có thể lây lan qua sự tiếp xúc đến quần áo hoặc vải trải giường bị ô nhiễm bởi chất dịch từ ban ngứa hoặc từ miệng hay mũi của người bị bệnh.
Bệnh phát triển trong vòng 10-21 ngày sau khi tiếp xúc với người bị nhiễm bệnh.
Bệnh thuỷ đậu có thể lây từ 1-2 ngày trước khi nổi ban ngứa cho đến khi tất cả những vết phồng đã đóng vảy (thông thường trong vòng 5 ngày từ khi những vết phồng nổi lên).
Những người nào có hệ miễn dịch bị suy yếu mà bị trái rạ thì có thể phải mất một thời gian lâu hơn để những mụn thuỷ đậu của họ đóng vảy.
Khoảng 90% những nguời nào chưa từng bị thuỷ đậu trong gia đình thì sẽ bị nếu tiếp xúc với một nguời thân bị nhiễm bệnh.
Biến chứng nguy hiểm
- Nhiễm trùng nốt đậu dẫn đến lở loét da trẻ, nếu không được điều trị tích cực và đúng cách có thể để lại sẹo xấu vĩnh viễn trên da.
- Nhiễm trùng huyết làm suy sụp sức khỏe của trẻ, nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến tử vong.
- Biến chứng viêm não, viêm màng não do thủy đậu tuy hiếm gặp nhưng thường để lại những dư chứng nặng nề như bại não, điếc, chậm phát triển tâm thần, động kinh…gây ra gánh nặng bệnh tật cho gia đình và xã hội.
- Một số bệnh nhi có thể xuất hiện biến chứng viêm phổi nặng do vi rút thủy đậu.
Cách chăm sóc trẻ bị thủy đậu tại nhà
Khả năng lây nhiễm ở trẻ có thể xảy ra 2 – 4 ngày trước khi khởi phát triệu chứng, và kéo dài tới 7 ngày sau khi bệnh nhân đã nổi bóng nước, chính vì vậy khi trẻ mắc bệnh thủy đậu phải cho trẻ nghỉ học cho đến khi mụn nước đã khô mày, thường khoảng 10 ngày để trẻ được chăm sóc tốt và hạn chế sự lây lan cho những trẻ lành khác trong trường học và trong cộng đồng.
Chăm sóc trẻ tại nhà cần chú ý nguyên tắc vệ sinh quan trọng sau đây:
- Vệ sinh phòng ở của bệnh nhân sạch sẽ hàng ngày bằng dung dịch nước Javel hoặc dung dịch Cloramin B, đảm bảo phòng ở của trẻ luôn sạch sẽ, thông thoáng, tránh gió lùa.
- Giữ vệ sinh tai mũi họng bằng cách cho trẻ xúc miệng bằng nước muối loãng hoặc dung dịch a xít boric 1%.
- Giữ vệ sinh da đúng cách nhằm bảo vệ da luôn khô, sạch để hạn chế sự bội nhiễm vi khuẩn.
Nên cho trẻ tắm rửa sạch sẽ mỗi ngày bằng xà bông sát khuẩn với nước ấm, mụn nước đã bị vỡ có thể dùng dung dịch xanh Methylen hoặc thuốc tím Milian 0,25%o bôi trực tiếp trên da.
- Hạn chế việc gãi do ngứa bằng cách cắt gọn móng tay của trẻ hoặc cho trẻ nhỏ mang bao tay vải để tránh tổn thương do gãi. Khi cần thiết bác sĩ có thể cho trẻ dùng thuốc chống ngứa.
- Chú ý chế độ ăn giàu dinh dưỡng bằng các loại thức ăn mềm, ấm, lỏng dễ tiêu. Trẻ khó ăn có thể chia nhỏ bữa ăn giúp trẻ tiêu hóa dễ hơn trong thời gian bệnh. Cho trẻ uống nhiều nước ép trái cây giàu vitamin và khoáng chất nhằm tăng cường sức đề kháng cho trẻ.
- Chăm sóc tại nhà nên tuyệt đối tránh 3 thói quen dưới đây để hạn chế đến mức tối đa những biến chứng nguy hiểm của bệnh: Ủ trẻ quá kỹ, kiêng tắm nhưng lại dùng gốc rạ hoặc các loại lá cây không rõ nguồn gốc tắm hoặc đắp lên da của trẻ và châm chích cho mụn nước nhanh vỡ với suy nghĩ sẽ giúp trẻ mau hết bệnh.
Cách phòng bệnh thủy đậu
Thủy đậu là bệnh truyền nhiễm có thể phòng ngừa hiệu quả bằng vắc xin
- Phòng ngừa tạm thời là giúp trẻ nâng cao ý thức tự phòng vệ trước sự tấn công của vi rút thủy đậu như hạn chế tiếp xúc với người nhiễm bệnh, giữ gìn vệ sinh cá nhân và môi trường sống tốt.
- Phòng ngừa chủ động, hiệu quả và an toàn nhất là đưa trẻ từ 12 tháng – 15 tháng tuổi đi tiêm ngừa vắc xin thủy đậu, một vắc xin đã được kiểm chứng là hiệu quả bảo vệ cao (sau tiêm chủng khả năng phòng ngừa đạt 95% – 97%), với độ an toàn gần như tuyệt đối (chỉ khoảng 5% người chủng ngừa bị sốt nhẹ sau tiêm).
- Theo khuyến cáo của Hiệp hội tư vấn và thực hành tiêm chủng Hoa Kỳ (gọi tắt là tổ chức ACIP), để bảo vệ trẻ tối ưu và phòng tránh tình trạng tái nhiễm thủy đậu sau tiêm chủng phụ huynh nên cho trẻ tiêm đủ 2 liều vắc xin thủy đậu, liều thứ 2 cách liều đầu tốt nhất sau 6 tuần hoặc tiêm nhắc liều thứ 2 lúc trẻ được 4 – 6 tuổi để gia tăng hiệu quả bảo vệ cho trẻ.
Theo Ths.Bs Đinh Thạc, Bệnh viện Nhi đồng 1 cho biết, trẻ em là nhóm đối tượng dễ bị lây bệnh nhất vì sức đề kháng còn yếu kém và cơ hội tiếp xúc với môi trường sống khá rộng, đặc biệt là nhóm trẻ ở lứa tuổi nhà trẻ, mẫu giáo, lớp 1...Khi bị nhiễm bệnh, nếu trẻ không được chăm sóc hợp lý và theo dõi cẩn thận có thể xảy ra những biến chứng nguy hiểm khôn lường.
 |
| Ảnh minh họa. |
Dấu hiệu sớm phát hiện trẻ bị mắc bệnh thủy đậu
Bệnh thủy đậu sẽ xuất hiện 10 - 14 ngày sau khi tiếp xúc với nguồn bệnh, khởi phát bệnh thường đột ngột với triệu chứng nổi mụn nước, mụn nước nổi ở vùng đầu mặt, chi và thân, mụn nước xuất hiện rất nhanh trong vòng 12 - 24 giờ có thể nổi toàn thân. Mụn nước có kích thước từ l - 3 mm đường kính, chứa dịch trong, tuy nhiên những trường hợp nặng mụn nước sẽ to hơn hay khi nhiễm thêm vi trùng mụn nước sẽ có màu đục do chứa mủ.
Bên cạnh mụn nước trẻ nhỏ thường kèm sốt nhẹ, biếng ăn nhưng ở người lớn hay trẻ lớn thường kèm sốt cao, đau đầu, đau cơ, nôn ói. Bệnh sẽ kéo dài từ 7 - 10 ngày nếu không có biến chứng, các nốt rạ sẽ khô dần, bong vảy, thâm da nơi nổi mụn nước, không để lại sẹo, nhưng nếu bị nhiễm thêm vi trùng mụn nước có thể để lại sẹo.
Ban ngứa có thể là dấu hiệu đầu tiên của cơn bệnh. Sốt nhẹ, nhức đầu và mệt mỏi là điều thông thường.
Người bị nhiễm bệnh có thể bị từ chỉ vài mụn trái rạ cho đến hơn 500 mụn trên thân thể
Cách lây truyền
Bệnh rất truyền nhiễm và lây lan qua sự đụng chạm đến ban ngứa từ người bị thuỷ đậu hoặc qua những giọt nước nhỏ trong không khí từ miệng hay mũi của một người bị nhiễm (ví dụ, khi một người bị nhiễm trái rạ hắt hơi nhảy mũi hoặc ho).
Bệnh cũng có thể lây lan qua sự tiếp xúc đến quần áo hoặc vải trải giường bị ô nhiễm bởi chất dịch từ ban ngứa hoặc từ miệng hay mũi của người bị bệnh.
Bệnh phát triển trong vòng 10-21 ngày sau khi tiếp xúc với người bị nhiễm bệnh.
Bệnh thuỷ đậu có thể lây từ 1-2 ngày trước khi nổi ban ngứa cho đến khi tất cả những vết phồng đã đóng vảy (thông thường trong vòng 5 ngày từ khi những vết phồng nổi lên).
Những người nào có hệ miễn dịch bị suy yếu mà bị trái rạ thì có thể phải mất một thời gian lâu hơn để những mụn thuỷ đậu của họ đóng vảy.
Khoảng 90% những nguời nào chưa từng bị thuỷ đậu trong gia đình thì sẽ bị nếu tiếp xúc với một nguời thân bị nhiễm bệnh.
Biến chứng nguy hiểm
- Nhiễm trùng nốt đậu dẫn đến lở loét da trẻ, nếu không được điều trị tích cực và đúng cách có thể để lại sẹo xấu vĩnh viễn trên da.
- Nhiễm trùng huyết làm suy sụp sức khỏe của trẻ, nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến tử vong.
- Biến chứng viêm não, viêm màng não do thủy đậu tuy hiếm gặp nhưng thường để lại những dư chứng nặng nề như bại não, điếc, chậm phát triển tâm thần, động kinh…gây ra gánh nặng bệnh tật cho gia đình và xã hội.
- Một số bệnh nhi có thể xuất hiện biến chứng viêm phổi nặng do vi rút thủy đậu.
Cách chăm sóc trẻ bị thủy đậu tại nhà
Khả năng lây nhiễm ở trẻ có thể xảy ra 2 – 4 ngày trước khi khởi phát triệu chứng, và kéo dài tới 7 ngày sau khi bệnh nhân đã nổi bóng nước, chính vì vậy khi trẻ mắc bệnh thủy đậu phải cho trẻ nghỉ học cho đến khi mụn nước đã khô mày, thường khoảng 10 ngày để trẻ được chăm sóc tốt và hạn chế sự lây lan cho những trẻ lành khác trong trường học và trong cộng đồng.
Chăm sóc trẻ tại nhà cần chú ý nguyên tắc vệ sinh quan trọng sau đây:
- Vệ sinh phòng ở của bệnh nhân sạch sẽ hàng ngày bằng dung dịch nước Javel hoặc dung dịch Cloramin B, đảm bảo phòng ở của trẻ luôn sạch sẽ, thông thoáng, tránh gió lùa.
- Giữ vệ sinh tai mũi họng bằng cách cho trẻ xúc miệng bằng nước muối loãng hoặc dung dịch a xít boric 1%.
- Giữ vệ sinh da đúng cách nhằm bảo vệ da luôn khô, sạch để hạn chế sự bội nhiễm vi khuẩn.
Nên cho trẻ tắm rửa sạch sẽ mỗi ngày bằng xà bông sát khuẩn với nước ấm, mụn nước đã bị vỡ có thể dùng dung dịch xanh Methylen hoặc thuốc tím Milian 0,25%o bôi trực tiếp trên da.
- Hạn chế việc gãi do ngứa bằng cách cắt gọn móng tay của trẻ hoặc cho trẻ nhỏ mang bao tay vải để tránh tổn thương do gãi. Khi cần thiết bác sĩ có thể cho trẻ dùng thuốc chống ngứa.
- Chú ý chế độ ăn giàu dinh dưỡng bằng các loại thức ăn mềm, ấm, lỏng dễ tiêu. Trẻ khó ăn có thể chia nhỏ bữa ăn giúp trẻ tiêu hóa dễ hơn trong thời gian bệnh. Cho trẻ uống nhiều nước ép trái cây giàu vitamin và khoáng chất nhằm tăng cường sức đề kháng cho trẻ.
- Chăm sóc tại nhà nên tuyệt đối tránh 3 thói quen dưới đây để hạn chế đến mức tối đa những biến chứng nguy hiểm của bệnh: Ủ trẻ quá kỹ, kiêng tắm nhưng lại dùng gốc rạ hoặc các loại lá cây không rõ nguồn gốc tắm hoặc đắp lên da của trẻ và châm chích cho mụn nước nhanh vỡ với suy nghĩ sẽ giúp trẻ mau hết bệnh.
Cách phòng bệnh thủy đậu
Thủy đậu là bệnh truyền nhiễm có thể phòng ngừa hiệu quả bằng vắc xin
- Phòng ngừa tạm thời là giúp trẻ nâng cao ý thức tự phòng vệ trước sự tấn công của vi rút thủy đậu như hạn chế tiếp xúc với người nhiễm bệnh, giữ gìn vệ sinh cá nhân và môi trường sống tốt.
- Phòng ngừa chủ động, hiệu quả và an toàn nhất là đưa trẻ từ 12 tháng – 15 tháng tuổi đi tiêm ngừa vắc xin thủy đậu, một vắc xin đã được kiểm chứng là hiệu quả bảo vệ cao (sau tiêm chủng khả năng phòng ngừa đạt 95% – 97%), với độ an toàn gần như tuyệt đối (chỉ khoảng 5% người chủng ngừa bị sốt nhẹ sau tiêm).
- Theo khuyến cáo của Hiệp hội tư vấn và thực hành tiêm chủng Hoa Kỳ (gọi tắt là tổ chức ACIP), để bảo vệ trẻ tối ưu và phòng tránh tình trạng tái nhiễm thủy đậu sau tiêm chủng phụ huynh nên cho trẻ tiêm đủ 2 liều vắc xin thủy đậu, liều thứ 2 cách liều đầu tốt nhất sau 6 tuần hoặc tiêm nhắc liều thứ 2 lúc trẻ được 4 – 6 tuổi để gia tăng hiệu quả bảo vệ cho trẻ.
Phạm Minh
Ý kiến bạn đọc