(VnMedia) - Bác sỹ Nguyễn Văn Dũng, Trưởng phòng Phòng Điều trị bệnh nhân tâm thần nam và Điều trị nghiện chất, Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia - Bệnh viện Bạch Mai cho biết, rượu là một chất gây nghiện, gây nhiễm độc hệ thần kinh trung ương, gây phụ thuộc về cơ thể và tâm thần mạnh, rượu được coi là bị lạm dụng nhiều nhất trong số các loại chất gây nghiện ở Việt Nam cũng như trên thế giới.
Nghiện rượu là một bệnh mãn tính, do nhu cầu uống rượu không được thoả mãn một cách thường xuyên, gây thèm rượu bắt buộc làm ảnh hưởng đến hiệu suất công tác, đến sức khoẻ tâm thần và thể chất, làm tổn thương đến các mối quan hệ gia đình và đời sống xã hội.
Rượu không chỉ là nguyên nhân gây tử vong do tai nạn giao thông mà tình trạng lạm dụng rượu khiến không ít người bị nghiện và rối loạn tâm thần.
Các rối loạn tâm thần liên quan đến sử dụng rượu thường gặp là: nghiện rượu, loạn thần do rượu (sảng, hoang tưởng do rượu, ảo giác do rượu), rối loạn nhân cách do rượu...
Các loại rối loạn tâm thần do uống rượu
Hội chứng cai rượu
Hội chứng cai là biểu hiện chủ yếu của chứng nghiện rượu, hội chứng này xuất hiện khi bệnh nhân đột nhiên ngừng uống rượu (thiếu rượu).
- Rối loạn thần kinh-cơ: run, chuột rút.
- Rối loạn tiêu hóa: chán ăn, buồn nôn, tiêu chảy.
- Rối loạn thần kinh thực vật: vã mồ hôi, nhịp tim nhanh.
- Rối loạn tâm thần: lo âu lan tỏa, tăng cảm xúc, tăng tính kích thích, rối loạn trí nhớ thoáng qua.
- Hội chứng cai xuất hiện sau khi ngừng uống rượu một thời gian ngắn, có thể một đêm.
- Hội chứng cai kéo dài 24-36 giờ sau khi ngừng uống rượu triệt để.
- Lo âu mất ngủ có thể tồn tại vài ngày.
- Ác mộng có thể kéo dài từ 8-15 ngày.
Hoang tưởng ảo giác do rượu
Hoang tưởng và ảo giác do rượu là hậu quả của nhiễm độc rượu lâu dài, là biến chứng của nghiện rượu.
Ảo giác
Ảo giác thường là ảo giác thật, có thể nhiều ảo giác trên một bệnh nhân; có thể có ảo thanh, ảo thị, ảo xúc, ảo khứu
- Ảo thanh hay gặp nhất, hường xuất hiện vào chiều tối và lúc thiêm thiếp ngủ; có thể là ảo thanh thô sơ hoặc ảo thanh lời nói.
- Ảo thị cũng thường gặp sau ảo thanh, bệnh nhân thấy những côn trùng bò trên da thịt, đôi khi có cảm giác có những vật lạ trong miệng.
- Ảo khứu và ảo vị chỉ gặp ở 9% bệnh nhân.
 |
Rượu là nguyên nhân khiến nhiều người bị rối loạn tâm thần. |
Hoang tưởng
Hoang tưởng do rượu là một hội chứng hay một thể bệnh của loạn thần do rượu. Hoang tưởng ghen tuông và hoang tưởng bị hại là những biểu hiện lâm sàng chủ yếu của hoang tưởng do rượu.
- Hoang tưởng ghen tuông: Lúc đầu hoang tưởng ghen tuông chỉ xuất hiện trong trạng thái say, về sau trở thành thường xuyên và có nội dung vô lý. Từ chỗ nghi ngờ đi đến khẳng định vợ mình không chung thuỷ. Người bệnh theo dõi vợ mình, chú ý từ những điều nhỏ nhặt, đánh đập vợ… Hoang tưởng ghen tuông có thể kèm theo các ý tưởng bị theo dõi, bị đầu độc.
- Hoang tưởng bị hại: Hoang tưởng bị hại có thể cùng xuất hiện với hoang tưởng bị theo dõi hoặc hoang tưởng ghen tuông. Nội dung của hoang tưởng chi phối hành vi và tính cách của người bệnh và thường họ có hành vi mang tính chất xung động.
Ngoài ra, ở người bệnh loạn thần do rượu còn thấy một số hoang tưởng khác như hoang tưởng liên hệ, tự cao, nghi bệnh… nhưng với tỷ lệ thấp. Hoang tưởng và ảo giác đôi khi cùng phối hợp với nhau trong một bệnh cảch lâm sàng của loạn thần do rượu.
Sảng rượu
Sảng rượu là một trạng thái loạn thần cấp tính và trầm trọng, thường xuất hiện ở người nghiện rượu mạn tính, khi cơ thể bị suy yếu hay vì một bệnh lý nào đó (nhiễm khuẩn, chấn thương…). Sảng rượu cũng có thể xuất hiện sau khi cai rượu tương đối, tuyệt đối hoặc sau khi sử dụng số lượng lớn.
Hội chứng mê sảng kích động
- Rối loạn định hướng không gian, thời gian nặng.
- Hội chứng loạn thần đa dạng: ảo tưởng, ảo ảnh kỳ lạ, ảo thị rùng rợn, đe dọa, phối hợp với các hoang tưởng cảm thụ (thường có nội dung bị hại).
- Hành vi bị chi phối mạnh bởi các ảo tưởng, ảo giác, nên thường mang tính chất kích động nguy hiểm (tự vệ hay tấn công, hoặc bỏ trốn).
- Rối loạn cảm xúc mạnh: căng thẳng, lo âu, hoảng hốt
- Các biểu hiện trên tăng về chiều tối, thỉnh thoảng có giai đoạn ngắn ý thức trở lại sáng sủa.
- Sau cơn nhớ rời rạc từng mảng.
Hội chứng thần kinh:
- Run: mạnh, thường xuyên, không đều, run toàn bộ cơ thể
- Nói khó, mất phối hợp vận động với các cử chỉ vụng về, bước đi chệnh choạng, hay ngã.
Trường hợp nặng hơn: rối loạn nuốt, tăng trương lực cơ
- Hội chứng toàn thể: biểu hiện trong trạng thái sảng nặng
- Sốt dao động hoặc sốt cao
- Nhịp tim nhanh
- Mất nước: lưỡi khô, khát nước, vã mồ hôi.
- Nôn, tiêu chảy
- Rối loạn điện giải:
- Rối loạn chức năng gan.
Bệnh có thể khỏi trong vòng 2-4 ngày, giấc ngủ trở lại bình thường, yên dịu, tỉnh táo. Bệnh nhân có thể tử vong nếu có hôn mê gan, xuất huyết tiêu hóa, viêm phổi, tổn thương não(xung huyết lan tỏa không đặc trưng).
Điều trị rối loạn tâm thần do rượu
Theo Bác sỹ Nguyễn Văn Dũng, để điều trị rối loạn tâm thần do rượu cần phải tiến hành điều trị lâu dài, có sự hợp tác giữa người bệnh với thầy thuốc, sự hỗ trợ của gia đình và xã hội. Việc điều trị căn bản là ngoại trú, giai đoạn nặng, cấp có nhiều biến chứng cần nhập viện điều trị, đảm bảo cho người bệnh ngừng uống rượu hoàn toàn và điều trị các tổn thương do rượu gây ra về cơ thể: gan, dạ dày, dinh dưỡng...
- Sử dụng kết hợp giữa liệu pháp tâm lí và hoàn cảnh môi trường.
- Sử dụng các liệu pháp y học tổng hợp.
- Các phương pháp cai nghiện rượu bằng thuốc.
- Điều trị chống tái phát.
- Điều trị các rối loạn cơ thể khác.
Cách phòng tránh nghiện rượu
- Phổ biến rộng rãi trong cộng đồng về những tác hại của rượu đối với cơ thể, tâm thần và xã hội.
- Có quy định chặt chẽ trong việc sản xuất, phân phối và sử dụng rượu. Hướng thanh thiếu niên vào cuộc sống lành mạnh.
- Hướng dẫn sử dụng rượu an toàn (Một ngày không quá 30g rượu đối với nam, 20g đối với nữ; một tuần có ít nhất 2 ngày không sử dụng đồ uống có cồn).
Ý kiến bạn đọc