Giải mã những bí mật của bộ não

(VnMedia) - Từ nhiều nhiều thập kỷ qua, mọi người thường có một số quan niệm phổ biến về cơ quan quan trọng nhất của chúng ta, đó là não bộ. Tuy nhiên, hầu hết các điều này lại sai lầm... Hãy giải mã chúng.

Não có thể là một trong những cơ quan quan trọng cho cơ thể của chúng ta, nhưng những hiểu biết của chúng ta về nó còn rất ít. Não có cấu tạo đặc biệt phức tạp trong đó có nhiều bí mật mà các nhà khoa học vẫn chưa khám phá hết được. Trước những bí ẩn chưa được giải mã, không ngạc nhiên khi chúng ta thấy xuất hiện một số quan niệm :

Thường được gọi là “đầu to”, những người có khả năng trí tuệ khác người (siêu phàm) không nhất thiết phải có một bộ não to hơn người bình thường, điều này hoàn toàn ngược lại. Lấy ví dụ về Albert Einstein : theo tính toán, trọng lượng của bộ não của nhà vật lý nổi tiếng này nhỏ hơn 10% so với trọng lượng trung bình (khoảng 1.350g). Nhưng sự khác biệt này không ngăn cản ông sáng tạo ra thuyết tương đối và đoạt giải Nobel Vật lý năm 1921.

Khả năng trí tuệ đúng hơn là câu hỏi về mật độ và hiệu quả của mạng lưới liên kết các tế bào thần kinh với nhau. Điều này ta cũng có thể quan sát được trong thế giới động vật. Ví dụ như cá nhà táng là một trong những động vật có bộ não lớn nhất, với khối lượng lên đến khoảng 7 kg. Tuy nhiên, năng lực não bộ của chúng ta vượt trội so với loài động vật.

Một số loài động vật như cá heo có bộ não lớn hơn so với kích thước cơ thể của chúng và chúng có khả năng thông minh tuyệt vời. Ngược lại, những con chuột lại có bộ não khá nhỏ. Tuy nhiên, nó không ngăn cản chúng, cũng như cá heo, thể hiện khả năng thích ứng tuyệt vời với môi trường sống. Vì vậy kích thước não không phải là yếu tố thể hiện độ thông minh, khả năng của một loài động vật cũng như của con người.

2. Rượu phá hủy tế bào thần kinh não

Bạn đừng lo lắng, thỉnh thoảng bạn say sẽ không “giết chết” các tế bào thần kinh quý báu của bạn. Nếu rượu có ảnh hưởng nghiêm trọng đến cơ thể bạn thì nó lại không để lại hậu quả nghiêm trọng nào đối với não. Tuy nhiên, nó thực sự gây ra ngăn cản các tin nhắn giữa các tế bào thần kinh. Điều này có thể hạn chế nếu bạn uống vừa phải.

Trong trường hợp bạn uống thường xuyên, đặc biệt là khi còn trẻ, rượu có thể ảnh hưởng nghiêm trọng và lâu dài đến hoạt động của não.Kết quả là một số khả năng nhất định của não bị suy giảm như bộ nhớ, độ tập trung, tính phối hợp, vv.

3. Ma túy gây nghiện trong não

Không, ma túy không gây nghiện trong não, nhưng nó gây thiệt hại đáng kể nếu dùng quá liều. Cocaine, thuốc lắc, thuốc lá, LSD (một loại thuốc gây ảo giác cực mạnh), axit, thuốc phiện, các loại thuốc thần kinh cũng có thể gây nghiện cho con người. Những sản phẩm này có một điểm chung : chúng làm tăng lượng dẫn truyền thần kinh, dopamine có tác dụng trên những gì mà người ta gọi là mạch điện phần thưởng trong não.

Được giải phóng tại các khớp thần kinh của tế bào thần kinh, dẫn truyền thần kinh (hay dopamine) có tác dụng kích thích tạo ra khoái cảm. Bình thường, hiệu ứng này chỉ là tạm thời và có thể quay trở lại. Tuy nhiên, dùng quá liều và thường xuyên, ma túy sẽ làm rối loạn lâu dài chức năng chung của bộ não và rối loạn chức năng cảm nhận cơ thể và môi trường.

4. 100 tỉ tế bào thần kinh trong não

Não của chúng ta là một “mớ” chằng chịt gồm hàng tỷ tế bào thần kinh. Trong mớ hỗn độn như vậy, con số ước tính lượng tế bào thần kinh đã hơi phóng đại cho đến nghiên cứu được thực hiện năm 2009 để chỉ ra sự khác biệt giữa số lượng 100 tỷ tế bào thần kinh và giả thuyết gần đây nhất là khoảng 86 tỷ.

Tuy nhiên, rất khó để có được con số chính xác, bởi vì bộ não có chứa nhiều tế bào khác ngoài các tế bào thần kinh. Kỹ thuật mới được sử dụng để tìm tế bào thần kinh đếm số lượng các hạt nhân của tế bào thần kinh trong một phần của não. Chính xác hơn nhiều so với các phương pháp trước đó, kỹ thuật này dùng phép ngoại suy để xác định tỷ lệ chung.

5. Chúng ta chỉ dùng khoảng 10% của não

Giả thiết này trở thành một điều phổ biến trong chúng ta nhưng đó hoàn toàn sai. Trong thực tế, 100% các cấu trúc đều có tiện ích trong hộp sọ của chúng ta. Tuy nhiên, chúng ta không sử dụng tất cả chúng cùng một lúc. Theo những cử chỉ và hoạt động mà chúng ta làm, các miền khác nhau của bộ não được kích hoạt để thực hiện các yêu cầu.

Ví dụ khi bạn đọc, các miền dành cho thị giác, ngôn ngữ, sự hiểu biết, cũng như đánh giá bắt đầu làm việc. Tuy nhiên, nếu bạn đột nhiên đứng lên lấy một cái gì đó, các miền hoạt động trước trước đó sẽ nghỉ ngơi nhường phần hoạt động cho các các khu vực khác. Rõ ràng, não không thể vận hành 100% các miền hoạt động tại một thời điểm nhất định, vì điều này hỏi rất nhiều năng lượng.

6. Chúng ta luôn sử dụng một bên não nhiều hơn bên khác

Điều này đã được chứng minh là sai và được chỉ ra từ năm 1981. Thật vậy, chuyên gia sinh lí học thần kinh người Mỹ, Roger W. Sperry, đã chỉ ra rằng hai bán cầu não của chúng ta cùng có những lợi ích, nhưng lý luận của chúng khác nhau. Điều khẳng đinh này đã mang lại cho ông giải Nobel y học vào năm đó.

Tóm lại, hai bán cầu não không hoạt động giống nhau và không có sự phân công giống nhau. Bán cầu não trái suy luận một cách tuần tự và phân tích, nó đảm nhiện mặt ngôn ngữ, thời gian, tính toán, chuyên môn, vv. Bán cầu não phải xử lý thông tin một cách tổng thể, như một khối duy nhất, nó quản lý không gian, trực giác, ý thức nghệ thuật, trí thông minh và các loại cảm xúc tiêu cực. Vì vậy, tất cả mọi người luôn sử dụng cả hai bán cầu.

7. Chúng ta có 5 giác quan

Hoàn toàn sai ! Điều này được Aristote khẳng định chúng ta có năm giác quan cơ bản : thị giác, thính giác, khứu giác, xúc giác và vị giác. Tuy nhiên, tuyên bố này là sai. Thật vậy, con người có những giác quan khác tinh tế hơn nhưng cũng không kém quan trọng khác giúp cho các hoạt động đúng đắn của cơ thể.

Ví dụ, nhận cảm bản thể là nhận thức của riêng cơ thể chúng ta : chúng ta vô tình các bộ phận khác nhau của cơ thể mình tại một thời điểm nhất định, như nhận thức trương lực cơ, nhận thức nóng và lạnh, nhận thức đau đớn, cảm giác đói và cảm giác no. Các hoạt động này thông qua hàng ngàn cơ quan thụ cảm đặc biệt có mặt tại nhiều vị trí khác nhau của cơ thể và đặc biệt là ở da.