(VnMedia) - Thiếu máu là hiện tượng giảm lượng huyết sắc tố và số lượng hồng cầu trong máu ngoại vi dẫn đến thiếu oxy cung cấp cho các mô tế bào trong cơ thể, trong đó giảm huyết sắc tố có ý nghĩa quan trọng nhất.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, thiếu máu xảy ra khi mức độ huyết sắc tố lưu hành của một người nào đó thấp hơn mức độ của một người khoẻ mạnh cùng giới, cùng tuổi, cùng một môi trường sống. Bởi vậy, thực chất thiếu máu là sự thiếu hụt lượng huyết sắc tố trong máu lưu hành. Số lượng hồng cầu và hematocrit là một chỉ số phản ánh không trung thành của thiếu máu vì nồng độ huyết sắc tố trung bình của mỗi hồng cầu, thể tích trung bình của hồng cầu dễ thay đổi theo tính chất thiếu máu và do những tác động của những yếu tố khác.
 |
| Ảnh minh họa |
BS CKII. Trương Thị Minh Nguyệt, Khoa Huyết học, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, thiếu máu là một hội chứng hay gặp trong nhiều bệnh, nhất là các bệnh về máu. Chẩn đoán hội chứng thiếu máu, phân loại và tìm nguyên nhân phải dựa vào các triệu chứng lâm sàng và xét nghiệm, nhưng chủ yếu và quyết định phải dựa vào các xét nghiệm. Vì vậy, một người nào đó cần phải đi khám nếu nhận thấy mình có các triệu chứng lâm sàng sau:
Dấu hiệu thiếu máu
- Ù tai, hoa mắt, chóng mặt thường xuyên hay khi thay đổi tư thế hoặc khi gắng sức. Có thể ngất lịm nhất là khi thiếu máu nhiều.
- Nhức đầu, giảm trí nhớ, mất ngủ hoặc ngủ gà, thay đổi tính tình (hay cáu gắt), tê tay chân, giảm sút sức lao động trí óc và chân tay.
- Hồi hộp đánh trống ngực, khó thở, có thể đau vùng trước tim do thiếu máu cơ tim.
- Chán ăn, đầy bụng, đau bụng, ỉa lỏng hoặc táo bón.
Biểu hiện có thể tự nhận biết thiếu máu
Da xanh xao, niêm mạc nhợt nhạt; hoặc có thể kèm theo vàng da, niêm mạc nếu thiếu máu huyết tán; hoặc có thể kèm theo xạm da, niêm mạc, nếu thiếu máu do rối loạn chuyển hoá sắt. Đặc biệt có thể quan sát rõ ở vị trí da mỏng, trắng như mặt, lòng bàn tay... hoặc ở niêm mạc mắt, môi, lưỡi, vòm miệng... Màu sắc của niêm mạc phản ánh trung thành hơn màu sắc của da.
Lưỡi: màu nhợt, hoặc có thể nhợt vàng trong huyết tán, hoặc bự bẩn trong thiếu máu do nhiễm khuẩn, hoặc lưỡi đỏ lừ và dày lên trong thiếu máu Biermer. Gai lưỡi mòn hay mất làm lưỡi nhẵn bóng, có thể có vết ấn răng, (thường gặp trong thiếu máu mạn và nhược sắc).
Tóc rụng, móng tay giòn dễ gẫy, chân móng bẹt hoặc lõm, màu đục, có khía, bở, dễ gãy…
Khi thiếu máu, tim sẽ phải đập nhanh, và có thể có tiếng thổi tâm thu thiếu máu. Nếu thiếu máu lâu mà không được phát hiện và điều trị, có thể dẫn đến suy tim, rất nguy hiểm.
Chính vì vậy, nếu ai đó thấy mình có các triệu chứng trên thì nên đi khám bệnh để các bác sỹ khám xét lâm sàng và làm các xét nghiệm cận lâm sàng khác nhau từ đơn giản đến phức tạp. Từ đó, các bác sĩ sẽ có chẩn đoán xác định, tìm nguyên nhân thiếu máu và giúp điều trị bệnh có hiệu quả.
Chế độ dinh dưỡng cho người bị thiếu máu
Với người bị thiếu máu, bổ sung dinh dưỡng hợp lý là biện pháp an toàn và hiệu quả để nhanh chóng giảm các triệu chứng.
- Ăn đa dạng các loại thực phẩm, đặc biệt là các thực phẩm giàu sắt và acid folic, chẳng hạn như thịt bò, thịt lợn, thịt gia cầm và các loại rau lá xanh.
- Cung cấp vitamin C cho cơ thể: Ăn các loại quả giàu vitamin C như cam, chanh… giúp hấp thụ chất sắt tốt hơn.
Lưu ý: Không phải bổ sung sắt càng nhiều sẽ càng tốt, nếu nạp quá nhiều chất sắt vào cơ thể dễ có nguy cơ gây ung thư, hoặc nhẹ hơn là tổn thương các cơ quan trong cơ thể, làm tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường, đau tim, đặc biệt là ở người già. Hơn nữa, nếu sử dụng viên sắt bổ sung thì nên uống khi ăn no để tránh gây hại cho dạ dày. Do vậy, để sử dụng đúng và đủ liều lượng, tốt nhất nên tham vấn ý kiến của bác sỹ chuyên khoa.
Minh Hải
Ý kiến bạn đọc