Nga tung đòn chí tử vào Ukraine?

(VnMedia) - Một mặt trận mới đang nhanh chóng mở ra trong cuộc chiến về tương lai của Ukraine , đó là năng lượng. Cụ thể, Nga đang đe dọa tung ra đòn chí tử là cắt đứt nguồn cung cấp khí đốt cho nước láng giềng Ukraine sớm nhất là vào thứ Ba tới (3/6).

Ảnh minh họa

Tổng thống được bầu của Ukraine – tỉ phú Petro Poroshenko đã cam kết nỗ lực hết sức để chiến đấu chống lại các thành phần ly khai ủng hộ Nga đang chiếm đóng nhiều tòa nhà và các thành phố chính ở miền đông Ukraine. Tuy nhiên, cuộc chiến năng lượng sắp tới sẽ quan trọng không kém đối với tương lai của đất nước Ukraine . Cuộc chiến này sẽ quyết định về việc liệu Ukraine có thể đi bao xa với phương Tây và nước này sẽ ở trong quỹ đạo của Nga như thế nào. Khoản nợ khí đốt đang gây tranh cãi giữa Ukraine và Nga có thể tăng lên đến 5,2 tỉ USD vào cuối tháng 5 và Nga muốn Kiev phải trả ít nhất một phần khoản nợ này vào ngày mai (2/6).

Các cuộc đàm phán về vấn đề Ukraine nợ tiền khí đốt Nga đã kéo dài trong nhiều tháng. Hôm thứ Sáu vừa rồi (30/5), Kiev cho biết họ sẽ trả cho Nga một phần khoản nợ, cụ thể là khoảng 786 triệu USD. Tuy nhiên, không rõ số tiền này có đủ để ngăn Nga tung ra hành động quyết liệt là cắt đứt nguồn cung cấp khí đốt cho nước láng giềng Ukraine hay không. Được biết, các cuộc đàm phán giữa Moscow và Kiev sẽ được tiếp tục vào ngày mai (2/6) mặc dù các quan chức năng lượng Nga và Ukraine vẫn đang khẩu chiến gay gắt về việc ai là người có lỗi trong “cuộc chiến” khí đốt này.

Nút thắt chưa được tháo gỡ trong sự phụ thuộc về kinh tế, chính trị sâu sắc của Ukraine vào Nga đồng nghĩa với việc bất kỳ nỗ lực nào của phương Tây nhằm làm giảm ảnh hưởng của Moscow với Kiev đều sẽ phải đối mặt với những thách thức lớn. Hiện tại, Tổng thống vừa đắc cử của Ukraine – ông Poroshenko đã tuyên bố, việc làm đầu tiên khi ông này lên nhậm chức trong tuần sắp tới sẽ là ký thỏa thuận đưa nền kinh tế Ukraine tiến gần hơn với Châu Âu. Không rõ hành động của ông Poroshenko sẽ đưa mọi việc ở Ukraine đi đến đâu. Trước đó, hồi tháng 11 năm ngoái, cựu Tổng thống Viktor Yanukovych đã bác bỏ thỏa thuận với Châu Âu và đây là lý do châm ngòi cho làn sóng biểu tình rầm rộ ủng hộ Châu Âu với kết cục cuối cùng là ông này bị lật đổ hồi tháng 2.

Hồi tuần trước, Tổng thống Poroshenko cho biết, một trong những ưu tiên hàng đầu của ông là giải phóng Ukraine khỏi sự phụ thuộc vào khí đốt của Nga. Hiện tại, Ukraine đang phụ thuộc 60% vào khí đốt của Nga và 15% nguồn cung cấp khí đốt của Nga cho Liên minh Châu Âu (EU) đi qua đường ống trung chuyển ở Ukraine.

"Chúng tôi đang hướng tới việc biến vũ khí năng lượng của Nga thành một thứ hàng hóa” có thể được mua bán ở bất kỳ nơi đâu, ông Poroshenko đã nói như vậy.

Bất kỳ hành động cắt đứt nguồn cung cấp khí đốt nào của Nga vào thời điểm này đều có ít hậu quả hơn nếu nó diễn ra vào mùa đông bởi hành động đó chưa thể đẩy Châu Âu vào sự giá lạnh ngay lập tức. Ukraine cũng có đủ nguồn khí đốt dự trữ trong 2 tháng, các quan chức và các nhà phân tích cho biết. Tuy nhiên, một hành động cắt đứt nguồn cung cấp khí đốt sẽ phát đi tín hiệu cho thấy Nga sẵn sàng sử dụng đến vũ khí năng lượng đối với Ukraine .

Giới chức năng lượng Ukraine đã bày tỏ sự tức giận khi tập đoàn khí đốt khổng lồ của Nga - Gazprom hồi tháng 3 bắt đầu đòi Ukraine trả 485 USD/1.000 mét khối khí đốt – một mức giá tiêu chuẩn được tăng lên từ mức giá được giảm trước đó là 269 USD/1.000 mét khối khí đốt mà Tổng thống Vladimir Putin đã ưu tiên cho nước láng giềng. Mức giá mới là cao nhất ở Châu Âu mặc dù Ukraine đáng ra phải trả mức giá thấp nhất vì khí đốt chuyển cho họ không phải chuyển đi xa.

Gazprom đang đòi hỏi một “mức giá không lợp lý”, quyền Thứ trưởng Bộ Năng lượng Ukraine – ông Igor Didenko cho biết. Đáp lại, Tổng Giám đốc điều hành Gazprom – ông Alexei Miller hôm qua (31/5) đã nói trên đài phát thanh của Nga rằng, “vấn đề với khoản nợ khí đốt của Ukraine là nước này đã bị phá sản”.

Nhưng thậm chí nếu khi đốt tiếp tục chảy vào Ukraine thì những nỗ lực toàn diện của Mỹ và Châu Âu nhằm giải phóng Ukraine ra khỏi sự phụ thuộc vào Gazprom vẫn có thể rơi vào tình trạng khó khăn bởi ảnh hưởng to lớn mà Nga đang nắm giữ đối với đất nước Ukraine.

Sự ổn định chính trị của Ukraine phụ thuộc vào sự ổn định về mặt kinh tế và khu vực trung tâm công nghiệp hiện nay của quốc gia này lại đang nằm ở miền đông – nơi đang diễn ra cuộc nổi dậy chống lại chính phủ lâm thời ở Kiev . Các nhà máy sản xuất công nghiệp nặng phần lớn khá lỗi thời ở Ukraine phụ thuộc sâu sắc vào Nga trong việc cung cấp năng lượng cho họ. Nga không chỉ cung cấp khí đốt cho Ukraine mà còn mua các sản phẩm do những nhà máy trên sản xuất ra. Các nhà máy của Ukraine cần khí đốt rẻ của Nga để có thể tồn tại và họ cũng cần thị trường của Nga để bán máy móc hạng nặng và sắt thép – hai thứ mặt hàng không có khả năng cạnh tranh ở thị trường phương Tây.