Philippines - Trung Quốc: "Chấu quyết đá voi"?

(VnMedia) - Nhìn lại diễn biến hành động của Philippines trong suốt thời gian nửa năm qua, có vẻ như quốc gia nhỏ bé Đông Nam Á này đang “thách đấu” với nước láng giềng khổng lồ Trung Quốc trong cuộc tranh chấp căng thẳng ở Biển Đông hiện nay.

Một cuộc tập trận chung giữa Mỹ và Philippines ở Biển Đông

Biển Đông trong những năm gần đây liên tục “nổi sóng dữ” vì những tranh chấp lãnh thổ, lãnh hải giữa Trung Quốc với một loạt các nước láng giềng Đông Nam Á. Với những bước đi ngày một hung hăng, lấn tới, Trung Quốc nhiều lần đẩy vùng biển trong khu vực vào tình trạng cận kề xung đột.

Trong những cuộc tranh chấp ở Biển Đông, cuộc đối đầu giữa Trung Quốc và Philippines là căng thẳng nhất, nóng bỏng nhất. Nếu như Trung Quốc là nước mạnh hàng đầu thế giới thì Philippines chỉ là một quốc gia nhỏ bé ở Đông Nam Á với tiềm lực quân sự gần như là yếu nhất trong khu vực. Tuy nhiên, đối mặt với một Trung Quốc to lớn và mạnh mẽ, Philippines lại không hề chịu lép vế mà quyết liệt thách thức. Lập trường của Philippines càng khiến Trung Quốc tức giận. Diễn biến này khiến cuộc tranh chấp giữa Manila và Bắc Kinh ở Biển Đông thêm phần căng thẳng và kéo dài.

Cuộc đối đầu giữa Philippines và Trung Quốc ở Biển Đông bắt đầu được châm ngòi từ một vụ va chạm giữa tàu chiến lớn nhất của Philippines với hai tàu hải giám Trung Quốc ở khu vực bãi cạn Scarborough hồi tháng 4 năm ngoái. Sau vụ va chạm này, hai nước rơi vào một cuộc khủng hoảng trầm trọng. Trong suốt thời gian hơn một năm qua, người ta liên tục chứng kiến Manila và Bắc Kinh “ăn miếng trả miếng” với nhau quyết liệt. Trung Quốc càng làm tới thì Philippines càng thách thức.

Có thể nói, “phát súng” thách đầu đầu tiên mà Philippines bắn ra là việc nước này hồi đầu tháng 1 chính thức đưa vụ tranh chấp ở Biển Đông với Trung Quốc ra tòa án quốc tế. Manila muốn tòa án quốc tế ra phán quyết bác bỏ đường 9 đoạn hay còn gọi là đường lưỡi bò mà Bắc Kinh đưa ra. Theo yêu sách phi lý đó, Trung Quốc đòi chủ quyền đối với hầu hết Biển Đông, mở rộng đến tận những khu vực nằm sát bờ biển của các nước láng giềng. Đường 9 đoạn của Trung Quốc đã vi phạm nghiêm trọng Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS).

Bước đi trên được xem là hành động công khai thách thức của Philippines đối với Trung Quốc bởi Bắc Kinh từ lâu luôn phản đối quyết liệt việc đưa các cuộc tranh chấp lãnh thổ giữa họ với các nước láng giềng ra tòa án quốc tế. “Đòn pháp lý” bất ngờ của Manila khiến Bắc Kinh choáng váng và tức giận bởi nó đã đẩy họ vào thế bí, nghĩa là chấp nhận cũng không được mà bác bỏ cũng không xong. Ở tình thế nào, Trung Quốc cũng có thể làm suy yếu tính pháp lý trong những tuyên bố chủ quyền của nước này ở Biển Đông.

Sau phát súng khai màn trên, Philippines tiếp tục thách thức Trung Quốc bằng việc tăng cường củng cố sức mạnh quân sự của bản thân đồng thời thiết lập mối quan hệ liên minh với các nước lớn, đặc biệt là Nhật Bản. Song song việc củng cố quan hệ với đồng minh lớn nhất là Mỹ, Manila trong thời gian vừa qua đã bắt tay chặt hơn với Tokyo. Điều này được thể hiện qua các chuyến thăm qua lại giữa quan chức cấp cao hai nước cùng những cam kết, tuyên bố mà hai bên đưa ra trong các chuyến thăm này.

Mới đây nhất, hồi cuối tháng 6, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản – ông Itsunori onodera đã lên tiếng đảm bảo với Manila rằng Tokyo sẽ luôn đứng về phía Philippines trong “cuộc chiến” bảo vệ các vùng lãnh thổ tranh chấp ở Biển Đông. Nhằm hiện thực hóa lời cam kết này, Nhật Bản được cho là sắp cung cấp 10 tàu tuần tra mới cho Philippines . Ngoài ra, có tin hai nước còn vạch ra kế hoạch “phối hợp đối phó” với Trung Quốc. Hiện tại, sự kết hợp giữa Nhật Bản với Philippines được xem là một liên minh đáng gớm với Trung Quốc bởi Nhật Bản sở hữu sức mạnh quân sự hàng đầu khu vực.

Sự thách thức của Philippines đối với nước láng giềng còn thể hiện qua một loạt những phát biểu công khai, cứng rắn của giới lãnh đạo ở Manila . Tổng thống Philippines từng tuyên bố: "Hiếu chiến không chảy trong huyết quản của chúng ta nhưng chúng ta cũng sẽ không lùi bước trước bất kỳ thách thức nào”. Trong khi đó, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines từng “thề sẽ chiến đấu đến người cuối cùng” với Trung Quốc. Mới đây nhất, trong hội nghị ASEAN diễn ra cuối tuần vừa rồi, Ngoại trưởng Philippines đã không ngần ngại chỉ trích việc Trung Quốc tăng cường các hoạt động quân sự ở Biển Đông, gây nguy hiểm cho hòa bình và sự ổn định trong khu vực.

Có thể nói, Philippine dường như đang thách đấu với Trung Quốc ở Biển Đông và quốc gia Đông Nam Á này cũng chuẩn bị sẵn sàng để đương đầu với thách thức to lớn này.

Vì đâu mà Philippines tự tin như vậy?

Câu hỏi được nhiều người đặt ra là vì sao Philippines lại tự tin như vậy khi đối đầu với Trung Quốc dù trong tay họ là một lực lượng quân đội còn lâu mới có thể sánh kịp với quân đội của nước láng giềng khổng lồ?

Một trong những lý do tạo nên sự tự tin của Manila chính là họ tin tưởng vào sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế. Trên thực tế, cộng đồng quốc tế không ủng hộ đường 9 đoạn phi lý của Trung Quốc. Đã có rất nhiều học giả uyên thâm và nổi tiếng đã lên tiếng vạch ra tính phi lý và phi pháp của đường 9 đoạn. Bản thân các nước, đặc biệt là những quốc gia có liên quan từ trực tiếp đến gián tiếp, đều không thể chấp nhận việc Trung Quốc đòi độc chiếm một khu vực biển rộng lớn và có ý nghĩa chiến lược sống còn với thế giới như vậy.

Cộng đồng quốc tế cũng không khỏi không có những hoài nghi về việc Bắc Kinh kiên quyết không chịu đưa các vụ tranh chấp ở Biển Đông ra giải quyết tại tòa án quốc tế. Người ra băn khoăn, phải chăng vì đuối lý mà Trung Quốc không dám đối mặt với Philippines tại tòa?

Chưa hết, cộng đồng quốc tế còn lo ngại về việc Trung Quốc trong hơn một thập kỷ qua ra sức tăng cường sức mạnh quân sự và kèm theo đó là những bước đi, động thái ngày một hung hăng và hiếu chiến của nước này trong các cuộc tranh chấp ở Biển Đông cũng như biển Hoa Đông. Vì những lý do trên, Philippines ít nhiều nhận được sự cảm thông lớn hơn, ủng hộ lớn hơn trong cuộc đối đầu với Trung Quốc. Bản thân Bắc Kinh cũng hiểu rất rõ về điều này.

Ngoài ra, Manila cũng không kiêng dè khi đối diện với Bắc Kinh vì sau lưng họ có sự hậu thuẫn của một cường quốc quân sự mạnh nhất thế giới và một cường quốc quân sự hàng đầu của khu vực. Với mối quan hệ ngày một thắt chặt với Mỹ và Nhật Bản, Philippines không có lý do gì mà không tự tin thách đấu với Trung Quốc.