Nhật - Trung bên bờ xung đột vì Mỹ?

(VnMedia) - Một nhóm chuyên gia cố vấn của Chính phủ Trung Quốc mới đây đã đưa ra dự đoán, cuộc xung đột quân sự giữa Trung Quốc và Nhật Bản là điều không thể tránh được. Và đặc biệt, nguyên nhân một phần xuất phát từ sự can thiệp của Mỹ vào khu vực Châu Á-Thái Bình Dương.
 
Với sự nổi lên của Trung Quốc như một cường quốc kinh tế hàng đầu Châu Á, một nhóm chuyên gia cố vấn của chính phủ Trung Quốc đã nhận định rằng, cuộc xung đột của nước này với Nhật Bản xung quanh quần đảo Senkaku/Điếu Ngư là không thể tránh được ở thời điểm khi mà mối quan hệ song phương giữa hai nước đang thay đổi.
 
Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc (CASS) cũng nhận xét trong bản báo cáo hàng năm rằng, quan hệ Trung-Nhật đang bước vào một giai đoạn bất ổn cao.
 
Trong khi nghĩ rằng cuộc xung đột quanh quần đảo Senkaku/Điếu Ngư có thể kéo dài, Trung Quốc đang tập trung sự chú ý vào những hành động mà chính phủ mới do tân Thủ tướng Shinzo Abe dẫn đầu sẽ đưa ra trong thời gian tới.
 
“Bản báo cáo về sự phát triển của khu vực Châu Á-Thái Bình Dương” chỉ ra rằng, sự phát triển nhanh chóng của Trung Quốc đang làm tăng lo ngại ở những quốc gia xung quanh, buộc những nước này phải có các biện pháp đề phòng và đòi hỏi họ phải chấp nhận “sự tái điều chỉnh” cán cân quyền lực.
 
Về quần đảo Senkaku/Điếu Ngư, bản báo cáo của CASS giải thích rằng, các nhóm cánh hữu của Nhật Bản - lực lượng giành được sức ảnh hưởng trong hai thập kỷ qua, đã coi chính sách “hướng trọng tâm vào Châu Á” của Mỹ là cơ hội tốt nhất để quốc hữu hóa quần đảo đang nằm trong tranh chấp với Trung Quốc này. Hồi tháng 9, Nhật Bản đã mua 3 trong số 5 đảo thuộc quần đảo Senkaku/Điếu Ngư từ tay một người chủ sở hữu tư nhân.
 
Theo một nguồn tin ngoại giao Trung Quốc: “Việc Nhật Bản quốc hữu hóa quần đảo Senkaku/Điếu Ngư đã phá hủy cái khung để duy trì sự cân bằng - thứ để ngăn chặn một cuộc xung đột”.
 
Nhóm chuyên gia cố vấn của  Trung Quốc cho biết, việc Mỹ tích cực can thiệp vào khu vực từ lâu đã được dự đoán sẽ gây ra hậu quả xấu như khích lệ tinh thần của giới chính khách diều hâu theo chủ nghĩa dân tộc ở tất cả các bên. “Những dấu hiệu về khả năng xảy ra những phản ứng mạnh mẽ đang dần hiện ra. Chiến lược hướng trọng tâm vào Châu Á của Mỹ đang gây ra một làn sóng chống Mỹ quyết liệt ở Trung Quốc và điều đó sẽ gây sức ép lên các nhà lãnh đạo, buộc họ phải đứng lên chống Mỹ. Những tiếng nói chủ nghĩa dân tộc đang kêu gọi quân đội Trung Quốc có biện pháp đáp trả sự tăng cường hiện diện quân sự của Mỹ trong khu vực và những chiến lược quốc phòng mới của Mỹ ở đây”, bản báo cáo của CSIS đã viết như vậy.
 
CSIS cáo buộc, vai trò của Mỹ trong cuộc tranh chấp này và các cuộc tranh chấp lãnh thổ khác ở Châu Á không phải là vai trò của một người trung lập đang cố tránh leo thang. Thay vào đó, Mỹ đang theo đuổi “một lập trường hiếu chiến bằng cách mở rộng sự hiện diện quân sự trong khu vực và tăng cường hợp tác với các nước đang có tranh chấp với Trung Quốc trong khu vực. Đây là kế hoạch của Mỹ nhằm ngăn chặn sự nổi lên của Trung Quốc như một cường quốc thế giới”, nhóm chuyên gia cố vấn của CSIS nhận định.
 
Một nhà ngoại giao kỳ cựu Trung Quốc hồi tháng 10 từng cảnh báo, Mỹ đang sử dụng Nhật Bản như một công cụ chiến lược trong kế hoạch tăng cường sự hiện diện quân sự ở Châu Á-Thái Bình Dương nhằm mục đích kiềm chế Trung Quốc và làm gia tăng căng thẳng trong mối quan hệ giữa Trung Quốc với Nhật Bản. Ông Chen Jia – người từng giữ vị trí là Đại sứ Trung Quốc tại Nhật Bản, cáo buộc Mỹ đang khuyến khích Nhật Bản đáp trả bằng quân sự. “Mỹ đang kêu gọi Nhật Bản đóng một vai trò lớn hơn trong khu vực về lĩnh vực an ninh chứ không chỉ là lĩnh vực kinh tế như hiện nay”, ông Chen nói.
 
Trong khi phía Trung Quốc liên tục cáo buộc Mỹ là nhân tố gây bất ổn trong khu vực thì bản thân Mỹ lại tin rằng, họ là nhân tố duy trì sự ổn định ở nơi đang chứng kiến rất nhiều cuộc tranh chấp lãnh thổ nóng bỏng này. Và một số nước Châu Á đang có tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc như Nhật Bản, Philippines cũng mong muốn có sự hiện diện quân sự của Mỹ trong khu vực để giúp họ kiềm chế đối thủ lớn hơn.
 
Trong năm qua, người ta đã chứng kiến những cuộc đối đầu liên tiếp giữa Trung Quốc với một loạt nước láng giềng vì tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông và Biển Hoa Đông. Trong số này, cuộc tranh chấp giữa Trung Quốc với Philippines ở bãi cạn Scarborough và Trung Quốc với Nhật Bản ở Senkaku/Điếu Ngư là căng thẳng nhất, kéo dài nhất. Khi các cuộc tranh chấp này diễn ra, cả Philippines và Nhật Bản đều hướng tới Mỹ. Manila nhiều lần công khai đề nghị sự giúp đỡ từ Mỹ trong khi Tokyo có hiệp ước an ninh ký với Washington để dựa vào.
 
Mặc dù Mỹ tuyên bố giữ lập trường trung lập trong các cuộc tranh chấp lãnh thổ ở Châu Á nhưng với tư cách là nước đồng minh của cả Philippines và Nhật Bản, Washington đã có nhiều động thái giúp đỡ cho hai nước này.
 
Mỹ đã cung cấp vũ khí cho Philippines và nhiều lần tập trận chung với quân đội nước này trong thời gian cuộc tranh chấp ở bãi cạn Scarborough đang sôi lên sùng sục. Với Nhật Bản, Mỹ thừa nhận quần đảo Senkaku/Điếu Ngư nằm trong sự quản lý của Nhật Bản và quần đảo này cũng thuộc phạm vi của hiệp ước an ninh Mỹ-Nhật. Theo đó, nếu Nhật Bản bị tấn công, Mỹ có nghĩa vụ phải bảo vệ. Ngoài ra, Mỹ cũng thường xuyên điều tàu chiến khủng đến các khu vực tranh chấp ở Biển Đông và Biển Hoa Đông.
 
Tất cả những động thái trên của Mỹ trong thời gian qua đã khiến Trung Quốc thực sự tức giận và lo ngại. Nước này đã nhiều lần cảnh báo Mỹ không được can thiệp vào các cuộc tranh chấp khu vực và đe dọa sẽ trả đũa cường quốc số 1 thế giới.