Trung-Nhật: Tiềm ẩn nguy cơ xung đột

(VnMedia) - Những nhà bình luận có quan điểm "diều hâu" ở Trung Quốc đang kêu gọi Bắc Kinh chuẩn bị cho một cuộc đối đầu quân sự với Nhật Bản khi căng thẳng xung quanh cuộc tranh chấp lãnh thổ ở Biển Hoa Đông giữa họ đang leo thang nghiêm trọng. Tuy nhiên, hầu hết các chuyên gia đều có chung nhận định, khả năng hai đối thủ Châu Á này rơi vào một cuộc chiến tranh là rất, rất nhỏ.
 
Nguy cơ lớn hơn trong cuộc đối đầu hiện nay giữa Trung Quốc và Nhật Bản là rất có thể xảy ra những cuộc đụng độ nhỏ bất ngờ, không dự tính trước giữa hải quân hai nước. Cuộc đụng độ này có thể gây ra chết người và khích động tư tưởng trả đũa ở mỗi nước. Tuy nhiên, kể cả khi cuộc tranh chấp Trung-Nhật đã leo thang đến mức đỉnh điểm như vậy thì Tokyo và Bắc Kinh được cho là sẽ tìm cách kiềm chế cuộc đối đầu này trước khi nó biến thành một cuộc xung đột quân sự toàn diện.
 
“Một vụ đụng độ trên biển gây đổ máu – đó là nguy cơ thực sự. Nếu một người Nhật Bản hay Trung Quốc bị giết hại, chắc chắn nó sẽ làm thổi bùng lên tinh thần dân tộc chủ nghĩa ở mỗi nước”, bà Linda Jakobson, giám đốc Chương trình Đông Á ở Viện Chính sách Quốc tế Lowy ở Sydney, nhận định.
 
"Tuy nhiên, tôi vẫn không thể tưởng tượng được là sẽ có trường hợp một nước tấn công nước kia. Tôi cho rằng, những tư tưởng hợp lý sẽ thắng thế”, bà Jakoboson cho biết đồng thời nói thêm rằng, khả năng lớn hơn sẽ là sự trả đũa về kinh tế.
 
Cuộc tranh chấp lãnh thổ xung quanh quần đảo Senkaku/Điếu Ngư ở biển Hoa Đông bắt đầu bùng lên dữ dội trong tháng này sau khi chính phủ Nhật Bản quyết định mua lại 3 trong số 4 hòn đảo thuộc quần đảo tranh chấp từ tay những người chủ sở hữu tư nhân. Động thái này của Tokyo đã châm ngòi cho làn sóng biểu tình bạo lực khắp Trung Quốc và đe dọa mối quan hệ làm ăn giữa hai nền kinh tế lớn nhất Châu Á này.
 
Trong một động thái “đổ thêm dầu vào lửa”, Trung Quốc đã phái hơn 10 tàu tuần tra của chính phủ đến vùng lãnh hải gần quần đảo Senkaku/Điếu Ngư. Đáp lại, Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Nhật Bản đã triển khai khoảng 50 tàu tuần tra của mình để sẵn sàng đối phó với tàu thuyền Trung Quốc. Báo chí Trung Quốc còn tung tin, 1.000 tàu cá của họ đang ồ ạt đổ về khu vực lãnh hải tranh chấp ở biển  Hoa Đông mặc dù đến nay, người ta chưa thấy có tàu cá nào của Trung Quốc lượn lờ ở đó.
 
Bất chấp những căng thẳng về ngoại giao và tinh thần chủ nghĩa dân tộc đang lên rất cao ở cả hai nước, đặc biệt ở Trung Quốc, các chuyên gia vẫn tin rằng, cả Bắc Kinh lẫn Tokyo đều không muốn cuộc tranh chấp hiện nay leo thang thành một cuộc đối đầu quân sự.
 
Áp lực từ Mỹ
 
"Khả năng xảy ra xung đột quân sự là rất, rất nhỏ bởi cả hai bên đều không muốn đi vào con đường đó”, ông Xu Guangyu - cựu sĩ quan thuộc Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Hoa và hiện là một cố vấn cấp cao của chính phủ ở thủ đô Bắc Kinh, cho biết.
 
Theo các chuyên gia an ninh, áp lực từ Mỹ cũng có tác dụng trong việc kiềm chế cả hai nước Trung, Nhật. Tuần trước, Mỹ luôn nhắc đi nhắc lại rằng, cuộc tranh chấp quanh quần đảo Senkaku/Điếu Ngư giữa hai cường quốc hàng đầu Châu Á nằm trong phạm vi hiệp ước phòng thủ chung mà Mỹ ký với Nhật Bản năm 1960. Theo đó, Mỹ phải có trách nhiệm bảo vệ Nhật Bản trong trường hợp nước này bị tấn công.
 
"Tôi tin tưởng một cách chắc chắn rằng, không bên nào có liên quan gồm Trung Quốc, Nhật Bản và kể cả Mỹ muốn nhìn thấy một cuộc xung đột quân sự bùng lên vì tranh chấp lãnh thổ. Họ không muốn mạo hiểm. Họ không muốn thấy nó và không muốn để nó xảy ra”, bà Jakobson cho hay.
 
Tuy nhiên, khả năng xảy ra một cuộc va chạm nhỏ là vẫn có. Trong khi sự hiện diện của tàu hải giám Trung Quốc và tàu của Lực lượng Bờ biển Nhật Bản ở vùng tranh chấp có thể châm ngòi cho một cuộc đụng độ nhỏ thì các chuyên gia quân sự tin rằng, mỗi bên đều sẽ tìm cách tránh xa nhau ra.
 
"Tin xấu là Trung Quốc phái tàu đến vùng tranh chấp. Tin tốt là, đó là những con tàu do chính phủ kiểm soát. Đó là tin tức tốt bởi những con tàu của chính phủ không thể gây ra những hành động khiêu khích, gây hấn bởi điều đó sẽ làm trầm trọng thêm tình hình và biến nó thành một cuộc xung đột lớn”, ông Narushige Michishita thuộc Viên Nghiên cứu Chính sách Quốc gia ở thủ đô Tokyo, cho biết.
 
Theo ông Michishita, tàu của Trung Quốc hiện diện ở vùng tranh chấp ngoài nhiệm vụ “khẳng định chủ quyền” đối với quần đảo Senkaku/Điếu Ngư còn có một nhiệm vụ khác. "Tôi đoán, nhiệm vụ đó là, các tàu tuần tra của chính phủ Trung Quốc sẽ theo dõi những tàu cá của mình và ngăn không cho những con tàu đó gây ra vấn đề gì", ông Michishita dự đoán.
 
Tàu cá – nguy cơ gây xung đột
 
Hầu hết các chuyên gia quân sự đều tin rằng, các tàu tuần tra của chính phủ Trung Quốc cũng như tàu của Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Nhật Bản đang được kiểm soát tốt. Điều khiến các nhà quan sát lo ngại nhất chính là nguy cơ từ những tàu cá của Trung Quốc hay từ các nhà hoạt động Trung Quốc muốn đổ bộ lên quần đảo tranh chấp. Bất kỳ một động thái nào từ tàu cá hay các nhà hoạt động Trung Quốc đều có thể châm ngòi cho một cuộc đụng độ với Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Nhật Bản.
 
Một khi xảy ra bất kỳ cuộc đụng độ nào dù là nhỏ thì những thông tin về nó sẽ nhanh chóng lan tràn trên mạng Internet và sẽ kích động tinh thần chủ nghĩa dân tộc ở mỗi nước. Đến lúc đó, mọi việc sẽ trở nên khó kiểm soát hơn.
 
Dù thế nào thì rõ ràng, cả Trung Quốc và Nhật Bản đều không lên kế hoạch hay có bất kỳ dự tính nào cho một cuộc đối đầu quân sự giữa hai nước bởi họ đều hiểu, kịch bản này sẽ để lại những hậu quả khó lường cho cả hai bên.