Tăng trưởng tín dụng nhanh: Rủi ro mới cho ngành ngân hàng

(VnMedia) - Việt Nam có thể dễ dàng đạt được mục tiêu tăng trưởng tín dụng 21% vào cuối năm, tuy nhiên điều này có thể gây ra nhiều thách thức trong bối cảnh tình hình giải quyết nợ xấu vẫn còn chậm...

 

Đó là nhận định của Nhóm nghiên cứu của Ngân hàng HSBC trong Báo cáo Kinh tế vĩ mô, Triển vọng thị trường tháng 9/2017 vừa được Ngân hàng này công bố.

 

Theo đó, HSBC trích dẫn một phần nội dung được Hãng Reuters đưa tin ngày 14/8/2017 vừa qua, cho rằng Chính phủ Việt Nam gần đây đã tập trung vào chiến lược tăng trưởng nhờ vào tín dụng. Tại cuộc họp của các lãnh đạo cấp cao gần đây, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã kêu gọi tăng mục tiêu tăng trưởng tín dụng từ 18% lên 21% cho cả năm 2017, đồng thời nhấn mạnh nhu cầu đạt mục tiêu tăng trưởng GDP 6,7% của cả nước. Thủ tướng Phúc cũng nhấn mạnh trong bài phát biểu rằng "Việt Nam nên khuyến khích tiêu dùng trong nước, tạo niềm tin cho thị trường, đẩy mạnh đầu tư vào sản xuất và kinh doanh" bên cạnh việc có nhiều biện pháp khác để thúc đẩy tăng trưởng. 

 

Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa có thông báo chính thức nào về việc tăng mục tiêu tăng trưởng tín dụng.

HSBC nhận định mục tiêu nêu trên có thể đạt được nhưng sẽ có nhiều rủi ro. 

Ảnh minh họa

 

“Việt Nam có thể dễ dàng đạt được mục tiêu tăng trưởng tín dụng 21% vào cuối năm, tuy nhiên điều này có thể gây ra nhiều thách thức trong bối cảnh tình hình giải quyết nợ xấu vẫn còn chậm và chất lượng tín dụng có thể được tạo ra trong việc đạt được mục tiêu mới. Hơn nữa, việc phân bổ tín dụng là rất quan trọng vì các doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam phải cạnh tranh về vốn với các doanh nghiệp nhà nước (DNNN) và các doanh nghiệp tư nhân lớn khác”, HSBC phân tích.

 

Việc NHNN cắt giảm lãi suất bất ngờ trong tháng 7 vừa qua đã thể hiện rõ Chính phủ Việt Nam có kế hoạch đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP 6,7% cho cả năm 2017 thông qua kênh tín dụng. Chi tiêu của Chính phủ đã được giám sát kỹ do nợ công đang gia tăng, gần đạt đến giới hạn do Chính phủ tự đề ra là 65% GDP. Hơn nữa, một cuộc điều tra của NHNN được thực hiện ngay trước khi cắt giảm lãi suất cho thấy tăng trưởng tín dụng cho năm 2017 dự kiến chỉ đạt 16,3%, thấp hơn so với mục tiêu ban đầu 18% của NHNN.

 

Điều này không có nghĩa là tăng trưởng tín dụng bị tụt lại. Thực tế, tốc độ tăng trưởng tín dụng ở Việt Nam liên tục tăng trong những năm gần đây. Trong sáu tháng đầu năm 2017, tín dụng đã đạt được tốc độ tăng trưởng nhanh nhất trong vòng sáu năm qua. 

 

HSBC kỳ vọng tốc độ tăng trưởng tín dụng sẽ còn tăng tiếp trong quý IV/2017 và dễ dàng vượt mức 18,3% của năm 2016. Giả định tăng trưởng tín dụng trong thời gian còn lại của năm vẫn tương ứng với tốc độ tăng trưởng của năm ngoái, tăng trưởng tín dụng đến cuối năm sẽ đạt mức 19,3%. Trong khi đó, việc cắt giảm lãi suất của NHNN trong tháng Bảy cũng sẽ giúp thúc đẩy tốc độ tăng trưởng tín dụng và làm cho Chính phủ dễ dàng đạt được mục tiêu mới 21% do Thủ tướng Chính phủ đề ra.

 

Rủi ro kinh doanh

 

HSBC cũng đưa ra lưu ý, tăng trưởng tín dụng nhanh có thể tạo ra những rủi ro mới cho ngành ngân hàng, đặc biệt nếu tín dụng mới được phân bổ cho các ngành công nghiệp kém hiệu quả. Ví dụ, các lĩnh vực liên quan đến bất động sản dường như cho thấy vẫn đang góp phần nhiều nhất cho tổng tăng trưởng tín dụng cả nước mặc dù trong những tháng gần đây thì sự đóng góp của bất động sản đã giảm. Ngành bất động sản của đất nước đã mất đi vị thế sau thời kỳ bong bóng 2006-2008, đây cũng là một trong những lý do chính làm gia tăng nợ xấu và khủng hoảng ngành ngân hàng hồi năm 2011.

 

Hơn nữa, những nghiên cứu gần đây của Quỹ Tiền tệ (IMF) và Ngân hàng Thế giới (WB) đều ghi nhận rằng các DNNN hiện đang hấp thụ một lượng tín dụng không cân xứng trong nền kinh tế Việt Nam so với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. 

 

Ví dụ, ở Hà Nội, phần lớn các khoản vay vẫn dành cho các DNNN. Một nghiên cứu thực nghiệm của IMF cũng cho thấy các DNNN vay với lãi suất thấp hơn so với các doanh nghiệp tư nhân. Điều này cho phép các DNNN yếu tiếp cận nguồn vốn ngân hàng để tránh tình trạng thu hẹp bảng cân đối kế toán. Trong khi đó, một cuộc khảo sát của WB về các doanh nghiệp Việt Nam cho thấy chỉ có 29% số doanh nghiệp nhỏ (có từ 1-20 nhân viên) có một hạn mức tín dụng chủ động, trong khi các DNNN và các công ty lớn trong nước có thị phần tín dụng lớn nhất trên thị trường.

 

Do đó, dữ liệu cho thấy tăng trưởng tín dụng cao không đủ để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của Việt Nam. Việc phân bổ tín dụng sai lệch và giảm bớt đầu tư tư nhân nếu không được kiểm soát có thể sẽ ảnh hưởng đến tăng trưởng GDP và tăng nguy cơ nợ xấu trong tương lai. Ngoài ra, tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ giảm trong những năm gần đây phần nào gây hiểu lầm về mức nợ thật sự của các khoản vay có vấn đề trong nền kinh tế. Một phần của việc giảm nợ xấu là do chuyển cho Công ty Quản lý Tài sản Việt Nam (VAMC), nơi mà rủi ro tín dụng cơ bản của các khoản vay này chưa được loại trừ hoàn toàn.

 

Đinh Bách