Trẻ tự kỷ có nguyên nhân từ bố mẹ?

(VnMedia) - Không có chuyện vì một cú sốc tâm lý hay bị đối xử bất công, bạo hành tinh thần hay bị bỏ rơi mà thành tự kỷ. Trẻ tự kỷ không phải do cách nuôi dưỡng của bố mẹ, do gửi con cho người giúp việc, do xem tivi nhiều mà hình thành, mặc dù đến nay vẫn chưa phát hiện ra nguyên nhân chính của chứng tự kỷ.

Đó là sự khẳng định của tiến sỹ Đào Thu Thủy - Viện Khoa học giáo dục Việt Nam. Theo bà, trẻ tự kỷ cần dược sự cảm thông của cộng đồng, tránh bị nhìn nhận như một đứa trẻ hư, kém vâng lời, có trí tuệ mà không chịu học.

Đã từ lâu, trên các diễn đàn xã hội và các phương tiện truyền thông thường xuất hiện một số hình thức thông tin khác nhau về Tự kỷ. Đó là thông tin về những người mẹ, ông bố tự mày mò tìm cách “dạy” con và sau 5,7 năm đã “cứu” được con, đưa con trở lại là trẻ bình thường hay như một trẻ bình thường, có thể làm những điều mà các trẻ Tự kỷ khác không hay chưa làm được. Một đồn năm, năm đồn mười và lại nhen lên hy vọng ở các bậc phụ huynh.

Hay thông tin về những danh y, bác sĩ, nhà nghiên cứu đã sáng chế ra các phương pháp thần kỳ chữa khỏi được “bệnh” Tự Kỷ, nào là châm cứu, bấm huyệt, cấy chỉ cho đến thở oxy cao áp, hay thậm chí tập luyện kỹ năng sống cũng “hết” Tự Kỷ . Phụ huynh lại nháo nhác lên để hỏi nhau và hỏi các nhà chuyên môn…

Các thông tin được lan truyền về những phương pháp can thiệp cả tốt lẫn chưa tốt, nhưng phương pháp nào cũng kỳ công, đòi hỏi chuyên môn sâu, chi phí cao, thời gian học tập rất lâu…

Có thể nói là chưa có một hội chứng rối loạn tâm lý nào lại có nhiều phương pháp ‘can thiệp” cho bằng chứng Tự kỷ. Phụ huynh lại chạy tới chạy lui hỏi thăm nhau, phương pháp nào tốt hơn, chính thống hơn, được giới khoa học chấp nhận nhiều hơn.

Trước bao nhiêu là thông tin như thế, phụ huynh không hoang mang mới là lạ! Nhưng có một vấn đề mà chúng ta ít để ý tới, là Trẻ có tình trạng tự kỷ không có trẻ nào giống hoàn toàn về triệu chứng và nguyên nhân gây ra cho bé những rối loạn trong giao tiếp này. Các nhà chuyên môn thì tranh luận với nhau từng câu, từng từ trong chẩn đoán, cố gắng xác định đâu là nguyên nhân gây ra chứng tự kỷ, đâu là sự phân loại theo DSM IV – hay DSM V … mà có điều hầu như các nguyên nhân nào đưa ra cũng có phần đúng !

Ngay cả cái nguyên nhân là do phụ huynh ham kiếm tiền, không chịu quan tâm giao tiếp, chăm sóc gần gũi nên đã gây ra cho con tình trạng này cũng không hẳn là sai. Có điều, đó không phải là nguyên nhân mà chỉ nên xem là những yếu tố nguy cơ, có thể làm tăng nặng hơn tình trạng của bé. Nó giống như là đã yếu mà lại còn ra gió, đã ho mà lại còn uống thêm nước đá vậy.

Không biết cũng rối, mà biết nhiều cũng rối luôn! Nhưng có thể nói rằng, hành vi của Phụ huynh không phải là nguyên nhân gây ra chứng tự kỷ cho con. Nhưng các biện pháp can thiệp do phụ huynh áp dụng cho chính con mình, một cách có chọn lọc, biết cái gì là phù hợp với con, với điều kiện kinh tế của gia đình mình thì lại là yếu tố quan trọng để cải thiện được tình trạng của con em mình.

Phụ huynh cần xem các phương pháp, nguyên tắc hay bài tập mà nhà chuyên môn cung cấp cho mình là những nguyên liệu để chế biến những món ăn sao cho vừa với khẩu vị của trẻ. Có trẻ thích cay, thích chua, cũng có trẻ thích ngọt, thích mặn … Đôi khi phải biết rút tỉa ra những tinh hoa của phương pháp này, cái hay của phương pháp kia và cả sự phù hợp với tính cách của người Việt nữa, bởi vì hầu hết các phương pháp được kiểm chứng đều xuất phát từ nước ngoài.

Có thể xem đó là một phương pháp tổng hợp, và chúng ta cũng cần phải hiểu, bất cứ phương pháp nào cũng cần có thời gian, có sự kiên trì, có tính liên tục … Không có một phép mầu hay “mì ăn liền” ở đây.

Cuối cùng, dù trong hoàn cảnh nào, thì cũng không nên đưa ra những nhận định, kết luận hay thành kiến về các biểu hiện của con mình. Không thể ngồi nhà gọi điện cho nhà chuyên môn mà hỏi rằng, con tôi như thế này, như thế kia thì phải chăng là có tình trạng tự kỷ. Sau đó yêu cầu qua những thông tin sơ sài đó, lại yêu cầu nhà chuyên môn gửi cho họ tài liệu, hay những bài tập gì đó để họ tập cho con mình. Nếu nhà chuyên môn từ chối, thì lập tức họ sẽ cắt liên lạc, đi tìm “thầy” khác “thuốc” khác . Thậm chí ngay cả khi có trong tay những tài liệu, bài tập… họ cũng chỉ xem qua cho biết và không đủ kiên nhẫn để áp dụng, và rồi vẫn cứ loay hoay tìm kiếm một cơ hội “ may thầy - phước chủ” cho con mình, vừa tốn thời gian, vừa tốn tiền bạc một cách vô ích.

Trẻ bị tự kỷ không phải do bố mẹ, nhưng trẻ cải thiện tình trạng tự kỷ của mình thì lại do sự quan tâm và can thiệp một cách hiệu quả từ bậc thầy giỏi nhất: Đó chính là các phụ huynh với những kỹ năng được trang bị từ các nhà chuyên môn.