Hà Nội ưu tiên ô tô hay con người?

(VnMedia) - Làm bãi đỗ xe, mở rộng đường, thêm nhiều trung tâm thương mại hay vườn hoa sân chơi…, đều là nhằm mục đích phục vụ cho nhu cầu của người dân. Tuy nhiên, làm thế nào để cân đối những nhu cầu đó, giúp cho chất lượng sống của người Hà Nội thực sự được nâng cao cả về vật chất và tinh thần là một bài toán không dễ đối với lãnh đạo Thành phố. 

Ví dụ như chuyện làm bãi đỗ xe.

>> 3 cái “sốc” của Việt Kiều Pháp khi về Hà Nội
>> Sân chơi ở Hà Nội đang “biến mất” như thế nào?
>> Trẻ em Hà Nội đi hơn chục km chỉ để chơi… xích đu
 
Những năm gần đây, Hà Nội luôn nổi lên một nhu cầu bức bách, đó là chỗ đỗ xe. Hàng trăm cuộc họp, hội nghị, hàng trăm văn bản, quyết định được ban hành để có thêm những bãi đỗ xe. Nhiều mảnh đất, nhiều cơ chế mở, nhiều ưu đãi, và cả nhiều sự bất lực cũng chỉ vì “số lượng ô tô xe máy tăng nhanh quá”, và bãi đỗ xe Nguyễn Công Hoan là một ví dụ.
 
Con mương nhỏ nằm trong phố Nguyễn Công Hoan thuộc cả hai phường Ngọc Khánh và Giảng Võ (quận Ba Đình, Hà Nội). Cách đây khoảng 5 – 6 năm, con mương này được lấp đi. Thay vì để làm một vườn hoa nhỏ hay sân chơi, Thành phố quyết định làm một bãi đỗ xe ô tô cao tầng, với khoảng 300 chỗ đỗ. Chưa hết, theo lãnh đạo sở Xây dựng thì Thành phố còn có chính sách cho vay ưu đãi đối với việc thực hiện dự án này. 
 

Những nhu cầu có vẻ cấp bách trước mắt như những bãi đỗ xe hay một trung tâm thương mại, một khu vui chơi “có đẳng cấp”… có thể làm họ “lạc lối” trong những quyết định mà người ta tưởng là đang làm điều tốt cho người dân. Trong ảnh: Người dân chen chúc trên con đường nhỏ, liên tục bị tắc bởi xe ô tô ra vào bãi đỗ xe Nguyễn Công Hoan

Tuy nhiên, Hà Nội có cố thêm bao nhiêu thì cũng không đủ chỗ đỗ xe. Theo thống kê của ngành công an Thành phố, trước năm 2010, mỗi ngày Hà Nội có thêm khoảng hơn 100 ô tô đăng ký mới, và hiện nay, do tăng mạnh phí đăng ký ô tô (gấp 10 lần) nên đã giảm được khoảng 50%, nhưng nếu không tính hàng chục ngàn ô tô hiện chưa có chỗ đỗ thì cứ khoảng 4 ngày, Thành phố lại phải có thêm 1 bãi đỗ xe cao tầng như bãi đỗ xe Nguyễn Công Hoan thì mới đáp ứng được nhu cầu về bãi đỗ.

Nói như thế để thấy, Thành phố không thể tiếp tục chạy theo đáp ứng chỗ đỗ xe, cũng là ưu tiên đáp ứng nhu cầu của số ít người khá giả bằng cách ưu tiên dành các không gian công cộng, những mảnh đất ít ỏi còn lại trong nội đô để làm bãi đỗ xe theo cách mà hiện nay Thành phố đang làm, bởi với một bãi đỗ xe 221 chỗ đỗ, cũng có nghĩa là nhiều nhất khoảng 221 hộ gia đình được hưởng lợi với khoảng không gian công cộng quý báu đó.

Trong khi đó, hàng ngàn hộ dân thuộc 2 phường Ngọc Khánh và Giảng Võ lại vô cùng “khát” vườn hoa, sân chơi, cây xanh, mà cả hai phường này “bói” cũng không ra một sân chơi miễn phí cho trẻ con hay chỗ tập thể dục của người già.

Những đứa trẻ trong ngõ 20 Nguyễn Công Hoan thì sung sướng chỉ với một khoảng sân chơi vài chục m2

 
Tương tự, một hầm ngầm có diện tích 10.000m2 đất trong công viên Thống Nhất, vốn là hầm của dự án khách sạn SAS được thu hồi lại vừa được lãnh đạo UBND Thành phố quyết định sẽ cho làm bãi đỗ xe ngầm, với 390 chỗ đỗ. Lý do mà Thành phố đưa ra là để “tiết kiệm chi phí” vì đây là hầm ngầm đã được dự án đầu tư trước đó.
 
Tuy nhiên, nhiều người cũng đặt câu hỏi, trong khi thành phố đang quá thiếu chỗ chơi cho thiếu nhi, người già, tại sao không dùng để phục vụ cho nhu cầu của đại đa số người dân vui chơi giải trí miễn phí, vì số tiền “chống lãng phí” đó cũng là tiền từ ngân sách, tiền thuế của dân nên cần phải phục vụ cho nhu cầu của đa số người dân. Đặc biệt, đây vốn chính là không gian công cộng của Thành phố.

Bãi đỗ xe chỉ là một trong rất nhiều nhu cầu của người dân Thành phố. Nhưng nếu ngăn vỉa hè để cho thuê đỗ xe, hay ưu tiên doanh nghiệp làm bãi đỗ xe để rồi ưu đãi giao đất công viên khai thác thương mại là việc làm chưa thuyết phục. Nếu làm như vậy, tất cả các chủ đất xây nhà, công trình dịch vụ, thương mại… sẽ đẩy vai trò cung cấp chỗ đỗ xe cho xã hội, và ngân sách xã hội không bao giờ đáp ứng đủ.

Thực tế tại Hà Nội cho thấy, mặc dù đã có quy định về diện tích tầng hầm bắt buộc để làm chỗ để xe, nhưng nhiều chủ đầu tư công trình đã cố tình không tuân thủ. Ngay cả những tòa nhà có tầng hầm đủ để xe, nhiều chủ đầu tư đã cố tình chuyển đổi mục đích sử dụng của tầng hầm sang kinh doanh, đẩy bãi đỗ xe ra đường, gây nên tình trạng lộn xộn và mất mỹ quan, ảnh hưởng đến không gian công cộng chung của người dân Thành phố.

Ưu tiên cho ô tô hay con người? Câu trả lời quá dễ, nhưng hành động thì không đơn giản... Những người ra quyết định có lẽ cần phải nhìn vào những hình ảnh như thế này.

Theo quan điểm của nhiều chuyên gia, bãi đỗ xe ô tô chỉ phục vụ cho nhu cầu của một nhóm đối tượng, và đây là nhóm đối tượng có thu nhập cao trong xã hội nên cần phải được coi đó là một sản phẩm bất động sản, với việc đóng tiền thuê đất và thuế đất công bằng và việc trông giữ xe hoàn toàn là công việc kinh doanh. Nếu quản lý bãi đỗ xe theo quan điểm này, Thành phố sẽ không bao giờ phải lo thiếu bãi đỗ xe. Các doanh nghiệp sẽ tự động đầu tư nếu có lãi, còn người có xe, nếu đủ tiền chi trả chỗ gửi xe thì mới dám mua xe. Đây cũng chính là cách mà cả thế giới hiện nay đang làm.
 
Hai bãi đỗ xe kể trên chỉ là những ví dụ ít ỏi, và là ví dụ về một lĩnh vực cụ thể là bãi đỗ xe. Còn thực tế, Hà Nội đang có nhiều điều đáng nói như chuyện bán đảo hồ Hoàng Cầu thành nhà hàng chả cá Lã Vọng khổng lồ; chợ Trung Hòa thành tòa nhà Eurowindow; Hồ điều hòa Nhân Chính thành sân bóng đá Minh Kiệt..., Trong khi đó, nhu cầu sử dụng không gian công cộng như vườn hoa cây xanh, sân chơi và các loại hình giải trí miễn phí khác của đại đa số người dân Hà Nội thì lại rất lớn và đang rất thiếu. Đây mới chính là lĩnh vực mà Thành phố cần ưu tiên các nguồn lực để phát triển. 

Ưu tiên cho ô tô hay con người thực ra chỉ là một câu hỏi ẩn dụ, bởi bãi đỗ ô tô, nhà hàng chả cá hay sân bóng có thu tiền cũng là để phục vụ con người, chỉ có điều, thay vì phục vụ đa số người dân thì nó chỉ phục vụ cho một nhóm.

Ưu tiên cho ô tô hay con người? câu trả lời cũng quá dễ, nhưng hành động thì lại không đơn giản. Hà Nội đang trên đà phát triển, với nhiều nhu cầu khác nhau cần được đáp ứng và đòi hỏi người lãnh đạo Thành phố phải có những quyết định khó khăn. Những nhu cầu có vẻ cấp bách trước mắt như những bãi đỗ xe hay một trung tâm thương mại, một khu vui chơi “có đẳng cấp”… có thể làm họ “lạc lối” trong những quyết định mà người ta tưởng là đang làm điều tốt cho người dân.