Nguy cơ dùng tiền trái phiếu Chính phủ mua thiết bị y tế lạc hậu

(VnMedia) - Đầu tư trang thiết bị y tế lạc hậu, không hiệu quả, thậm chí là mua rồi nhưng không dùng đến là tình trạng diễn ra tại nhiều bệnh viện tuyến tỉnh. Điều này đang gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng khám chữa bệnh và cuối cùng người chịu thiệt thòi nhất là người dân.

>>> Nhiều sai phạm nghiêm trọng trong việc xây dựng bệnh viện đa khoa Bắc Kạn

Câu chuyện đầu tư các thiết bị y tế tại bệnh viện Đa khoa Bắc Kạn là một ví dụ điển hình. Dự án xây dựng bệnh viện đa khoa Bắc Kạn có quy mô 500 giường bệnh đã được Chính phủ phê duyệt năm 2009 với tổng mức đầu tư 982 tỷ đồng từ nguồn trái phiếu Chính phủ. Trong đó, riêng gói thiết bị y tế được ưu tiên với tổng mức đầu tư là 400 tỷ đồng.

Bất ngờ thay Hội đồng thẩm định

Nhận thấy việc mua sắm trang thiết bị y tế cho bệnh viện là một trong những khâu quan trọng nhất dự án nên UBND tỉnh Bắc Kạn đã thành lập một hội đồng thẩm định mời các chuyên gia đầu ngành y tế để thẩm định hồ sơ thiết kế cấu hình, thông số kỹ thuật trang thiết bị y tế do công ty CP Tư vấn đầu tư y tế Thăng Long (công ty Thăng Long) trình. Công ty Thăng Long được Ban quản lý dự án chỉ định là đơn vị trúng thầu gói tư vấn dự án này.

Ngày 23/5/2011, UBND tỉnh đã ra quyết định thành lập Hội đồng thẩm định TTBYT của dự án xây dựng BVĐK gồm 16 chuyên gia, bác sỹ, kỹ sư… độc lập, có chuyên môn, đến từ các bệnh viện lớn, uy tín như bệnh viện Bạch Mai, bệnh viện Trung ương Quân đội 108, Viện mắt Việt-Nhật… Giáo sư Phạm Minh Thông, Phó Giám đốc bệnh viện kiêm Trưởng khoa chấn đoán hình ảnh bệnh viện Bạch Mai làm Chủ tịch hội đồng. Trung tướng Đinh Ngọc Duy - nguyên giám đốc bệnh viện trung ương quân đội 108; PGS.TS Nguyễn Thu Hà - chuyên viên đầu ngành Huyết học quân đội là thành viên....

Sau đó, 28/5/2011, hội đồng thẩm định đã họp để xem xét hồ sơ thiết kế cấu hình, thông số kỹ thuật trang thiết bị y tế bao gồm 180 danh mục do công ty Thăng Long trình. Các bác sỹ đầu ngành đã có nhận xét, nhiều cấu hình sơ sài, thiếu thông tin, cấu hình thấp. Nhiều thiết bị cần bổ sung tiêu chuẩn; các hệ thống máy chuẩn đoán hình ảnh cần được kết nối với hệ thống PACS, các máy xét nghiệm phải kết nối được với hệ thống LIB… Đồng thời, các chuyên gia cũng khuyến nghị loại bỏ một số máy không phù hợp với nhu cầu như  máy tán sỏi ngoài cơ thể; máy tim phổi nhân tạo, hệ thống phòng mổ sạch…

Tuy nhiên, những đóng góp của hội đồng khoa học đã không được các Sở ngành tham khảo. Thay vào đó, Sở tư pháp tỉnh Bắc Kạn ngày 28/11/2014 đã có văn bản đề nghị xem xét quyết định thành lập hội đồng thẩm định của UBND tỉnh do Hội đồng này không có tư cách pháp nhân. Theo đề nghị Sở tư pháp Bắc Kạn thì tỉnh nên giao cho Sở Y tế Bắc Kạn chủ trì việc này. Theo tìm hiểu của PV, nguyên nhân sâu xa bắt nguồn từ việc, những góp ý của 16 chuyên gia y tế đầu ngành không giống như kết quả của đơn vị tư vấn và đơn vị thẩm tra đưa ra. 

Vào tháng 11/2013, Ban quản lý dự án đã đề nghị Sở Y tế Bắc Kạn chủ trì thành lập một hội đồng thẩm định thứ 2. Trước đó, để đảm bảo tính khách quan, ngày 6/6/2014, Chủ tịch UBND tỉnh đã tổ chức cuộc họp với các Sở, ban, ngành liên quan ( thể hiện bằng thông báo số 75/ TB – BCD) đã thống nhất một nội dung rất quan trọng: “ về thẩm định cấu hình thiết bị y tế và giá thiết bị y tế: sau khi có kết quả thẩm định của đơn vị tư vấn, Sở Y tế có trách nhiệm tham mưu cho UBND tỉnh thành lập Hội đồng thẩm định cấu hình thiết bị y tế của dự án, trong đó mời Trung tướng Đinh Ngọc Duy và các chuyên gia của Bộ y tế và các bệnh viện có liên quan tham gia Hội đồng thẩm định. Kết quả thẩm định của Hội đồng, Sở Y tế xem xét tổng hợp và trình UBND tỉnh phế duyệt theo quy định. 

Tuy nhiên, Sở Y tế Bắc Kạn đã thành lập hội đồng thẩm định mới. Trong đó danh sách các chuyên gia tham gia thẩm định lần này đã được thay đổi hết. Điểm đáng lưu ký, kết quả thẩm định lần 2 đều đồng thuận với các cấu hình thiết bị y tế mà công ty Thăng Long đệ trình . Đặc biệt, hồ sơ cấu hình và thông số kỹ thuật không có nhiều thay đổi so với bản hồ sơ năm  năm 2011. Các máy móc, thiết bị y tế quan trọng được các chuyên gia đề nghị bổ sung, thay đổi vẫn được giữ nguyên xi.

Căn cứ vào kết quả thẩm định hội đồng mới, ngày 3/5/2015, Sở Y tế Bắc Kạn đã trình UBND tỉnh văn bản trong đó nêu rõ những máy móc mà công ty Thăng Long đề xuất trong hồ sơ thiết kế thông số kỹ thuật trang thiết bị y tế là tiên tiến, hiện đại. 

Thiết bị chất lượng thấp

Trao đổi với Pv VnMedia, GS. TS Phạm Minh Thông – Phó giám đốc bệnh viện Bạch Mai kiêm Chủ tịch HĐ Chuẩn đoán hình ảnh VN cho biết, hệ thống máy chụp cộng hưởng từ MRI 1,5T là một hệ thống rất quan trọng trong khâu chuẩn đoán hình ảnh. Tuy nhiên, chiếc máy này theo hồ sơ thiết kế mà công ty Thăng Long trình Ban quản lý dự án có cấu hình thấp hơn chiếc máy bệnh viện Bạch Mai mua cách đây 10 năm. Trong biên bản góp ý, GS Thông đã đề nghị thay đổi cấu hình máy này nhưng ý kiến của ông đã không hề được ghi nhận. Sở Y tế Bắc Kạn vẫn đề xuất mua máy này.

“Nếu UBND tỉnh Bắc Kạn vẫn quyết định mua những máy này thì phần thiệt thòi sẽ thuộc về UBND tỉnh và người dân Bắc Kạn.” ông Thông cho biết.

Tương tự, PGS. TS Công Quyết Thắng – trưởng khoa Gây mê - Hồi sức bệnh viện Việt Xô đồng thời là chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực gây mê hồi sức cho biết, máy thở và máy gây mê kèm thở Ban quản lý đề xuất mua có cấu hình thấp, các mode thở không phong phú vì vậy tôi đề xuất mua loại có cấu hình mới hơn. Tuy nhiên, trong quyết định phê duyệt của tỉnh, cấu hình máy vẫn được giữ nguyên không có gì thay đổi. TS. Công Quyết Thắng cho biết, “tỉnh đã thành lập hội đồng để nghe ý kiến các chuyên gia đầu ngành nhưng họ lại không nghe thì họ hỏi chúng tôi làm gì”

Vậy vì sao Sở Y tế Bắc Kạn lại không đưa những ý kiến góp ý của các chuyên gia đầu ngành trong việc thẩm định lần 2, T.S Nguyễn Đình Học – Giám đốc Sở Y tế Bắc Kạn cho biết, “do Hội đồng thẩm định không có tư cách pháp  nhân vì vậy tỉnh đã giao cho Sở Y tế chủ trì thành lập hội đồng mới.

Theo đó, ý kiến đóng góp của các thầy trước đó chúng tôi rất tôn trọng và sử dung để tham khảo. Tuy nhiên, cũng cần căn cứ vào thực tế là việc đề xuất mua một số máy móc thiết bị y tế hiện đại nhưng nếu mua về các bác sỹ không sử dụng được thì lãng phí. Hơn nữa, cũng phải cân đối nguồn tài chính, nhiều loại máy chúng tôi đề xuất bổ sung thêm nhưng Ban quản lý nói nếu mua thì vượt kinh phí do vậy chúng tôi cũng không mua được”.

Theo quy định của pháp luật, việc mua sắm trang thiết bị nào là do Tỉnh tự quyết định phù hợp với nhu cầu địa phương. Và mọi ý kiến của các chuyên gia chỉ là tham khảo.Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là vì sao ý kiến của các chuyên gia đầu ngành, những người có nhiều kinh nghiệm thực tế trong quá trình sử dụng, nghiên cứu lại không được tôn trọng. Và sai sẽ là người chịu trách nhiệm nếu như đầu tư thiết bị công nghệ thấp, ảnh hưởng tới chất lượng khám chữa bệnh sau này và mua sắm những thiết bị không cần thiết để rồi đắp chiếu gây lãng phí cho ngân sách nhà nước. Liệu có hay không tình trạng thông thầu để cố tình đưa máy móc cũ, lạc hậu vào bệnh viện với giá cao. Những bất thường này cần được UBND tỉnh Bắc Kạn làm rõ

Bài 3: Những bất thường đằng sau dự án xây dựng bệnh viện đa khoa Bắc Kạn.