(VnMedia) - Một nghiên cứu mới của Tổ chức Lao động Quốc tế ILO và Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) cho thấy sự ra đời của Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) năm 2015 sẽ giúp tăng trưởng việc làm thêm 10,5%. Tuy nhiên, cơ hội này sẽ dành cho ai?
 |
Những người tìm việc mà thiếu những kỹ năng và kinh nghiệm cần thiết sẽ không thể nắm bắt được những cơ hội mới |
Ngày 4/9, Tổ chức Lao động Quốc tế ILO và Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) đã công bố một báo cáo mới về cơ hội việc làm của Việt Nam khi tham gia Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC).
Theo đó, báo cáo đánh giá, là một thành viên của Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN),Việt Nam có tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ và thịnh vượng trong thập niên tới.
Tuy nhiên, báo cáo cũng nhận định, mặc dù Việt Nam đã đạt được những thành tựu ngoạn mục về tăng trưởng kinh tế trong thời gian qua, gần một nửa lực lượng lao động Việt Nam vẫn làm việc trong lĩnh vực nông nghiệp, với năng suất và thu nhập thấp.
Khoảng 3/5 lao động Việt Nam hiện đang làm các công việc dễ bị tổn thương. Nhìn chung, năng suất và mức tiền lương của Việt Nam khá thấp so với các nền kinh tế ASEAN khác, như Malaysia, Singapore và Thái Lan.
Việt Nam chiếm 1/6 tổng lực lượng lao động của khu vực ASEAN (khoảng 300 triệu người), do đó sự thành công trong quá trình hội nhập ASEAN của Việt Nam sẽ có những tác động to lớn đến toàn khu vực. Liệu Cộng đồng Kinh tế ASEAN có mang lại tiến bộ xã hội và thịnh vượng của Việt Nam hay không, điều đó chủ yếu phụ thuộc vào các chính sách thị trường lao động.
Nghiên cứu chi ra rằng, để đạt được mục tiêu đó, Việt Nam cần ưu tiên một số lĩnh vực then chốt như xây dựng một khung chính sách nhằm nâng cao năng suất của ngành nông nghiệp đồng thời đa dạng hóa các ngành công nghiệp; mở rộng hệ thống an sinh xã hội; nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo; đầu tư vào quan hệ lao động và thương lượng tập thể; và tăng cường bảo trợ và công nhận kỹ năng của lao động di cư AEC có khả năng sẽ thúc đẩy việc làm trong các khu vực chính.
“Các mô phỏng từ mô hình cho thấy các giải pháp chính sách về thương mại trong khuôn khổ AEC sẽ mang lại những lợi ích đáng kể về kinh tế và việc làm cho Việt Nam bởi Việt Nam phụ thuộc mạnh mẽ vào thương mại quốc tế.” - báo cáo nêu rõ.
Theo dự báo từ mô hình, đến năm 2025 GDP của Việt Nam sẽ tăng 14,5% so với bối cảnh không tăng cường hội nhập. Các mô phỏng cũng cho thấy tổng việc làm sẽ tăng với tỷ lệ thô là 10,5%. Tuy nhiên khoảng 2/3 số việc làm tăng thêm này là việc làm dễ bị tổn thương. Điều đó cho thấy chất lượng việc làm còn ở mức thấp, mặc dù sự hội nhập AEC có thể mang lại những lợi ích chung cho Việt Nam.
Lĩnh vực dịch vụ sẽ tạo việc làm chủ lực
Các mô phỏng của báo cáo cho thấy, AEC sẽ đẩy mạnh các xu hướng chuyển đổi cơ cấu hiện tại. Tỷ trọng việc làm của ngành công nghiệp sẽ tăng lên tới 23,5% tổng việc làm vào năm 2025, với tỷ trọng của ngành dệt may và xây dựng tương ứng là 5,7% và 8%.
Đặc biệt, báo cáo chỉ ra rằng, với sự mở rộng đáng kể của ngành mậu dịch và vận tải hàng hóa, dịch vụ sẽ trở thành khu vực tạo việc làm chủ lực trong nền kinh tế, chiếm 41,3% tổng việc làm của cả nước. Trái lại, tỷ trọng việc làm của ngành nông nghiệp sẽ giảm xuống còn 35,2% vào năm 2025. Tuy nhiên, ngành nông nghiệp vẫn tạo ra khoảng 22 triệu việc làm cho người lao động, tăng 2 triệu lao động so với bối cảnh không hội nhập AEC.
Sự hội nhập Khu vực Kinh tế ASEAN sẽ mang lại những lợi ích quan trọng về việc làm cho các ngành xây dựng, thương mại và vận tải, bởi dự báo năng suất lao động trong các ngành này cao hơn 2 lần so với năng suất của ngành nông nghiệp. Tuy nhiên, việc làm trong các ngành này thường là việc làm phi chính thức, hầu như không có sự bảo trợ của pháp luật và an sinh xã hội.
Các dự báo từ mô hình cho thấy, từ 2010 đến 2025, nhu cầu đối với lao động có trình độ kỹ năng ở mức trung bình sẽ tăng mạnh nhất (27,9%), tiếp theo là lao động có trình độ kỹ năng thấp (22,6%). Các chính sách thương mại trong khuôn khổ hội nhập AEC sẽ có tác động thúc đẩy tăng trưởng việc làm trong 2 nhóm kỹ năng trên lên gấp đôi trong giai đoạn từ 2010 đến 2025. Trong khi đó, tăng trưởng về việc làm trong nhóm nghề đòi hỏi trình độ kỹ năng cao thấp hơn nhiều, chỉ tăng ở mức 13,2%.
Báo cáo cũng nhận định, giai đoạn 2010 - 2025, nhu cầu đối với việc làm cần tay nghề trung bình nói chung sẽ tăng nhanh nhất, ở mức 28% và sẽ có thêm nhiều cơ hội cải thiện cuộc sống cho hàng triệu người, tuy nhiên, những người tìm việc mà thiếu những kỹ năng và kinh nghiệm cần thiết sẽ không thể nắm bắt được những cơ hội mới ấy.
Phát biểu tại Lễ công bố báo cáo, ông Yoshiteru Uramoto, Giám đốc ILO khu vực Châu Á - Thái Bình Dương nhận định: Hiện nay, bất chấp sự phát triển kinh tế mạnh mẽ của đất nước, gần một nửa số lao động Việt Nam đang làm việc trong ngành nông nghiệp, lĩnh vực có năng suất lao động, thu nhập và điều kiện lao động còn ở mức thấp điển hình so với một vài nền kinh tế ASEAN khác và vì vậy, từ phi có được sự quản lý quyết đoán, tiến trình này có thể làm gia tăng sự bất bình đẳng và làm trầm trọng hóa những khiếm khuyết trong thị trường lao động, ví dụ như việc làm dễ bị tổn thương, việc làm phi chính thức và lao động nghèo”.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương bình và Xã hội Phạm Thị Hải Chuyền khẳng định: “Việt Nam nhận thức rõ tầm quan trọng của AEC 2015, cũng như những cơ hội và thách thức đi kèm. Với quyết tâm không để bỏ qua cơ hội hiếm có này, Việt nam đang nỗ lực hết sức để chuẩn bị hội nhập sâu rộng và đảm bảo rằng mọi người đều được hưởng lợi từ quá trình đó.
Ý kiến bạn đọc