(VnMedia) - "Cử tri mới là người ra lệnh; Đại biểu phải có trách nhiệm với cử tri là chính; Đại biểu phải sợ cử tri chứ không phải sợ cấp trên.” Bên lề hành lang Quốc hội ngày 16/6, đại biểu Trần Du Lịch (đoàn thành phố Hồ Chí Minh) đã nói với báo chí như vậy…
|
Đại biểu Quốc hội Trần Du Lịch |
- Thưa ông, khi phát biểu tại Hội trường, ông có nói về tính chủ động của Quốc hội trong công tác lập pháp. Ông có thể phân tích kỹ hơn về vấn đề này?
Quốc hội có mấy nhiệm vụ quan trọng. Đầu tiên là nhiệm vụ lập hiến, lập pháp và thứ 2 là quyết định vấn đề quan trọng của đất nước, nhưng chủ yếu đầu tiên là cơ quan có quyền quyết định cao nhất với cái gọi là kiếm tiền và tiêu tiền: đó là tăng thuế hay không tăng thuế, đặt ra thuế gì, tức là tạo nguồn thu, ví dụ có sử dụng quỹ cổ phần hóa của nhà nước không, cũng là một nguồn ngân sách, là nhiệm vụ Quốc hội phải làm. Thứ 3 mới bàn tới giám sát.
Trong các nhiệm vụ đó, muốn đổi mới hoạt động Quốc hội, phải làm cho được là chủ động trong vấn đề lập pháp, tránh tình trạng chương trình xây dựng pháp luật chủ yếu do Chính phủ làm, có cái gì thì làm cái đó.
Tôi đề nghị nâng vai trò của Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, cơ quan tham mưu tổng hợp nhất của Quốc hội để làm 2 việc: một là chủ động trong việc xây dựng Pháp luật từng năm và nhiệm kỳ. Thứ 2 là chịu trách nhiệm rà soát để xây dựng Pháp luật mang tính hệ thống, tránh sự chồng chéo. Chúng ta thiếu tính hệ thống là rối loạn.
Nâng cao vai trò của Ủy ban Ngân sách chứ không phải Ủy ban Tài chính Ngân sách, vấn đề chính sách tài chính chung chung nữa. Vấn đề chính sách vĩ mô để Uỷ ban Kinh tế làm, còn Uỷ ban ngân sách chỉ làm về ngân sách thôi. Theo đó, phải tham gia ngay quá trình làm dự toán ngân sách, không để tình trạng làm dự toán xong xuôi mọi thứ, đưa Quốc hội thẩm định, coi như ván đã đóng thuyền rồi, không cắt cái gì được nữa cả. Quy trình thiết lập ngân sách, Ủy ban Ngân sách phải tham gia từ đầu, chủ động. Chính Ủy ban Ngân sách sẽ định hướng rằng năm tới ngân sách phải tập trung cho ngành gì, cho địa phương nào, phải tham mưu trước về quan điểm, định hướng dự toán.
Quá trình dự toán, Ủy ban Ngân sách tham gia trực tiếp, khi đưa ra Quốc hội, Ủy ban phải giải trình tại sao thế nọ, tại sao thế kia. Đây là Uỷ ban thứ 2. Trong cơ cấu Quốc hội, đầu tiên là Pháp luật, thứ 2 là Ngân sách. Khi cân đối Ngân sách dự toán ban đầu, anh sẽ thấy là cần kiếm những nguồn thu gì, vay nợ hay không vay nợ, bội chi hay không bội chi, cỡ nào. Anh thấy có nguồn nào bù vào đó mà chúng ta còn sót để không phải vay nợ không….
Để làm tốt, theo tôi, cần đầu tư tối đa cho bộ máy giúp việc, lấy những chuyên viên giỏi nhất về làm việc. Tôi cũng nói cụ thể luôn, lấy một số cán bộ Sở Tài chính giỏi ở một số địa phương đã làm lâu năm, có kinh nghiệm, về làm chuyên viên cho Uỷ ban này mới rà soát được, chứ nếu không thì không bao giờ chúng ta chủ động về ngân sách và cuối cùng, như tôi nói, đưa quyết toán tiền, thu thì thu rồi, tiêu cũng tiêu rồi thì chẳng quyết định được gì cả.
- Về vai trò của các đại biểu Quốc hội quy định trong Dự thảo Luật, ông thấy thế nào?
Tôi cho rằng chưa có gì đổi mới. Thứ nhất, chúng ta đồng ý một cơ chế, thể chế chính trị Việt Nam còn có cơ chế kiêm nhiệm, số chuyên trách có thể nâng lên 40% là những người làm chuyên nghiệp, chọn nghề này. Và sự chuyên nghiệp này phải gắn với cử tri, gắn với dân chứ không phải gắn với Ba Đình này.
Thứ 2 là không hành chính hóa. Đại biểu chuyên trách Trung ương và địa phương là cơ chế giống nhau, chỉ khác là khi anh được phân công làm nhiệm vụ gì, tránh tình trạng Uỷ ban hiện nay, ngoài ông chủ nhiệm ra có 3 cấp, Phó Chủ nhiệm 1 cấp, Uỷ viên thường trực một cấp, rồi đại biểu chuyên trách. Đại biểu Quốc hội này lại chỉ đạo đại biểu Quốc hội kia.
- Về ý kiến tăng đại biểu chuyên trách, có đại biểu nêu lên tình trạng đại biểu chuyên trách mà không được phân công làm nhiệm vụ gì, làm đại biểu chuyên trách mà như về hưu. Còn bản thân ông cũng nói rằng không cẩn thận thì sẽ thành lãng phí. Vì sao vậy?
Đúng. Hiện nay cơ chế là như vậy và tôi nói, nếu giữ cơ chế này mà tăng đại biểu chuyên trách lãng phí tiền của dân. Toàn bộ xe cộ, tiền các đại biểu chuyên trách đang ngồi tại các Uỷ ban, tôi thuê chuyên viên về làm việc còn rẻ hơn và được việc hơn. Nhiệm kỳ trước khi tham gia vấn đề xây dựng đề án đổi mới Quốc hội, tôi cũng đã phát biểu rồi.
- Về việc tổ chức và hoạt động của các đoàn đại biểu Quốc hội, ông có ý kiến gì?
Quan điểm của tôi thế này, ở các đoàn đại biểu Quốc hội, văn phòng giúp việc nên xem như một chi nhánh của Văn phòng đại biểu Quốc hội ở địa phương, thay vì mỗi đại biểu có một văn phòng thì tất cả có một Văn phòng chung do Quốc hội lo. Thứ 2, Đoàn không phải là một định chế trong hệ thống mà là một tập hợp các đại biểu hoạt động trên một địa bàn để có sự phối hợp với nhau.
Theo tôi, cũng không nên hành chính hóa trưởng, phó đoàn. Bản thân tôi cũng chính là phó đoàn được hành chính hóa. Vai trò là của đại biểu chứ không phải của đoàn, nhưng vì sợ mỗi đại biểu làm việc rời rạc thì phối hợp lại để điều hòa công việc, chứ không có chuyện phó đoàn ra lệnh cho đại biểu. Tôi không có quyền ra lệnh cho ông. Cử tri mới là người ra lệnh. Phải nâng cao vai trò cử tri lên. Đại biểu phải có trách nhiệm với cử tri là chính, chứ không phải cơ chế của ta bây giờ là trách nhiệm với cấp trên chứ không trách nhiệm với cử tri. Đại biểu Quốc hội phải sợ cử tri chứ không phải sợ cấp trên.
- Xin cảm ơn ông.
Ý kiến bạn đọc