Hãy cảm thông, chia sẻ và không kì thị người nghiện

(VnMedia) - Không nên coi người nghiện ma túy là một tệ nạn xã hội. Nghiện ma túy là một loại bệnh mãn tính của não bộ và vì vậy, người nghiện cần phải được chữa trị, được cảm thông, chia sẻ và không bị kỳ thị...

Đó là thông điệp được các khách mời trong chương trình tọa đàm trực tuyến diễn ra tại Cổng TTĐT Chính phủ chiều 24/6.

Các khách mời tại buổi tọa đàm chiều 24/6 - ảnh: Tuệ Khanh

Tại buổi tọa đàm, ông Nguyễn Trọng Đàm, Thứ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội cho biết, vấn đề cai nghiện ở Việt Nam đã được triển khai được 20 năm. Trong thời gian đó, phương pháp cai nghiện chủ yếu là đưa người nghiện vào trung tâm (gọi tắt là trung tâm 06) để cai nghiện. Tuy nhiên, hiệu quả của mô hình này rất hạn chế. Vì vậy, Chính phủ đã quyết định phải đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác cai nghiện.

Theo ông Đàm, từ trước tới nay, ở Việt Nam, việc điều trị cai nghiện chủ yếu là cách ly khỏi môi trường thuốc, cai nghiện cắt cơn, tách họ ra trong một thời gian dài nhất định như 12, 24 tháng... với hy vọng khi trở về cộng đồng họ có thể cai nghiện. “Các bằng chứng khoa học cho thấy, chúng ta nhận thức chưa đúng. Hiện nay, đã đủ căn cứ, cơ sở để hiểu rằng, nghiện ma túy là bệnh mãn tính của não bộ. Để chữa trị phải mất nhiều năm và rất công phu. Vì là bệnh mãn tính nên điều trị phải thường xuyên, gần như người nghiện phải sống chung với một phác đồ điều trị nào đó” – ông Đàm giải thích.

Đồng quan điểm này, ông Đàm Hữu Đắc, Phó Chủ tịch Hội Người cao tuổi Việt Nam, thành viên Tổ chuyên gia cho biết, một thời gian dài, cộng đồng và xã hội coi người nghiện là đối tượng tệ nạn, thậm chí là tội phạm. Vì vậy, các trung tâm cai nghiện bắt buộc có chế độ hoạt động như trại tạm giam. Trong khi đó, gia đình, cộng đồng lại kỳ thị đối với người nghiện.

“Nhiều gia đình không muốn cộng đồng biết, thậm chí che giấu, gửi con em bị nghiện ma túy đến địa bàn khác để giữ gìn uy tín, danh dự cho gia đình… Vì vậy, đã đến lúc thay đổi căn bản nhận thức, cần coi đây như là một căn bệnh mãn tính, và gia đình có trách nhiệm chính trong vấn đề này, thường xuyên giáo dục con em mình, giám sát chặt chẽ để con em không sa vào vấn đề này” – ông Đắc nhấn mạnh.

Chia sẻ tại buổi tọa đàm, bà Bà Zhuldyz Akisheva, Giám đốc quốc gia Cơ quan Phòng chống ma túy và tội phạm của Liên Hợp Quốc tại Việt Nam (UNODC) nói rằng, xử lý vấn đề lạm dụng ma túy là một vấn đề y tế công cộng chứ không phải là một vấn đề đòi hỏi phải giải quyết bằng cách tiếp cận tư pháp hình sự. “Cách tiếp cận của chúng tôi từ việc ra chính sách đến triển khai chính sách là coi việc lệ thuộc ma túy là một vấn đề rối loạn sức khỏe” – bà Zhuldyz Akisheva khẳng định.

Một khách mời đặc biệt của chương trình, chị Huỳnh Như Thanh Huyền, một người đã từng sử dụng ma túy 10 năm, từ bỏ ma túy được 13 năm và hiện đang làm công tác hỗ trợ người nghiện ma túy và những người sau khi cai nghiện tại các Trung tâm 6 về hòa nhập với cộng đồng nói: “Sau khi được điều trị cắt cơn tại các Trung tâm 06, chúng tôi mong đợi mọi người nhận thức nghiện ma túy chỉ là một căn bệnh. Quan niệm như vậy sẽ giúp xã hội giảm kỳ thị với người nghiện. Khi đó người nghiện không còn bị coi là tệ nạn hay tội phạm. Điều đó giúp họ tự tin hơn, nhận được nhiều sự hỗ trợ hơn từ xã hội và cộng đồng hơn”.

Cai nghiện tốt nhất ở cộng đồng

Chị Huỳnh Như Thanh Huyền

Thực tế tại Việt Nam , cai nghiện bằng methadone đang được coi là mô hình khá hiệu quả với những người nghiện ma túy dạng thuốc phiện.

“4 năm gần đây, khi được hỗ trợ của các tổ chức quốc tế, kinh nghiệm của các nước đã chứng minh với người nghiện heroine, nếu dùng thuốc thay thế như methadone, hiệu quả sẽ cao hơn. Do vậy, quan điểm chỉ đạo của Chính phủ trong đề án tới là sẽ đi theo hướng giảm dần việc điều trị bắt buộc trong các trung tâm, tăng dần điều trị tự nguyện tại cộng đồng, ưu tiên mở rộng điều trị nghiện các thuốc dạng thuốc phiện bằng methadone, cùng với đó, kết hợp các hỗ trợ khác như tâm lý, tư vấn cho họ về các lĩnh vực khác trong quá trình cai nghiện như chăm sóc sức khỏe, đề phòng bệnh kèm theo vấn đề nghiện cũng như tư vấn hỗ trợ kỹ năng sống, hỗ trợ nghề nghiệp… Tất cả những công việc đó đều phải làm ở cộng đồng” – ông Nguyễn Trọng Đàm cho biết.

Trong khi đó, với kinh nghiệm của bản thân, chị Huỳnh Như Thanh Huyền cho rằng, bỏ được ma túy nói ra rất đơn giản nhưng làm không dễ bởi vấn đề không chỉ là điều trị cắt cơn và giữ lại lâu dài ở nơi nào đó, mà quan trọng là khi trở về phải tái hòa nhập với cộng đồng.

“Trở về với cộng đồng rất dễ tái nghiện, bản thân tôi sau khi được cắt cơn, đây chỉ là quy trình rất nhỏ, cần nhiều yếu tố để bỏ được ma túy. Chúng tôi mong đợi sau khi người nghiện được điều trị cắt cơn phải được điều trị về tâm lý, nhận được sự quan tâm của cộng đồng và gia đình” – chi Huyền nói và thêm rằng, trong các chương trình cai nghiện hiện nay của các Trung tâm 6 mới chỉ quan tâm đến điều trị cắt cơn, giữ học viên trong trung tâm mà thiếu mất chương trình hỗ trợ, đào tạo kỹ năng cho gia đình cách hỗ trợ tâm lý, giúp người nghiện tái hòa nhập với xã hội.

Chia sẻ tại buổi tọa đàm, Tiến sỹ, bác sỹ, Chuyên gia Tổ chức Y tế Thế giới Fabio Mesquita cho biết, lĩnh vực lạm dụng ma túy là lĩnh vực đặc biệt, chỉ có bác sỹ thì không làm được tất cả mọi việc. “Cần cam kết của cộng đồng, chính sách của nhà nước, những chia sẻ quốc tế, sự đóng góp những người trong mạng lưới bị ảnh hưởng bởi ma túy và nói chung, chúng ta cần phải phối hợp để tìm ra những giải pháp hiệu quả. Việt Nam hiện nay đang đi đúng hướng trong lĩnh vực này.”