Thẩm định báo cáo môi trường thủy điện Đồng Nai 6 và 6A

(VnMedia) - Ngày 28/11, Hội đồng thẩm định đã có cuộc họp kỹ thuật để thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) của các dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A.

Thông tin được Văn phòng Tổng cục môi trường (Bộ tài Nguyên và Môi trường) phát đi chiều tối cùng ngày.

Theo Tổng cục Môi trường, đây là phiên họp đầu tiên của Hội đồng thẩm định và những cuộc họp kỹ thuật như vậy thường được tổ chức trong quá trình thẩm định báo cáo ĐTM đối với các dự án phức tạp hoặc được dư luận xã hội quan tâm.

Tại phiên họp, sau khi nghe Chủ dự án trình bày tóm tắt nội dung Báo cáo ĐTM, các thành viên Hội đồng đã đặt câu hỏi về các vấn đề môi trường của 02 dự án, đồng thời cũng đã có nhận xét ban đầu về những tồn tại cơ bản của nội dung Báo cáo ĐTM; Chủ dự án cùng các cơ quan tư vấn cũng đã có những giải trình để làm rõ các vấn đề mà các thành viên Hội đồng thẩm định quan tâm, có ý kiến đối với các dự án này.

Thông báo cho biết, sau cuộc họp, Cơ quan thường trực thẩm định sẽ tổng hợp ý kiến của các thành viên Hội đồng thẩm định, báo cáo Bộ Tài nguyên và Môi trường để có văn bản chính thức đề nghị Chủ dự án tiếp tục hoàn thiện báo cáo ĐTM của các dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A.

Tuy nhiên, theo ý kiến của TS Tô Văn Trường, Ủy viên Hội đồng Thẩm định ĐTM dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A đăng trên báo Pháp luật TP. Hồ Chí Minh, đáng lo ngại nhất là cả hai dự án đều phạm vào khu bảo tồn thuộc Vườn quốc gia Cát Tiên. Đây là một trong những khu vực hiếm hoi ở Đông Nam Bộ có tính đa dạng sinh học cao, tồn tại nhiều loại động thực vật có tính bản địa, có giá trị kinh tế và cần được bảo tồn vì có nguy cơ tuyệt chủng.

Ông Trường cho biết, theo số liệu trong ĐTM, dự án Đồng Nai 6A sẽ làm 107 ha đất rừng bị ngập, trong đó có 25 ha thuộc khu bảo vệ nghiêm ngặt của Vườn quốc gia Cát Tiên. Còn dự án Đồng Nai 6 sẽ chiếm vĩnh viễn hơn 171 ha, trong đó có trên 77 ha thuộc Vườn quốc gia Cát Tiên. “Tuy nhiên, báo cáo này chưa tính đến diện tích đất dùng cho tuyến truyền tải điện, bao gồm cả hành lang an toàn. Dù hành lang an toàn theo quy định là không lớn nhưng lại kéo dài và như vậy diện tích đất và rừng bị mất là không nhỏ” - TS Tô Văn Trường lo ngại.

Ngoài ra, ĐTM cho rằng Bàu Sấu là một hồ tự nhiên hình thành vào mùa lũ trên một nhánh suối nhỏ chảy ra sông Đồng Nai. Chế độ thủy văn của Bàu Sấu không phụ thuộc vào dòng chính sông Đồng Nai nên sẽ không bị tác động bởi các dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A. Tuy nhiên, lập luận này lại không được minh chứng bằng mô hình toán, do đó rất thiếu tính thuyết phục.

Đặc biệt, TS Tô Văn Trường cho rằng, trong ĐTM có đề cập đến rất nhiều loại rủi ro và sự cố, tuy nhiên những rủi ro hoặc lỗi kỹ thuật trong các khâu thiết kế, thi công lại chưa được đề cập tới (ví dụ hiện tượng rò rỉ, thấm thân đập như thủy điện Sông Tranh 2). ĐTM cũng cho rằng đối với rủi ro do vỡ đập thì mức độ, diện tích ngập ở phía hạ lưu được tính toán tương đương với trường hợp lũ năm 2000 và 2006. Tuy vậy, báo cáo chưa có sự cam kết của chủ đầu tư về việc xây dựng kế hoạch, các biện pháp ứng phó, phương tiện dự phòng nếu sự cố xảy ra.

Thượng nguồn sông Đồng Nai, nơi dự tính xây thủy điện - ảnh: NLĐ

Ngoài ra, cá nhân đại biểu Trương Văn Vở cũng như đoàn ĐBQH của tỉnh cũng kiến nghị chính thức với Chính phủ, Thủ tướng và các bộ, ngành, theo đó, 2 dự án này thuộc phạm vi điều chỉnh của QH nên phải được QH cho phép. “Tôi nghĩ Chính phủ, các bộ, ngành phải xem xét theo chủ trương của Đảng hiện nay về sử dụng đất rừng. Chính phủ phải xem xét điều chỉnh theo Nghị quyết của QH để bảo đảm tính nghiêm minh trong việc chấp hành chủ trương, chính sách của Đảng, đúng pháp luật” - đại biểu Trương Văn Vở nói.

Dự án Thủy điện Đồng Nai 6 và 6A nhận được sự quan tâm đặc biệt của dư luận, bởi hai dự án này được xây dựng gần khu bảo tồn của Vườn Quốc gia Cát Tiên. Hôm 2/10 vừa qua, Mạng lưới sông ngòi Việt Nam (VRN) cũng đã soạn thảo và gửi ý kiến nhận xét, phản biện đối với dự án Thủy điện Đồng Nai 6 và 6A tới Cục thẩm định và Đánh giá Tác động Môi trường (Bộ TNMT), đồng thời gửi tới Hội đồng Thẩm định báo cáo Đánh giá Tác động Môi trường (ĐTM 2012) dự án Thủy điện Đồng Nai 6 và 6A.

Nhóm các nhà Khoa học, các thành viên VRN trình bày những ý kiến nhận xét, phản biện của VRN đối với dự án Thủy điện Đồng Nai 6 và 6A với mong muốn được Cục thẩm định và Đánh giá tác động Môi trường - Bộ TNMT xem xét.

Trong thư nêu rõ những lỗ hổng của báo cáo ĐTM 2012, VRN khẳng định hai dự án này nếu được phê duyệt sẽ gây ra tác động, tổn thất lớn cho môi trường và sẽ để lại hậu quả lớn cho xã hội mà sẽ không có biện pháp nào có thể cứu chữa, hay đền bù lại được. Chính vì vậy, theo các thành viên VRN nó chưa thể đủ điều kiện để được xem xét thông qua báo cáo để làm cơ sở tiến hành xây dựng dự án.

VRN cũng đề nghị các bên liên quan, đặc biệt là Hội đồng thẩm định ĐTM xem xét ý kiến phản hồi từ nhiều phía để có quyết định sáng suốt; làm rõ những nghi ngại, những vấn đề còn bỏ ngỏ cũng như việc thông báo công khai, rộng rãi những quyết định liên quan đến 2 dự án này cho công chúng và các bên liên quan, nhất là cộng đồng bị ảnh hưởng.