Bật mí "bí mật" chi trả lương hưu

(VnMedia)- Tại sao Bưu điện lại đảm nhiệm việc chi trả lương hưu và trợ cấp bảo hiểm xã hội? Tại sao Bưu điện lại "chiều chuộng" người dân khi chi trả tại các điểm mà người dân chọn lựa? Những "bí mật" được người trong cuộc giải mã!

>> Vị ngọt của... lương hưu!
>> Nụ cười... lương hưu

Bà Dương Thị Liên, ở Chợ Rã, Ba Bể đang ký nhận lương hưu.

Tại sao phải chi trả lương hưu và chế độ bảo hiểm xã hội qua hệ thống Bưu điện? Đây là câu hỏi mà chính bản thân các phóng viên khi đi thực tế tại tỉnh Bắc Kạn cũng cần câu trả lời để thỏa mãn sự tò mò.

Một đồng nghiệp ở Báo Lao động đi cùng trên chuyến xe đặt câu hỏi: Vì sao Bưu điện lại chi trả lương hưu? Ngay cả mẹ tôi, một cán bộ đã về hưu, hàng tháng vẫn lĩnh lương hưu đều đặn cũng không giải thích được vì sao Bưu điện lại chi trả lương hưu? Câu hỏi của bạn đồng nghiệp cũng là thắc mắc của hơn 10 phóng viên đi thực tế cùng đoàn.

Có lẽ buồn cười vì bộ dạng ngơ ngác của chúng tôi, nữ đồng nghiệp đang công tác tại Báo Bưu điện- người có "thâm niên" nhất đoàn với những hiểu biết về Tổng Công ty Bưu chính Việt Nam (VNPost)- gợi mở dần dần...

Trước thời điểm thí điểm chi trả lương hưu và chế độ bảo hiểm xã hội qua hệ thống Bưu điện, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đang thực hiện một số hình thức chi trả phổ biến: chi trả trực tiếp, qua ATM, nhân viên bảo hiểm xã hội thực hiện chi trả... Tính hiệu quả của hình thức chi trả của hệ thống Bảo hiểm xã hội là không thể bàn cãi. Tuy nhiên, khi áp dụng triển khai chi trả đại trà, đặc biệt là ở những địa bàn có đối tượng thụ hưởng đông đã phát sinh một số bất cập.

Có thể liệt kê một số vấn đề khi những đối tượng nhận lương hưu và chế độ bảo hiểm xã hội không "mặn mà" với cách chi trả qua ATM. Nhiều người không biết cách dùng, nhưng quan trọng hơn cả là thói quen cầm tiền mặt của người dân khiên các cụ "quay lưng" với loại hình hiện đại- thẻ ATM này.

Do số lượng người lĩnh lương hưu và chế độ bảo hiểm xã hội đông, nhân viên bảo hiểm xã hội không ít nhưng cũng bị quá tải khi thực hiện công việc này. Vấn đề quan trọng hơn cả là việc thất thoát khi thực hiện chi trả lương hưu và bảo hiểm xã hội qua Bảo hiểm xã hội Việt Nam là vấn đề hiện hữu. Rồi chuyện phát chậm, phát nhanh, tiền lẻ tiền chẵn, thiếu tiền- dù chỉ là 100 đồng... cũng khiến những người đi nhận lĩnh không hài lòng...

Thăm dò nhưng thích thú

Bảo hiểm xã hội Việt Nam gặp vướng mắc, khó khăn gì trong việc chi trả lương hưu và chế độ bảo hiểm xã hội, có lẽ Bưu điện cũng gặp phải khó khăn tương tự.

Theo các cán bộ thuộc VnPost, nếu nhắc đến khó khăn chỉ nhẩm tính sơ sơ cũng có thể liệt kê ra rất nhiều như: Phạm vi triển khai dịch vụ rộng, số điểm chi trả đông, tập trung cao điểm vào số ít ngày trong tháng đòi hỏi các đơn vị phải tập trung nguồn lực để triển khai dịch vụ; Quy trình quản lý người hưởng và chi trả các chế độ BHXH phức tạp, các công đoạn có mối quan hệ mật thiết với nhau nên tháng đầu triển khai còn gặp nhiều lúng túng; Khách hàng của dịch vụ là đối tượng nhạy cảm, khó tính vì vậy đòi hỏi phải tổ chức chặt chẽ phương thức cung cấp dịch vụ và khéo léo, thận trọng trong giao tiếp.

Theo đánh giá của chính Bảo hiểm xã hội Việt Nam, công tác chi trả của cán bộ BHXH tại nhiều địa phương trước đây có nhiều công đoạn thực hiện theo tập quán, thói quen, không theo quy định của Cơ quan BHXH (chi tiền không cần nhận diện bằng giấy tờ tùy thân, nhận thay không cần giấy ủy quyền...) nên khi Bưu điện tiếp cận triển khai đúng quy định đã gặp phản ứng từ một số đối tượng hưởng;

Thông tin về đối tượng chưa có đầy đủ là khó khăn cho Bưu điện khi liên hệ với các đối tượng không đến nhận. Tại một số đơn vị (miền núi, vùng xa) đối tượng đi làm rẫy hoặc không có mặt tại địa phương (đi du lịch, về quê...)  nên cán bộ Bưu điện trả dù đến tận nhà nhưng vẫn không thể chi trả được.

Một số địa phương do đặc thù địa bàn rộng, vùng sâu vùng xa, địa hình đồi núi, dân cư thưa thớt không tập trung, giao thông đi lại khó khăn, đặc biệt 3 tháng qua là mùa mưa nên công tác chi trả đã gặp rất nhiều trở ngại, vướng mắc (Bắc Kạn, Đăk Nông).

Bên cạnh đó, các kênh thông tin phục vụ công tác quản lý đối tượng chưa phong phú. Thời gian tiếp cận công tác quản lý, chi trả chưa nhiều nên nghiệp vụ BHXH chưa vững, chưa xử lý hết được các tình huống mà người hưởng thắc mắc về yêu cầu giải quyết các chính sách, chế độ. Đối tượng thụ hưởng lại không mặn mà với việc chi trả qua ATM. Theo đánh giá, công tác quản lý người hưởng nhận lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng qua tài khoản ATM: Từ tháng 6/2012, bắt đầu có số lượng người hưởng nhận tiền qua ATM. Hiện nay đến kỳ chi trả tháng 10/2012 đã có 62 người hưởng nhận tiền qua thẻ ATM.

Sự thân thiện, ân cần của các cán bộ Bưu điện làm ai cũng hài lòng.

Theo ông Phạm Anh Tuấn, Phó Tổng giám đốc VnPost, thời điểm trước khi ký kết hợp đồng dịch vụ quản lý người hưởng và chi trả các chế độ bảo hiểm xã hội hàng tháng qua hệ thống Bưu điện giữa Bảo hiểm Xã hội Việt Nam và VnPost cũng đã có một số đơn vị khác cùng vào "cạnh tranh". Tuy nhiên chính các đơn vị bạn cũng phải thừa nhận rằng, đây là việc làm khó và chỉ có VnPost mới có thể làm hiệu quả.

Quả đúng như kỳ vọng của Bảo hiểm Xã hội Việt Nam và các đơn vị bạn, từ những ngày đầu tiên phía Bảo hiểm Xã hội Việt Nam phải "cầm tay, chỉ việc", các cán bộ của VnPost nhất là các cán bộ tại 12 tỉnh thí điểm thực hiện chi trả đã quen, thành thạo thậm chí tạo được điểm hội họp thú vị cho các đối tượng hưởng lương hưu và chế độ bảo hiểm xã hội hàng tháng.

Tại Bắc Kạn, qua hơn một năm triển khai thực hiện, Bưu điện tỉnh đã 2 lần tổ chức lấy ý kiến đánh giá của người hưởng về công tác chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH qua Bưu điện. Nội dung lấy ý kiến được Bưu điện tỉnh thống nhất với Bảo hiểm xã hội tỉnh trên cơ sở mẫu phiếu của Tổng Công ty ban hành. Ý kiến người hưởng được lấy tại 100% số điểm chi trả với số lượng ý kiến bắt buộc trên 80% số người hưởng.

Kết quả thăm dò ý kiến cho thấy hầu hết người hưởng đã có sự đồng thuận, nhất trí với công tác quản lý, chi trả của Bưu điện, nhiều người hưởng đã đánh giá cao phong cách phục vụ và cách thức tổ chức chi trả của Bưu điện...

Theo nhận định và cũng là cảm nhận trực tiếp của người viết khi đi thực tế tại Bắc Kạn, sự thành công này đạt được là nhờ tinh thần quyết tâm cao của ban lãnh đạo Bưu điện tỉnh; sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống; Sự nỗ lực hết mình của toàn thể CBCNV trong toàn BĐT trong mọi công đoạn của quá trình chi trả.  Nhưng trên hết là thái độ ân cần, cầu thị, tinh thần trách nhiệm và kinh nghiệm triển khai các dịch vụ Tài chính Bưu chính nhiều năm của đội ngũ nhân viên Bưu điện đã góp phần rất lớn vào kết quả đạt được.

Sâu xa hơn, chúng tôi cảm nhận được rằng, sự thành công của công tác chi trả lương hưu và chế độ bảo hiểm xã hội qua hệ thống bưu điện chính là bởi các cán bộ công nhân viên của VnPost đã làm thật, sống thật với mình, với cái tình của người Bưu điện...