Sân bay Long Thành: Đại biểu cảnh báo hình thành "thành phố nghĩa trang"

(VnMedia) - Sáng nay (13/11), Quốc hội thảo luận tại Hội trường về báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành.

Thành phố sân bay hay thành phố nghĩa trang?

Phát biểu tại Hội trường, đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội), nhận xét: Dự án còn thiếu dữ liệu chi tiết để tính toán chắc chắn, chính xác quy mô đất cần thu hồi, tổng bồi thường, phương án hỗ trợ, chuyển đổi nghề nghiệp, tái định cư; Chưa đánh giá đầy đủ tác động của dự án.

Theo đại biểu Cường, cần tính kỹ được mất khi quy hoạch hai khu tái định tư.

Theo báo cáo, trong 2018 – 2019 sẽ xây dựng xong một khu tái định cư với diên tích 280 ha và có 4823 lô đất trong đó 98% dành để tái định cư cho hơn 4000 hộ. Giai đoạn 2019 – 2020 xây dựng tiếp khu tái định với diện tích 282,79 ha phân thành 1539 lô đất và có 30% để tái định cư cho 469 hộ. Phương án này ngoài diện tích tái định cư còn dư ra 1166 nền đất để xây dựng nhà ở theo mô hình phát triển khu đô thị mới.

Tuy nhiên, đại biểu đoàn Hà Nội cho rằng, việc xây khu tái định cư  có bất cập.

“Với những khu vực quy hoạch xây dựng đô thị mới thì giá đất trên thị trường thay đổi hàng ngày. Trong khi 4.727 hộ khu tái định cư giai đoạn 1 đã nhận đền bù xong trong giai đoạn 2018 – 2019 thì 469 hộ ở giai đoạn hai đến 2020 mới đền bù đi dời tái định cư. Khi đó giá đất trên thị trường tăng lên rất nhiều, vậy thực hiện đền bù theo giá thị trường hay giá giai đoạn trước? Đây chính là nguyên nhân để gây khiếu kiện trong giải phóng mặt bằng và đền bù tái định cư hiện nay” – đại biểu Cường nêu vấn đề.

Thứ hai, theo ông Cường, kinh nghiệm thế giới cho thấy khi hình thành một sân bay quốc tế lưu lượng 25 triệu – 50 triệu hành khách mỗi năm thường kéo theo sự phát triển của các trung tâm thương mại, trung tâm cư trú… như vậy thường sẽ phát triển thành thành phố sân bay.

Tuy nhiên, sân bay quốc tế Long Thành được xây dựng với lưu lượng tới 100 triệu hành khách mỗi năm, nằm ở trung tâm của vùng kinh tế trọng điểm Đông Nam Bộ, cách thành phố Hồ Chí Minh 40 km, cách Biên Hòa 30 km, cách Vũng Tàu 70km.

“Nước ta đang trong quá trình đô thị hóa nhanh vì tỉ lệ đô thị hóa hiện nay chưa đạt 4%, do vậy chắc chắn khu vực sân bay Long Thành sẽ hình thành khu đô thị mới theo hướng dịch vụ và trung tâm phát triển gần sân bay với hàng ngàn ha” – Đại biểu Cường phân tích.

Theo ông, việc hình thành khu tái định cư tại Bình Sơn với quy mô 289,79 ha sẽ phá vỡ quy hoạch để hình thành thành phố sân bay hiện đại trong tương lai tại khu vực này.

“Vì thế, theo tôi chỉ nên quy hoạch một khu tái định cư và điều chỉnh lại các quy mô của những lô đất đã quy hoạch tái định cư với diện tích quá lớn từ 250 – 300 m2. Nhiều đại biểu đã cho rằng tái định cư với những lô đất lớn như thế này là không phù hợp với điều kiện của những người dân phải tái định cư ở khu vực đó. Với điều kiện đó chỉ cần một khu tái định cư là có thể đủ đảm bảo vượt quá 5.196 lô đất đảm bảo tái định cư một lần” – Đại biểu Cường nêu ý kiến.

Ông Cường đề nghị Chính phủ sớm quy hoạch ngay một thành phố Long Thành song song với việc xây dựng sân bay Long Thành để mang lại nguồn thu hàng trăm ngàn tỉ mà còn giúp phát triển trung tâm phát triển hiện đại ở khu vực Đông nam bộ.

Đặc biệt, ông Cường chỉ ra, cần tính toán lại việc quy hoạch khu nghĩa trang tại xã Bình An.

Theo báo cáo sẽ quy hoạch khu nghĩa trang 50,9ha tại đây, trong đó 20ha là khu nghĩa trang nhân dân phục vụ cho dự án tái định cư, còn lại giao cho công ty TNHH Hoa Viên Bình An để kinh doanh.

Tuy nhiên, đại biểu Cường phân tích, trong phạm vi cách thành phố lớn từ 40  - 70 km như hiện nay thì giá bán mỗi m2 đất đặt phần mộ cho người chết có khi còn cao hơn giá đất xây dựng cho người sống.

Theo ông Cường, với vị trí đắc địa như Long Thành, đặc biệt tại xã Bình An nằm trong trung tâm phát triển đô thị trong tương lai thì đất nghĩa trang có thể còn cao hơn nhiều so với đất đô thị, đất biệt thự. Do vậy, ông Cường đề nghị cân nhắc bài học kinh nghiệm từ nghĩa trang Văn Điển ở Hà Nội quy mô chưa đến 20 ha nhưng là vật cản rất lớn thu hút đầu tư phát triển đô thị hóa phát triển xuống phía nam của Thủ đô Hà Nội. Nếu quy hoạch nghĩa trang tại Bình An với diện tích đất gần gấp 3 lần nghĩa trang Văn Điển hiện nay thì cần cân nhắc giữa lợi ích trước mắt rất lớn nhưng hậu quả tương lai lâu dài sẽ cản trở sự phát triển của cả một khu vực trung tâm Đông Nam Bộ.

“Tôi e ngại, với quy hoạch và tầm nhìn cho dự án như thế thì Long Thành rất khó trở thành thành phố sân bay mà trở thành một thành phố nghĩa trang” – Đại biểu Cường cảnh báo.

Giám sát để dự án không “Đầu chuột đuôi… voi”

Là đại biểu của tỉnh Đồng Nai, nơi có dự án sân bay Long Thành, đại biểu Dương Trung Quốc nhận xét, Dự án này là một dự án lớn, được xây dựng trong một tâm thế xã hội “dường như cứ dự án nào được sinh ra thì câu hỏi đầu tiên là “có gì ở đằng sau không, có khả năng xảy ra chuyện gì?”

Nhắc đến câu thành ngữ, “quan tham thì dân gian”, đại biểu Dương Trung Quốc nói và cho biết, ông mong muốn trong Nghị quyết của Quốc hội, bên cạnh việc điều chỉnh theo những ý kiến đóng góp, đó là tính khả thi của dự án thì cần nhấn mạnh yếu tố giám sát.

“Chúng ta có quá nhiều dự án lớn không phải là đầu voi đuôi chuột mà là đầu chuột đuôi voi, đưa ra thì đơn giản nhẹ nhàng nhưng cuối cùng dự án phình ra ghê gớm, tạo ra bức xúc của người dân. Vì thế, chúng tôi mong muốn bên cạnh việc tiếp thu những ý kiến hết sức cụ thể, kỹ thuật triển khai, kinh tế… thì có sự giám sát chặt chẽ để mang lại niềm tin cho người dân” – ông Dương Trung Quốc nói.

Xuân Hưng