(VnMedia)- Nếu triển khai thành công và ứng dụng đại trà, bộ điều khiển IPNET của một cử nhân ĐH Quốc gia Hà Nội - sản phẩm dự thi Nhân tài Đất Việt - có thể giúp hệ thống chiếu sáng công cộng hoạt động hợp lý, hiệu quả hơn, có thể giúp tiết kiệm hàng triệu USD mỗi năm. Điều này càng có ý nghĩa trong bối cảnh Việt Nam đang thiếu điện trầm trọng, năm 2011 phải nhập khẩu của Trung Quốc khoảng 4,6 tỷ kWh, chiếm 4% sản lượng cung ứng điện quốc gia.
Thực tế hiện nay tại Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh và các thành phố, thị xã..., hệ thống chiếu sáng công cộng chủ yếu được bật/tắt thủ công hoặc định giờ cố định nên chênh lệch giữa nhu cầu chiếu sáng thực tế và hoạt động của hệ thống chiếu sáng hàng hàng chục phút là không thể tránh khỏi. Đó là chưa kể thói quen bật sớm, tắt muộn hay hiện tượng nhiều tuyến đường, đèn chiếu sáng bỗng dưng bật giữa ban ngày, gây lãng phí lớn cho ngân sách nhà nước, cho doanh nghiệp.
Để giải quyết tận gốc tình trạng lãng phí điện chỉ vì thiếu công nghệ điều khiển chính xác, anh Nguyễn Đình Nam, cựu sinh viên ĐH Quốc gia Hà Nội cùng nhóm nghiên cứu của mình đã chế tạo ra bộ điều khiển điện IPNET. Theo nhóm nghiên cứu, bản chất của hệ thống chiếu sáng ngoài trời là để cung cấp ánh sáng nhân tạo cho những lúc ánh sáng mặt trời không đủ cho con người tiến hành các hoạt động ngoài trời.
 |
Đèn cao áp rự sáng giữa ban ngày không phải là chuyện hiếm. |
"Hiện nay các có nhiều cơ chế bật tắt trong đó phổ biến nhất là bật tắt bằng tay, bật tắt bằng bộ hẹn giờ cố định, bật tắt bằng cảm biến quang (photocell). Tuy nhiên các cơ chế này đều không đủ hiệu quả, dẫn đến lãng phí điện, lãng phí công sức vận hành, và không đảm bảo chất lượng chiếu sáng. Bộ điều khiển điện IPNET giải quyết thẳng vấn đề bằng cách sử dụng kiến thức thiên văn học, để tính giờ mặt trời lặn và mọc tại vị trí cần chiếu sáng, được xác định bởi kinh độ, vĩ độ, cao độ. Hàng ngày sản phẩm sẽ tính lại thời gian cần bật/tắt đèn cho phù hợp với giờ mặt trời lặn/mọc" - anh Nam nói.
Theo anh Nam, ở thị trường Việt Nam hiện chưa xuất hiện sản phẩm có tính năng tương tự, nước ngoài có một vài công ty có sản phẩm tương tự, nhưng khó sử dụng nên công nhân ngành điện chiếu sáng ở Việt Nam khó có thể khai thác.
Anh Nam cho biết, giả sử người sử dụng đặt giờ bật tắt cố định hàng ngày sao cho tiết kiệm điện nhất mà vẫn đảm bảo luôn chiếu sáng trước khi mặt trời lặn, tắt sau khi mặt trời mọc. Khi đó, áp dụng công thức tính giờ mặt trời mọc lặn ở Hà Nội của NOAA (thuộc bộ thương mại Hoa Kỳ) thì mỗi năm ta cần chiếu sáng 4865 tiếng, trong đó lãng phí 538 tiếng (11%). Tuy nhiên nếu sản phẩm IPNET được ứng dụng đại trà, tỷ lệ tiết kiệm điện sẽ dao động khoảng 8% - 26% tùy vị trí địa lý và quy định bật đèn. Ước tính năm 2010 tại Việt Nam, số tiền lãng phí cho chiếu sáng đường phố mà có thể tiết kiệm được bằng công nghệ này là 11 triệu USD.
Cũng theo anh Nam, điểm yếu của sản phẩm trong giai đoạn thử nghiệm đầu tiên là chưa đủ thông minh để bật sớm hơn thường lệ vào những ngày trời mây mưa làm trời tối sớm đã được khắc phục, thông qua một trạm quan trắc mini .
Được biết, sản phẩm hiện đang được Công ty chiếu sáng Hapulico (Hà Nội) thí điểm tại các tuyến Vân Hồ 1, Vân Hồ 2, Vân Hồ 3. Nếu chạy đúng như thiết kế, sản phẩm sẽ có cơ hội triển khai trên toàn thành phố Hà Nội (riêng Hapulico quản lý hơn 100 nghìn bóng đèn đường, chưa kể các hệ thống do các cty nhỏ hơn quản lý hay các hệ thống đèn ở các huyện ngoại thành).
Xét từ khía cạnh doanh nghiệp, chỉ với một bộ IPNET khoảng hơn 2 triệu đồng có thể mang lại hiệu quả rõ rệt: chẳng hạn một biển quảng cáo cỡ lớn sử dụng 40 bóng đèn Halogen 250W, tức là công suất 10KW, mỗi ngày chiếu sáng từ 17:00 đến 22:00 với 2000đ/kWh thì tốn 100.000đ/ngày. Nếu đầu tư hệ thống điều khiển điện IPNET thì có thể hoàn vốn trong 3 tháng.
Được biết, các chuyên gia thẩm định đã nhận định sản phẩm đã có các ý tưởng sáng tạo hoàn toàn mới trên thế giới, có tiềm năng đem lại hiệu quả kinh tế cao, và viện nghiên cứu công nghệ FPT đã ký hợp đồng hợp tác đăng ký bảo hộ sáng chế. Những ý tưởng này cũng được World Bank và Bộ Kế hoạch và Đầu tư tôn vinh trong chương trình Ngày Sáng tạo Việt Nam 2011 với chủ đề sáng tạo vì công bằng xã hội và tăng trưởng bền vững.
Ý kiến bạn đọc