- Tổng thống Joe Biden hôm qua (9/11) cho biết, ông có kế hoạch sẽ thảo luận với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong cuộc gặp dự kiến sắp tới về những căng thẳng ngày càng gia tăng giữa Washington và Bắc Kinh xoay quanh vấn đề Đài Loan, các chính sách thương mại và mối quan hệ giữa Trung Quốc với Nga.

Nhà Trắng cho biết họ đang làm việc với các quan chức Trung Quốc để sắp xếp một cuộc gặp giữa Tổng thống Biden và Chủ tịch Tập Cận Bình bên lề Hội nghị thượng đỉnh Nhóm 20 vào tuần tới tại Bali, Indonesia, nhưng hai bên chưa xác nhận cuộc gặp sẽ diễn ra.

Tổng thống Biden đã nói với các phóng viên trong một cuộc họp báo tại Nhà Trắng rằng ông có nhiều điều để thảo luận với Chủ tịch Tập Cận Bình khi quan hệ Mỹ-Trung trở nên căng thẳng hơn trong những tháng gần đây.

“Điều tôi muốn làm với ông ấy khi chúng tôi gặp nhau là vạch ra lằn ranh đỏ của mỗi bên và hiểu những gì ông ấy tin là lợi ích quốc gia quan trọng của Trung Quốc, những gì tôi biết là lợi ích quan trọng của Mỹ đồng thời xác định liệu các lợi ích đó có xung đột với  nhau hay không”, ông chủ Nhà Trắng đã nói như vậy.

Chính phủ của Chủ tịch Tập Cận Bình đã chỉ trích quan điểm của chính quyền Tổng thống Biden trong vấn đề Đài Loan, miêu tả quan điểm đó đang làm phương hại đến sự toàn vẹn lãnh thổ của Trung Quốc. Chủ tịch Trung Quốc cũng cho rằng Washington muốn kìm hãm ảnh hưởng ngày càng gia tăng của Bắc Kinh khi nước này cố gắng vượt qua Mỹ để trở thành nền kinh tế số 1 thế giới.

Căng thẳng xung quanh vấn đề Đài Loan đã leo thang nhanh chóng kể từ sau khi khi Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi thực hiện chuyến thăm đến Đài Loan vào tháng 8 bất chấp mọi lời cảnh báo, đe dọa từ Bắc Kinh.

Ông Biden nói rằng ông “không sẵn sàng đưa ra bất kỳ nhượng bộ cơ bản nào” về chính sách Đài Loan của Mỹ.

Theo chính sách “Một Trung Quốc”, Mỹ công nhận chính phủ ở Bắc Kinh trong khi vẫn cho phép thiết lập các mối quan hệ không chính thức và quan hệ quốc phòng với Đài Bắc. Mỹ giữ lập trường “mơ hồ chiến lược” đối với vấn đề bảo vệ Đài Loan - để ngỏ câu hỏi về việc liệu họ có phản ứng quân sự khi hòn đảo này bị tấn công hay không.

Trung Quốc coi việc Mỹ có những cuộc tiếp xúc chính thức với Đài Loan là sự khuyến khích dành cho các lực lượng ly khai, muốn đòi độc lập cho Đài Loan – một bước đi mà giới chức Mỹ công khai tuyên bố không ủng hộ. Bà Pelosi là vị quan chức cấp cao nhất của Mỹ đến thăm Đài Loan kể từ năm 1997.

Tổng thống Biden đã gây xôn xao ở châu Á hồi tháng 5 khi tại một cuộc họp báo ở thủ đô Tokyo của Nhật Bản ông này đã nói “có” khi được hỏi liệu ông có sẵn sàng can dự bằng quân sự để bảo vệ Đài Loan nếu Trung Quốc tiến hành vùng lãnh thổ này hay không. Nhà Trắng và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đã nhanh chóng làm rõ rằng không có sự thay đổi trong chính sách của Mỹ trong vấn đề Đài Loan.

Cuộc gặp được mong đợi giữa Tổng thống Biden và Chủ tịch Tập Cận Bình sẽ là cuộc gặp đầu tiên giữa lãnh đạo của hai nền kinh tế lớn nhất thế giới kể từ khi ông Biden trở thành Tổng thống vào tháng 1 năm 2021.

Hai nhà lãnh đạo đã đến Mỹ và Trung Quốc vào năm 2011 và 2012 khi họ đang giữ chức vụ Phó Tổng thống và Phó Chủ tịch của mình, và hai nhà lãnh đạo này đã tổ chức năm cuộc điện đàm kể từ khi ông Biden trở thành Tổng thống.

Tuy nhiên, mối quan hệ Mỹ-Trung đã trở nên phức tạp hơn nhiều kể từ khi Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Biden quen nhau.

Trên cương vị Tổng thống, ông Biden đã nhiều lần cáo buộc Trung Quốc vi phạm nhân quyền đối với người Duy Ngô Nhĩ và các dân tộc thiểu số khác. Ông Biden cáo buộc Bắc Kinh đàn áp các nhà hoạt động dân chủ ở Hồng Kông, cưỡng chế các hoạt động thương mại, khiêu khích quân sự chống lại Đài Loan và sự khác biệt quan điểm trong cuộc chiến của Nga chống lại Ukraine.

Vài tuần trước khi Tổng thống Vladimir Putin tiến hành cuộc chiến ở Ukraine, Tổng thống Nga đã gặp Chủ tịch Tập Cận Bình ở Bắc Kinh và hai người đã ký một bản ghi nhớ bày tỏ hy vọng về một mối quan hệ "không có giới hạn" giữa Nga và Trung Quốc.

Trung Quốc kiên quyết không chỉ trích cuộc chiến của Nga và điều này khiến Mỹ bất bình. Về một vấn đề khác, các quan chức Nhà Trắng bày tỏ sự thất vọng rằng Bắc Kinh đã không sử dụng ảnh hưởng của mình để gây sức ép buộc Triều Tiên rút lui khỏi việc tiến hành các vụ thử tên lửa khiêu khích và từ bỏ chương trình vũ khí hạt nhân.