- Apple đang có kế hoạch mua nhiều hơn linh kiện từ Việt Nam, nhấn mạnh xu hướng của các công ty công nghệ toàn cầu là nhìn ra ngoài Trung Quốc để đảm bảo chuỗi cung ứng, cắt giảm chi phí và mở ra thị trường mới.

Theo một tuyên bố của chính phủ Việt Nam, Giám đốc điều hành (CEO) của Apple - ông Tim Cook đã đưa ra cam kết nói trên trong cuộc gặp với Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính tại thủ đô Hà Nội hôm thứ Ba (16/4).

Tuyên bố dẫn lời CEO Cook cho biết Apple đã chi gần 16 tỷ USD thông qua chuỗi cung ứng của mình tại nước này kể từ năm 2019. Và công ty đã tạo ra hơn 200.000 việc làm tại Việt Nam.

Theo tuyên bố, Cook cho biết Apple “sẵn sàng… tăng cường các hoạt động hợp tác và đầu tư” tại quốc gia Đông Nam Á này.

Chuyến thăm bất ngờ của ông Cook đến Việt Nam hồi đầu tuần đã nhấn mạnh tầm quan trọng ngày càng tăng của Việt Nam đối với các công ty toàn cầu đang tìm kiếm giải pháp thay thế cho Trung Quốc khi căng thẳng thương mại giữa Bắc Kinh và phương Tây leo thang trong những năm gần đây.

Thuy Anh Nguyen – một chiến lược gia tại Dragon Capital, một công ty quản lý quỹ địa phương chuyên đầu tư vào Việt Nam, cho biết Việt Nam là “người được hưởng lợi lớn” từ các động thái của các công ty đa quốc gia nhằm đa dạng hóa các trung tâm sản xuất của họ - một chiến lược được biết đến là “Trung Quốc + 1”.

Thuy Anh Nguyen, người sở hữu công ty quản lý tài sản trị giá 6 tỷ USD, nói với CNN rằng chi phí lao động trong lĩnh vực sản xuất của Việt Nam chỉ bằng khoảng một nửa so với nước láng giềng Trung Quốc. Bà nói, điều đó đã giúp Việt Nam chuyển từ sản xuất hầu hết “các sản phẩm có giá trị thấp” như dệt may sang các sản phẩm công nghệ cao hơn như iPhone và iPad. “Đó là những mặt hàng có giá trị cao hơn. Đó là cách chúng tôi tiến lên trong chuỗi giá trị.”

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Việt Nam đã thu hút hơn 4,29 tỷ USD vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài trong hai tháng đầu năm, tăng gần 39% so với cùng kỳ năm 2023. Phần lớn vốn đầu tư mới đổ vào lĩnh vực chế biến, chế tạo.

Việt Nam - một ‘điểm hạ cánh hoàn hảo’

Trong những năm gần đây, các nền kinh tế châu Á đang phát triển nhanh như Việt Nam và Ấn Độ đã nổi lên như những địa điểm thay thế cho các nhà sản xuất khi mối quan hệ giữa Bắc Kinh và phương Tây trở nên căng thẳng.

Theo ông Dan Ives, nhà phân tích cổ phiếu cao cấp tại Wedbush Securities, Việt Nam là “điểm hạ cánh hoàn hảo để các công ty công nghệ đa dạng hóa bên ngoài Trung Quốc”. Ông chỉ ra số lượng lớn kỹ sư được đào tạo ở nước này là một yếu tố.

Ông Dan Ives đã nói với CNN rằng: “Chúng tôi không chỉ nói về (sản xuất) các thiết bị điện tử giá rẻ. Chúng ta đang nói về chuỗi giá trị cao hơn… Điều đó thậm chí còn không nằm trong tầm ngắm (của các công ty nước ngoài) hai năm trước.”

Theo dữ liệu của chính phủ Mỹ, Mỹ và Việt Nam ngày càng trở nên thân thiết - giá trị nhập khẩu hàng hóa Việt Nam của Mỹ đã tăng hơn 360% trong thập kỷ tính đến cuối năm 2023 lên tới 144 tỷ USD.

Vào tháng 9, hai nước đã chính thức nâng cấp quan hệ ngoại giao lên “đối tác chiến lược toàn diện”, một động thái mang tính biểu tượng nhưng rất quan trọng nhằm đưa Việt Nam trở thành điểm đến thu hút nhiều đầu tư của Mỹ, bao gồm cả các công nghệ quan trọng như chip bán dẫn.

Intel (INTC) cũng đã lưu ý đến sự trỗi dậy của Việt Nam. Vào năm 2021, công ty đã cam kết đầu tư 1,5 tỷ USD vào một khuôn viên rộng lớn ngay bên ngoài Thành phố Hồ Chí Minh, nơi mà công ty cho biết sẽ là cơ sở thử nghiệm và lắp ráp đơn lẻ lớn nhất trên thế giới.

Diễn biến trên diễn ra trong bối cảnh mối quan hệ Mỹ-Trung xấu đi. Cuộc chiến thương mại giữa hai nước, bắt đầu vào năm 2018 khi Washington áp thuế đối với nhiều mặt hàng nhập khẩu của Trung Quốc, đã leo thang vào năm ngoái khi cả hai bên đưa ra các biện pháp kiểm soát xuất khẩu sản xuất chip “ăn miếng trả miếng”.

Trong khi đó, trong thời kỳ đại dịch, chính sách không có Covid nghiêm ngặt của Trung Quốc đã làm xáo trộn chuỗi cung ứng toàn cầu, cho thấy rủi ro của việc tập trung sản xuất vào một địa điểm duy nhất.

Đáng chú ý, nhà máy sản xuất iPhone lớn nhất thế giới, nằm ở miền trung Trung Quốc và thuộc sở hữu của công ty sản xuất Foxconn của Đài Loan, đã buộc phải tạm thời đóng cửa vào năm 2022 sau khi công nhân nổi dậy vì lo ngại sự lây lan của virus Corona.

Thị trường tiêu dùng - một lợi thế khác của Việt Nam

Theo chuyên gia Nguyên, Việt Nam có một lợi thế khác, đó là dân số trẻ, có học thức và đang bùng nổ. Đó là một sức hút lớn đối với các công ty công nghệ nước ngoài đang tìm cách thuê công nhân cho các nhà máy của họ và tìm kiếm người tiêu dùng cho sản phẩm của họ.

“Việt Nam có dân số 100 triệu người. Nếu là ở châu Âu thì đó sẽ là quốc gia lớn nhất”, bà nói, đồng thời lưu ý rằng việc sử dụng điện thoại thông minh ở Việt Nam đang tăng lên nhanh chóng.

Quỹ Tiền tệ Quốc tế dự đoán nền kinh tế Việt Nam sẽ tăng trưởng 5,8% trong năm nay, nhanh hơn nhiều so với mức trung bình toàn cầu dự đoán là 3,2%. Đến năm 2025, quỹ dự báo mức tăng trưởng 6,5% tại Việt Nam. Tốc độ đó không còn xa nữa so với tốc độ mở rộng của Ấn Độ.

Tuy nhiên, Việt Nam đại diện cho một thị trường nhỏ hơn nhiều so với Ấn Độ, quốc gia cũng đang thu hút các công ty lớn của nước ngoài, bao gồm cả Tesla, đến để thành lập nhà máy tại nước này.

Hiện tại, sức hấp dẫn của Việt Nam đối với các công ty nước ngoài là “xung quanh cung hơn là cầu”, trong khi đối với Ấn Độ, nó bao gồm cả hai yếu tố, chuyên gia Ives tại Wedbush Securities cho hay.