- Tổng thống Recep Tayyip Erdogan đã ca ngợi vai trò của Thổ Nhĩ Kỳ trong việc đảm bảo thỏa thuận ngũ cốc giữa Nga và Ukraine, đồng thời tuyên bố trong một bài phát biểu ngày hôm qua (25/12) rằng không giống như Ankara, các quốc gia phương Tây đã không thực hiện bất kỳ nỗ lực ngoại giao cụ thể nào, thực tế nào để giải quyết xung đột.

“Thật không may, phương Tây chỉ có những hành động khiêu khích và không nỗ lực trở thành trung gian hòa giải trong cuộc chiến Ukraine-Nga,” ông Erdogan phát biểu tại một sự kiện dành cho giới trẻ ở tỉnh Erzurum phía đông Türkiye hôm 25/12.

Thổ Nhĩ Kỳ vì thế đã “đảm nhận vai trò trung gian hòa giải này vào năm 2022” và sẽ tiếp tục các nỗ lực ngoại giao của mình trong năm tới, dựa trên thành công của hành lang Biển Đen được tạo ra như một phần của thỏa thuận ngũ cốc với Istanbul vào tháng 7, ông Erdogan cho biết.

Hành lang ngũ cốc được ca ngợi là một con đường đảm bảo nguồn cung cấp lương thực cho các quốc gia cần thiết nhất. Tuy nhiên, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan hôm qua đã xác nhận những lo ngại lâu nay của Nga về việc khoảng 44% ngũ cốc xuất khẩu từ Ukraine được chuyển sang châu Âu thay vì cho những nước đang rất cần khác. Trong khi đó, Moscow bày tỏ sẵn sàng cung cấp miễn phí “khối lượng lớn” ngũ cốc và phân bón từ kho dự trữ của mình cho các quốc gia châu Phi.

Ankara đã sớm áp dụng lập trường trung lập trong cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine, từ chối tham gia các biện pháp trừng phạt của phương Tây đối với Moscow, trong khi tiếp tục hợp tác quân sự với Kiev - bao gồm cả việc bán một số máy bay không người lái tấn công Bayraktar. Một thỏa thuận hòa bình sơ bộ được cho là đã đạt được ở Istanbul vào đầu tháng 3, nhưng sau đó bị Ukraine từ chối dưới áp lực từ phương Tây.

Thỏa thuận ngũ cốc, được coi là một chiến thắng hiếm hoi về ngoại giao, đã được ký kết vào tháng 7 bởi đại diện của Nga, Ukraine, Thổ Nhĩ Kỳ và Liên Hợp Quốc, với một Trung tâm Điều phối chung được thành lập ở Istanbul để giám sát các chuyến hàng. Vào cuối tháng 10, Nga đã đình chỉ một thời gian ngắn tham gia thỏa thuận, sau khi cáo buộc Kiev tiến hành một cuộc tấn công khủng bố vào cây cầu Crimea và tấn công bằng máy bay không người lái vào các tàu tham gia đảm bảo an toàn cho hàng nông sản. Moscow cuối cùng đã quay trở lại thỏa thuận sau khi nhận được “các đảm bảo an ninh bằng văn bản” không xác định từ Kiev.

Tháng trước, Moscow đã cho phép "kéo dài kỹ thuật" thỏa thuận, nhưng các quan chức Nga đã nhiều lần bày tỏ lo ngại rằng thỏa thuận này không đạt được các mục tiêu đã đề ra, đồng thời nhấn mạnh rằng các điều khoản về dỡ bỏ các hạn chế đối với xuất khẩu nông sản của Nga đã không được thực hiện. Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ bày tỏ hy vọng rằng vấn đề xuất khẩu phân bón và những lo ngại khác của Moscow sẽ được giải quyết thông qua các cuộc đàm phán “tích cực hơn” vào năm tới.

Thổ Nhĩ Kỳ là đồng minh với phương Tây, là một thành viên trong NATO. Tuy nhiên, Thổ Nhĩ Kỳ có mối quan hệ khá tốt đẹp với Nga. Ankara từng khiến phương Tây nổi giận khi mua các hệ thống phòng thủ tên lửa tối tân S-400 của Nga.

Hiện tại, Ankara cũng không đồng tình với cách phương Tây đối xử với Nga trong cuộc chiến ở Ukraine và Thổ Nhĩ Kỳ cũng tin rằng cuộc chiến ở Ukraine có một phần nguyên nhân xuất phát từ phương Tây.

Trong thời gian qua, Thổ Nhĩ Kỳ nỗ lực tìm kiếm một giải pháp hòa bình cho cuộc chiến ở Ukraine khi tiếp xúc cả với Kiev và Moscow để thúc đấy đối thoại, đàm phán. Tuy nhiên, nỗ lực của Ankara đến nay vẫn chưa thành công và khó có thể thành công khi phương Tây dồn lực cung cấp vũ khí cho Kiev chống lại Nga.