- Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida đã lên tiếng chỉ trích gay gắt một cách bất thường đối với Trung Quốc, cáo buộc Bắc Kinh vi phạm chủ quyền của đất nước ông và khuấy động căng thẳng ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

“Đã có những hành động vi phạm chủ quyền của Nhật Bản ngày càng gia tăng từ phía Trung Quốc ở Biển Hoa Đông”, ông Kishida đã nói với các nguyên thủ quốc gia vào ngày hôm qua (13/11) tại Hội nghị thượng đỉnh Đông Á ở Campuchia. “Trung Quốc cũng tiếp tục có những hành động làm gia tăng căng thẳng khu vực ở Biển Đông.”

Thủ tướng Kishida rõ ràng đang đề cập đến những vụ xâm nhập của Trung Quốc vào các vùng biển xung quanh quần đảo Senkaku/Điếu Ngư – một quần đảo đang nằm trong sự kiểm soát của Tokyo nhưng đang bị Bắc Kinh tranh chấp. Ngoài mối quan tâm trực tiếp về lãnh thổ của Nhật Bản, ông Kishida còn cho rằng Trung Quốc đang gây nguy hiểm cho an ninh khu vực ở eo biển Đài Loan và ông này bày tỏ "quan ngại sâu sắc" về nhân quyền của người dân tộc thiểu số Duy Ngô Nhĩ ở Trung Quốc.

Trung Quốc đã tăng cường các cuộc tập trận quân sự xung quanh Đài Loan và cắt đứt quan hệ quốc phòng cũng như khí hậu với Washington sau khi Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi có chuyến thăm gây tranh cãi tới hòn đảo tự trị này hồi tháng 8. Các cuộc tập trận đó bao gồm cuộc diễn tập bắn tên lửa đạn đạo, 5 trong số đó đã rơi xuống vùng đặc quyền kinh tế của Nhật Bản (EEZ) ở Biển Hoa Đông, Bộ Quốc phòng Nhật Bản cho biết. Vào thời điểm đó, Tokyo đã bày tỏ sự phản đối đối với Trung Quốc thông qua các kênh ngoại giao.

Thủ tướng Kishida đã đưa ra những phát biểu trên cùng ngày với cuộc gặp giữa ông này với Tổng thống Mỹ Joe Biden và Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol bên lề Hội nghị cấp cao Đông Á. Các cuộc gặp gỡ đó chủ yếu tập trung vào những hành động khiêu khích của Triều Tiên, bao gồm hàng loạt vụ thử tên lửa, nhưng các nhà lãnh đạo cũng “nhắc lại quyết tâm duy trì hòa bình và ổn định trên eo biển Đài Loan”, tuyên bố của Nhà Trắng cho hay.

Quan điểm của Bắc Kinh là Đài Loan là một phần không thể tách rời của Trung Quốc theo chính sách ‘Một Trung Quốc’ - và rằng Trung Quốc “chắc chắn sẽ thống nhất” Đài Loan. Một Sách Trắng vừa được Bắc Kinh công bố vào tháng 8 nói rằng trong khi Trung Quốc sẽ cố gắng đạt được mục tiêu thống nhất Đài Loan một cách hòa bình thì họ vẫn giữ quyền sử dụng vũ lực quân sự nếu cần.

Chính quyền của Tổng thống Biden đã tuyên bố sẽ tiếp tục cung cấp vũ khí và huấn luyện quân sự cho các lực lượng Đài Loan, ngay cả khi nước này tiếp tục theo đuổi chính sách Một Trung Quốc như đã cam kết.

Thủ tướng Nhật kêu gọi thiết lập mối quan hệ mang tính xây dựng với Trung Quốc

Bất chấp những chỉ trích gay gắt ở trên, Thủ tướng Nhật Bản Kishida trong cuộc gặp với Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường hồi cuối tuần vừa rồi đã bày tỏ rằng ông hy vọng hai nước có thể nỗ lực hướng tới xây dựng một mối quan hệ "mang tính xây dựng và ổn định", Bộ Ngoại giao Nhật Bản cho biết.

Ông Lý Khắc Cường cũng đề cập đến tầm quan trọng của mối quan hệ Nhật Bản - Trung Quốc trong cuộc trao đổi quan điểm ngắn giữa hai bên, được tổ chức bên lề cuộc họp của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) cùng với Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc tại Campuchia.

Trong bài phát biểu tại cuộc họp ASEAN + 3, Thủ tướng Kishida nhắc lại quan điểm của Nhật Bản rằng các vụ phóng tên lửa đạn đạo gần đây của Triều Tiên, bao gồm cả một tên lửa bay qua Nhật Bản, là một mối đe dọa rõ ràng và nghiêm trọng đối với cộng đồng quốc tế, và không thể chấp nhận được. Ông kêu gọi sự hợp tác giữa các nước để đạt được mục tiêu giải giáp hoàn toàn tên lửa đạn đạo và vũ khí hủy diệt hàng loạt của Triều Tiên.

Chuyến thăm của ông Kishida tới Campuchia là chặng đầu tiên của chuyến công du kéo dài một tuần. Trong các chặng dừng chân tiếp theo, Nhà lãnh đạo Nhật Bản sẽ tới Indonesia dự hội nghị thượng đỉnh G20 và tới Thái Lan tham dự cuộc họp của các nhà lãnh đạo Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương (APEC).

Đài truyền hình Nhật Bản NHK đưa tin ông Kishida đang thực hiện những thu xếp cuối cùng để tiến hành hội đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong cuộc họp APEC ở thủ đô Bangkok.