- Philippines hôm qua (3/4) đã công bố thêm bốn căn cứ quân sự trên lãnh thổ của nước này mà Mỹ được phép tiếp cận. Như vậy, số lượng các căn cứ mà Mỹ được tiếp cận trên đất của Philippines đã tăng gần gấp đôi. Bước đi này đã được đưa vào một thỏa thuận quốc phòng nhằm thúc đẩy một liên minh đã tồn tại hàng thập kỷ giữa hai nước Mỹ và Philippines.

Việc mở rộng Thỏa thuận Hợp tác Quốc phòng Tăng cường (EDCA) nhấn mạnh tầm quan trọng chiến lược của Philippines đối với Mỹ và bước đi đó diễn ra vào thời điểm ngày càng có nhiều lo ngại về hành vi của Trung Quốc ở Biển Đông và căng thẳng xung quanh vấn đề Đài Loan.

EDCA được ký vào năm 2014 dưới thời chính quyền Tổng thống Mỹ Barack Obama. Thỏa thuận này cho phép Mỹ tiếp cận các căn cứ của Philippines để huấn luyện chung, bố trí trước thiết bị và xây dựng các cơ sở như đường băng, kho chứa nhiên liệu và nhà ở quân sự, nhưng đây không phải là sự hiện diện thường trực.

Các địa điểm mới vừa được công bố ngày hôm qua là căn cứ hải quân Camilo Osias ở Sta Ana và sân bay Lal-lo, cả hai đều ở tỉnh Cagayan, và Trại Melchor Dela Cruz ở Gamu, tỉnh Isabela, và căn cứ ở đảo Balabac ngoài khơi Palawan.

Các địa điểm nói trên rất quan trọng với hai căn cứ ở Isabela và Cagayan hướng về phía bắc Đài Loan, trong khi Palawan nằm gần quần đảo Trường Sa của Việt Nam ở Biển Đông.

Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Carlito Galvez miêu tả các địa điểm này là "rất chiến lược" và nhấn mạnh Philippines có trách nhiệm với cộng đồng quốc tế ở Biển Đông.

"Đó là một tuyến đường thương mại... nơi có ít hơn 3 nghìn tỷ USD giao dịch thương mại đi qua đây hàng năm", ông Galvez nhấn mạnh. "Trách nhiệm của chúng tôi trong việc đảm bảo an ninh tập thể là là rất lớn", vị quan chức quân sự hàng đầu của Philippines cho hay.

Lo ngại về xung đột

Quyết định của Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr trong việc mở rộng quyền tiếp cận của Mỹ đối với các căn cứ quân sự trên lãnh thổ quốc gia Đông Nam Á đã được đưa ra vào tháng 2 nhưng việc công bố các địa điểm đã bị trì hoãn do sự phản đối của một số nhà lãnh đạo địa phương. Những quan chức này lo ngại về viễn cảnh Manila bị cuốn vào cuộc xung đột trong tương lai giữa Mỹ và Trung Quốc.

Đại sứ quán Trung Quốc tại Manila chưa đưa ra bình luận gì trước việc Philippines công bố các địa điểm căn cứ quân sự mới mà họ cho phép Mỹ tiếp cận. Trung Quốc trước đó cáo buộc Mỹ đang làm gia tăng căng thẳng với các hoạt động triển khai quân sự trong khu vực.

Văn phòng của Tổng thống Marcos hôm qua cho biết việc Mỹ được phép tiếp cận thêm bốn địa điểm mới trên lãnh thổ Philippines nên giúp "tăng cường ứng phó với thảm họa" và hỗ trợ các hoạt động nhân đạo cũng như cứu trợ, đồng thời tính đến việc bảo vệ bờ biển phía đông.

Ông Jay Batongbacal, một chuyên gia về Biển Đông tại Đại học Philippines, nhận định: “Những địa điểm mới là cần thiết bởi chúng cung cấp cho chúng tôi phạm vi bao phủ không chỉ ở Biển Đông mà còn ở phía Thái Bình Dương”.

Mỹ đã cam kết đầu tư cơ sở hạ tầng trị giá hơn 80 triệu USD tại 5 địa điểm hiện có - Căn cứ không quân Antonio Bautista ở Palawan, Căn cứ không quân Basa ở Pampanga, Căn cứ không quân Magsaysay ở Nueva Ecija, Căn cứ không quân Benito Ebuen ở Cebu và Căn cứ không quân Lumbia ở Mindanao.