(VNMedia) - Hầu hết các bằng chứng về tác động của lạnh đối với sức khỏe đến từ các nghiên cứu liên quan giữa nhiệt độ ngoài trời với sức khỏe. Ví dụ, các đợt lạnh có liên quan đến việc gia tăng tỷ lệ tử vong và mắc bệnh hô hấp và tim mạch, và tỷ lệ tử vong và mắc bệnh ở các nước có khí hậu lạnh và ôn đới vào mùa đông cao hơn so với mùa hè.

Không khí lạnh sẽ gây viêm phổi và ức chế tuần hoàn, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về hô hấp, chẳng hạn như các cơn hen suyễn hoặc các triệu chứng, làm trầm trọng thêm bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) và nhiễm trùng. Lạnh cũng gây ra co mạch, gây căng thẳng cho hệ tuần hoàn có thể dẫn đến các tác động lên tim mạch, bao gồm bệnh tim thiếu máu cục bộ, bệnh mạch vành, đột quỵ, xuất huyết dưới nhện và tử vong.

Bằng chứng là nhiệt độ trong nhà lạnh gây ra những hậu quả bất lợi cho sức khỏe đang ngày càng gia tăng. Nhiệt độ trong nhà lạnh thường là hệ quả của nhiệt độ ngoài trời, các vấn đề về cấu trúc, bao gồm thiếu lớp cách nhiệt và kín gió, thiếu hệ thống sưởi. Như đã trình bày ở trên, nhiệt độ trong nhà lạnh có liên quan đến việc tăng huyết áp, các triệu chứng hen suyễn và sức khỏe tâm thần kém. Nhà lạnh góp phần làm tăng tỷ lệ tử vong và bệnh tật trong mùa đông. Phần lớn gánh nặng sức khỏe có thể do cả bệnh hô hấp và tim mạch, đặc biệt là đối với người lớn tuổi. Ở trẻ em, gánh nặng sức khỏe mùa đông phần lớn là do bệnh lý đường hô hấp. Số ca tử vong do nhà ở quá lạnh vào mùa đông được ước tính là 38.200 người/năm (12,8/100.000) ở 11 quốc gia châu Âu được chọn.

Tỷ lệ tử vong trong mùa đông cao hơn ở các quốc gia có khí hậu ôn hòa hơn so với những quốc gia có điều kiện mùa đông khắc nghiệt hơn, một phần bởi vì các quốc gia có mùa đông ôn hòa thường có những ngôi nhà được đặc trưng bởi hiệu suất nhiệt trong nhà kém, khó sưởi ấm hơn những ngôi nhà cách nhiệt tốt ở những vùng khí hậu khắc nghiệt hơn. Trong các ngôi nhà được cách nhiệt làm giảm sự mất nhiệt do dẫn truyền qua tường, trần và sàn của tòa nhà. Cách nhiệt được trang bị thêm, hay còn được gọi là “phong hóa” cũng làm giảm sự mất nhiệt đối lưu bằng cách ngăn chặn sự rò rỉ không khí không mong muốn qua lớp vỏ của tòa nhà. Việc trang bị thêm vật liệu cách nhiệt, chống thời tiết và sưởi ấm có thể giúp giảm thiểu ảnh hưởng của nhà ở lạnh đối với sức khỏe.

Các yếu tố kinh tế xã hội đóng một vai trò quan trọng trong việc xác định xem một nơi ở có đủ ấm hay không. Hạn chế về thu nhập buộc mọi người phải sống trong những ngôi nhà cũ hơn, nhiều khả năng được xây dựng kém và thiếu cách nhiệt. Những thiếu sót này, cùng với việc thiếu khả năng chi trả về năng lượng, có thể gây khó khăn cho những người có thu nhập thấp trong việc sưởi ấm đầy đủ cho ngôi nhà của họ. Ví dụ, một nghiên cứu được thực hiện ở Nam Phi cho thấy rằng các kiểu nhà ở không chính thức dễ bị tổn thương hơn so với các kiểu nhà khác do nhiệt độ không ổn định trong nhà, điều này ảnh hưởng đến sự thoải mái về nhiệt.

BỆNH ĐƯỜNG HÔ HẤP LIÊN QUAN TỚI NHÀ Ở LẠNH

Một nghiên cứu cắt ngang ở người lớn mắc COPD cho thấy tình trạng sức khỏe tốt hơn khi nhiệt độ trong nhà ở mức 21°C nhiều giờ hơn. Xu hướng phản ứng với liều lượng đã được quan sát trong số ngày có nhiệt độ phòng ngủ từ 18°C trở lên trong ít nhất 9 giờ. Những tác động lớn nhất được quan sát thấy ở người lớn hút thuốc so với người không hút thuốc. Tương tự, mô hình dựa trên kết quả của một thử nghiệm ngẫu nhiên liên quan đến trẻ em mắc bệnh hen suyễn cho thấy rằng cứ tăng 1°C nhiệt độ phòng xuống dưới ngưỡng 9°C, có liên quan đến một sự gia tăng nhỏ nhưng đáng kể trong chức năng phổi. 

Tiếp xúc với phòng ngủ được chứng minh là có mối liên hệ chặt chẽ hơn với chức năng phổi của trẻ bị hen so với tiếp xúc trong phòng khách. Ngoài ra, một nghiên cứu thuần tập, bao gồm cả người lớn mắc COPD, từ Trung Quốc đã báo cáo các vấn đề về hô hấp giảm với nhiệt độ trong nhà ở mức 18,2°C bất kể độ ẩm trong nhà thấp, trung bình hay cao. Ngược lại, một nghiên cứu bệnh chứng ở trẻ em có và không bị nhiễm trùng đường hô hấp trên cho thấy không có mối liên quan nhất quán với nhiệt độ trong nhà.

Các bằng chứng chắc chắn cho thấy việc sưởi ấm một ngôi nhà lạnh (nhiệt độ trong nhà tối thiểu là 18°C) sẽ làm giảm nguy cơ tử vong về đường hô hấp và tỷ lệ mắc bệnh được đánh giá là vừa phải.

BỆNH TIM MẠCH VÀ HUYẾT ÁP

Một nghiên cứu thuần tập ở Nhật Bản đối với người lớn trên 60 tuổi cho thấy nhiệt độ trong nhà giảm 1°C có liên quan đáng kể đến việc tăng huyết áp vào các thời điểm khác nhau trong ngày, ngay cả khi đã kiểm soát được các yếu tố gây nhiễu tiềm ẩn. Có mối liên hệ chặt chẽ giữa nhiệt độ trong nhà hơn là nhiệt độ ngoài trời với huyết áp lưu động, điều này cho thấy có thể ngăn ngừa tử vong do tim mạch trong mùa đông bằng cách cải thiện môi trường nhiệt của nhà ở. 2 nghiên cứu thuần tập từ Scotland cho thấy những người ở trong nhà được sưởi ấm dưới 18°C có nguy cơ cao huyết áp hơn. Nguy cơ này tăng lên nếu nhiệt độ dưới 16°C (OR 4,92).

Tương tự, một nghiên cứu thuần tập ở Vương quốc Anh cho thấy huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương giảm 0,5 mmHg trên mỗi lần tăng 1°C ở nhiệt độ phòng. Tổng quan cũng xác định 5 nghiên cứu về nhiệt độ và huyết áp được thực hiện trong điều kiện phòng thí nghiệm. Các nghiên cứu cho thấy mối quan hệ giữa sự nóng lên và giảm huyết áp, nhưng vì đây là bằng chứng gián tiếp cho mối quan hệ giữa huyết áp và nhiệt độ trong nhà, các nghiên cứu đã không được sử dụng để xây dựng các khuyến nghị.

Sự chắc chắn của bằng chứng cho thấy việc sưởi ấm một ngôi nhà lạnh (đến nhiệt độ trong nhà tối thiểu là 18°C) sẽ làm giảm nguy cơ tử vong do tim mạch và tỷ lệ mắc bệnh được đánh giá là trung bình.

CÁCH NHIỆT VÀ PHONG HÓA NHÀ Ở LIÊN QUAN TỚI SỨC KHỎE

Trong số 11 nghiên cứu được xác định trong tổng quan hệ thống, 7 nghiên cứu đã tìm thấy một số mối liên hệ giữa lợi ích của việc sống trong một ngôi nhà cách nhiệt và sức khỏe được cải thiện. Ví dụ, một thử nghiệm ngẫu nhiên theo cụm ở New Zealand về hiệu quả của việc cách nhiệt các ngôi nhà hiện có, nơi ít nhất một người trong hộ gia đình có các triệu chứng hô hấp mãn tính đã phát hiện ra rằng cách nhiệt có liên quan đến việc giảm tỷ lệ sức khỏe tâm thần kém, thở khò khè tự báo cáo trước đây 3 tháng, cảm lạnh hoặc cúm mùa đông, và có đờm vào buổi sáng ở người lớn.

Trong khi sức khỏe tâm thần được cải thiện trong một thử nghiệm có đối chứng từ Hoa Kỳ, nghiên cứu không tìm thấy bất kỳ sự khác biệt nào về tình trạng sức khỏe chung giữa những người nhận lớp cách nhiệt và lớp phủ bên ngoài mới với những người trong nhóm đối chứng. Một nghiên cứu bán thực nghiệm từ Vương quốc Anh không tìm thấy sự khác biệt giữa trẻ bị hen và trẻ khỏe mạnh đối với các hệ thống cửa kính khác nhau. Một nghiên cứu bán thực nghiệm khác ở New Zealand cho thấy tỷ lệ tử vong do mọi nguyên nhân thấp hơn đáng kể ở những người có tiền sử bệnh tim mạch nếu họ sống trong một ngôi nhà cách nhiệt thay vì một ngôi nhà không cách nhiệt và thấp hơn không đáng kể ở những người có tiền sử bệnh hô hấp. Tương tự, một thử nghiệm có đối chứng từ Vương quốc Anh đã không phát hiện ra bất kỳ ảnh hưởng nào của lớp cách nhiệt bên ngoài đối với các triệu chứng hô hấp nói chung, bệnh hen suyễn, sức khỏe thể chất hoặc tâm thần hoặc sức khỏe chủ quan.

CÁC KHUYẾN NGHỊ VỚI NHÀ Ở BỊ LẠNH

Ở cấp độ vĩ mô, việc nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng của các ngôi nhà được cho là dẫn đến tiết kiệm chi phí và ở một số quốc gia, đồng lợi ích rõ ràng của việc trang bị thêm vật liệu cách nhiệt đối với sức khỏe và hiệu quả năng lượng có nghĩa là những trang bị thêm này đã được chính phủ trợ cấp. Ví dụ, người ta ước tính rằng việc cải thiện sức khỏe của người cư trú bằng cách cải thiện nhà ở ở Vương quốc Anh, bao gồm thông qua việc tăng độ ấm trong phòng ngủ, sẽ tiết kiệm cho các dịch vụ y tế Vương quốc Anh 1,4 tỷ bảng Anh trong năm đầu tiên chỉ tính riêng chi phí điều trị. Một chương trình trợ cấp cách nhiệt ở New Zealand cho thấy chi phí nằm viện giảm do ít tái nhập viện hơn, ít chuyển viện hơn và thời gian nằm viện ngắn hơn, mặc dù tỷ lệ nhập viện không thay đổi. Ở Cape Town, việc trang bị thêm 2.300 ngôi nhà có hệ thống sưởi nước bằng năng lượng mặt trời và cách nhiệt trên mái nhà như một phần của dự án nhà ở thu nhập thấp Kuyasa mang lại nhiều lợi ích cho việc giảm thiểu khí hậu, sức khỏe hô hấp, giảm nghèo và phát triển kinh tế.

Bên cạnh việc tạo ra 2,82 tấn tín chỉ carbon cho mỗi ngôi nhà hàng năm và giảm chi phí sưởi ấm, việc cải thiện cách nhiệt đã dẫn đến “sự suy giảm đáng kể về bệnh phế quản và các bệnh liên quan ở người dân, đặc biệt là trong mùa đông”. Nói rộng hơn, các biện pháp tiết kiệm năng lượng góp phần tiết kiệm công bằng cách giảm gánh nặng cho cơ sở hạ tầng năng lượng và khí hậu. Cách nhiệt cũng có thể giúp điều hòa các tình huống nắng nóng khắc nghiệt. Tuy nhiên, hiệu quả chi phí sẽ khác nhau đáng kể đối với các vùng khí hậu khác nhau và phụ thuộc vào chất lượng nhà ở, loại vật liệu cách nhiệt, mức độ cách nhiệt trước đó và phương tiện sưởi ấm và thông gió của quỹ nhà ở. Việc thực hiện cũng cần xem xét tầm quan trọng của việc sử dụng các vật liệu cách nhiệt an toàn, không chứa các chất độc hại như amiăng và isocyanate, đồng thời có khả năng chống cháy và sự phát triển của vi sinh vật.