- Tờ Thời báo Tài chính (Financial Times) hôm qua (22/6) dẫn lời Bộ trưởng Năng lượng Ukraine đưa tin, các đường ống cung cấp khí đốt từ Nga tới EU qua Ukraine có thể bị cắt vào năm tới khi hợp đồng vận chuyển giữa Moscow và Kiev hết hạn.

Thỏa thuận có hiệu lực đến năm 2024 và cơ hội đàm phán một thỏa thuận mới là rất mong manh, Bộ trưởng Năng lượng Ukraine Galushchenko đã nói như vậy với tờ Thời báo Tài chính. Điều này có nghĩa là dòng chảy khí đốt của Nga tới EU thông qua một trong những tuyến đường cuối cùng còn lại sẽ bị cắt đứt, khiến Ukraine mất hàng tỷ USD phí trung chuyển khí đốt.

“Tôi thực sự không thể tưởng tượng làm thế nào nó có thể được thực hiện song phương giữa hai nước,” Bộ trưởng Galushchenko cho biết khi được hỏi liệu Ukraine có sẵn sàng đàm phán lại hợp đồng với Nga hay không. “Tôi có thể nói với các bạn rằng chúng tôi đang chuẩn bị hệ thống của mình cho việc cắt giảm nguồn cung.”

Được làm trung gian bởi EU, hợp đồng 5 năm hiện tại giữa Nga và Ukraine đã được ký kết vào năm 2019, chỉ 24 giờ trước khi thỏa thuận trước đó hết hạn. Theo thỏa thuận, gã khổng lồ năng lượng Gazprom của Nga đã đồng ý vận chuyển 65 tỷ mét khối (bcm) khí đốt qua Ukraine vào năm 2020 và 40 bcm mỗi năm từ năm 2021 đến 2024.

Trước tháng 3 năm 2022, EU đã nhận phần lớn khí đốt tự nhiên từ Nga. Các nguồn cung cấp được vận chuyển thông qua mạng lưới đường ống của Ukraine, cũng như các đường ống Dòng chảy phương Bắc (Nord Stream) và dòng chảy TurkStream. Tuy nhiên, các biện pháp trừng phạt chống lại Moscow và việc phá hủy đường ống Nord Stream đã khiến nguồn cung giảm mạnh và EU phải tích cực tích trữ khí đốt vào năm ngoái. Điều này đã đẩy giá lên mức cao nhất mọi thời đại là 3.600 USD/1.000 mét khối vào tháng 8.

Kể từ đó, giá khí đốt tự nhiên đã giảm khoảng 10 lần do các cơ sở lưu trữ của EU được lấp đầy trên mức cần thiết cho thời điểm này trong năm. Nguồn cung cấp của Nga thông qua Ukraine hiện chiếm 5% lượng khí đốt xuất khẩu của Moscow sang châu Âu. Tuy nhiên, một số nước EU vẫn phụ thuộc nhiều vào hàng nhập khẩu từ quốc gia bị trừng phạt. Khí đốt chảy qua Ukraine đáp ứng khoảng một nửa nhu cầu của Áo trong tháng 5, theo dữ liệu từ công ty tư vấn năng lượng ICIS, trong khi ở Slovakia, nó chiếm tới 95% tổng lượng tiêu thụ.

Nhà phân tích Laurent Ruseckas thuộc S&P Global Commodity Insights, đã nói với tờ Thời báo Tài chính rằng: “Thật khó để biết làm thế nào các bạn gia hạn được hợp đồng khi mà hai bên không có sự tin tưởng lẫn nhau về việc tôn trọng hợp đồng. Nhưng về lý thuyết, khí đốt sẽ tiếp tục được lưu thông nếu người mua châu Âu vẫn muốn và Nga sẵn sàng gửi khí đốt.”

Tờ Thời báo Tài chính nhấn mạnh rằng, ngay cả khi nguồn cung cấp khí đốt bị mất một chút cũng sẽ khiến giá tăng vọt trên khắp lục địa, mặc dù EU đã tăng cường mua khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Mỹ, Na Uy và Algeria.