- Lạng Sơn đã chọn chuyển đổi số khu vực cửa khẩu làm mục tiêu đột phá trong công cuộc chuyển đổi số của tỉnh và đã giao nhiệm vụ cho Sở Thông tin và Truyền thông phối hợp với VNPT tham mưu xây dựng Nền tảng cửa khẩu số…

Lạng Sơn là tỉnh miền núi biên giới với 231,74km đường biên giới tiếp giáp với Khu tự trị Dân tộc Choang Quảng Tây, Trung Quốc. Tỉnh có 02 cửa khẩu quốc tế, 01 cửa khẩu quốc gia và 09 cửa khẩu phụ, có hệ thống giao thông quan trọng kết nối trong nước và quốc tế, thuận lợi cho phát triển kinh tế, giao lưu hàng hóa, tạo điều kiện cho phát triển xuất nhập khẩu của cả nước qua địa bàn và là một trong những tỉnh có vị trí đắc địa, đầu cầu quan trọng kết nối khu mậu dịch tự do Trung Quốc - ASEAN và Hành lang kinh tế Nam Ninh - Lạng Sơn - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh. Kinh tế cửa khẩu đóng góp 70% GRDP của Lạng Sơn.

Tuy nhiên, trong nhiều năm đã tồn tại một thực tế là để thông quan hàng hóa qua cửa khẩu, các doanh nghiệp xuất nhập khẩu phải khai báo và thực hiện các thủ tục với nhiều lực lượng chức năng (Biên phòng, Hải quan, Kiểm dịch, Thuế…) trên bản kê giấy hoặc những phần mềm nội bộ khác nhau. Thông tin về doanh nghiệp, hàng hóa phải nhập lại nhiều lần gây lãng phí thời gian và công sức của doanh nghiệp; đồng thời các doanh nghiệp xuất nhập khẩu phải gặp gỡ, tiếp xúc trực tiếp với các lực lượng chức năng cũng tạo nhiều kẽ hở, dễ phát sinh những tiêu cực…

Thực tế từ chia sẻ của doanh nghiệp A là doanh nghiệp có hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa tại cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị: “Trước đây, khi chưa ứng dụng Nền tảng cửa khẩu số, các doanh nghiệp chúng tôi phải đến cửa khẩu từ sớm để khai báo, các thông tin chủ yếu thực hiện thông qua bản giấy, các giấy tờ khai báo được các lực lượng chức năng nhập vào phần mềm riêng biệt để quản lý, sau đó các doanh nghiệp vẫn phải luân chuyển các giấy tờ đã được lực lượng chức năng xác nhận trước đó để làm các thủ tục tiếp theo. Do đó, chúng tôi mất rất nhiều thời gian, công sức và chi phí để thông quan được một xe hàng”.

Trước các vấn đề bất cập của hoạt động xuất nhập khẩu; đồng thời thực hiện nhiệm vụ trọng tâm được Thủ tướng Chính phủ giao tại Kế hoạch hoạt động của Ủy ban Quốc gia về chuyển đổi số năm 2022, Lạng Sơn đã chọn chuyển đổi số khu vực cửa khẩu làm mục tiêu đột phá trong công cuộc chuyển đổi số của tỉnh và đã giao nhiệm vụ cho Sở Thông tin và Truyền thông phối hợp với VNPT tham mưu xây dựng Nền tảng cửa khẩu số.

Nền tảng cửa khẩu số đã được xây dựng và chính thức đi vào vận hành từ ngày 21/02/2022. Đến nay, 100% các doanh nghiệp đã khai báo trực tuyến trên Nền tảng cửa khẩu số trước khi phương tiện đến cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị, cửa khẩu Tân Thanh và được xử lý trên Nền tảng cửa khẩu số.

Số doanh nghiệp khai báo thông tin trực tuyến trên Nền tảng cửa khẩu số là 176.467 phương tiện (67.799 phương tiện xuất, 108.668 phương tiện nhập) với tổng lượng hàng là 6.943.300.032kg. Nền tảng cửa khẩu số đã 24 lần nâng cấp để phù hợp với tình hình thực tế tại cửa khẩu.

Nền tảng cửa khẩu số đến thời điểm này đã chạy ổn định, đa số các doanh nghiệp thành thạo khai báo thông tin trực tuyến. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu qua địa bàn tỉnh trong 9 tháng đầu năm 2022 đạt 2.125 triệu USD, trong đó xuất khẩu 630 triệu USD, nhập khẩu 1.495 triệu USD.

Theo doanh nghiệp A, giai đoạn đầu triển khai thí điểm Nền tảng cửa khẩu số, việc thay đổi thói quen từ cách làm truyền thống sang ứng dụng cửa khẩu số trong hoạt động xuất nhập khẩu, các doanh nghiệp chúng tôi cũng gặp rất nhiều khó khăn, do nhiều người không biết sử dụng công nghệ thông tin và cũng chưa thực sự tin tưởng vào một ứng dụng mới.

Tuy nhiên, qua một thời gian sử dụng, được sự hướng dẫn, hỗ trợ kịp thời của đội ngũ hỗ trợ sử dụng cửa khẩu số, các doanh nghiệp nhận thấy lợi ích mà Nền tảng cửa khẩu số mang lại, doanh nghiệp chỉ phải kê khai thông tin một lần và kê khai được từ bất kỳ chỗ nào, bất kỳ thời gian nào, thời gian kê khai thông tin hàng hóa chỉ mất từ 2 - 5 phút nên rất thuận lợi. Quan trọng là toàn bộ hoạt động của cửa khẩu được công khai, minh bạch, doanh nghiệp sẽ biết hàng hóa, phương tiện của mình đang ở đâu, đã được xử lý ra sao.

 Doanh nghiệp cũng tránh phải tụ tập đông người khi đợi nhập dữ liệu, giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm dịch bệnh cho cả doanh nghiệp và cán bộ chức năng trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp. Hiện nay, đa số các doanh nghiệp xuất nhập khẩu chân chính đều đồng thuận và mong muốn Nền tảng cửa khẩu số tiếp tục được triển khai và nhân rộng ra các cửa khẩu trên toàn quốc để các doanh nghiệp có thể thuận lợi xuất nhập khẩu hàng hóa qua bất kỳ cửa khẩu nào mà không bị giới hạn về mặt thời gian và không gian.

Đại diện doanh nghiệp A khẳng định: “Việc xây dựng Nền tảng cửa khẩu số là chủ trương đúng, cần thiết được doanh nghiệp ủng hộ, tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu cũng như tạo niềm tin với cộng đồng doanh nghiệp. Do vậy, chúng tôi rất mong muốn các đơn vị liên quan cần đẩy nhanh triển khai các phần việc, sớm đưa ứng dụng Nền tảng cửa khẩu số vào vận hành trên tất cả các cửa khẩu, thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa ngày càng phát triển”.

Lạng Sơn là tỉnh đầu tiên trong cả nước ứng dụng công nghệ số trong quản lý tổng thể và toàn diện hoạt động cửa khẩu nên trong quá trình thực hiện không hề có hình mẫu, quy định, hướng dẫn nào có thể tham chiếu, học hỏi được. Tuy nhiên, bằng sự quyết tâm, dám nghĩ, dám làm của Lãnh đạo tỉnh cũng như sự vào cuộc một cách nghiêm túc của các cơ quan, đơn vị, Nền tảng cửa khẩu số đã được khẩn trương xây dựng và đến nay có thể khẳng định mô hình Nền tảng cửa khẩu số tại tỉnh Lạng Sơn đã được triển khai thí điểm thành công.

Việc triển khai thí điểm thành công Nền tảng cửa khẩu số giúp đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tiết kiệm thời gian, công sức, chi phí cho các cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân tham gia vào hoạt động xuất nhập khẩu; giúp minh bạch hóa, hạn chế các tiêu cực, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước trong hoạt động xuất nhập khẩu; đảm bảo tính liên tục trong các hoạt động tại cửa khẩu, góp phần hạn chế sự lây lan của dịch bệnh trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp thời gian vừa qua.

Với những kết quả và lợi ích mang lại của Nền tảng cửa khẩu số, tỉnh Lạng Sơn cùng Tập đoàn VNPT đã được nhận giải thưởng Viet Solutions 2022 cho Bài toán chuyển đổi số xuất sắc cho địa phương. Bên cạnh đó, tỉnh Lạng Sơn đã vinh dự là 01 trong 07 cơ quan, đơn vị trong toàn quốc đạt giải thưởng “Cơ quan nhà nước chuyển đổi số xuất sắc” với Nền tảng cửa khẩu số.

Việc triển khai cửa khẩu số tại tỉnh Lạng Sơn có khả năng nhân rộng áp dụng cho tất cả các cửa khẩu trên toàn quốc, góp phần hình thành hệ thống cửa khẩu số quốc gia, phục vụ cho quản lý nhà nước của Chính phủ và các địa phương, các lực lượng chức năng tại các khu vực cửa khẩu. Nền tảng cửa khẩu số được triển khai tại tất cả các cửa khẩu trên toàn quốc sẽ giúp các doanh nghiệp xuất nhập khẩu có thể khai báo trực tuyến, các cơ quan từ Trung ương đến các tỉnh, thành phố có thể dễ dàng giám sát, quản lý và ra quyết định dựa trên dữ liệu thời gian thực, góp phần phòng, chống tiêu cực, phục vụ người dân và doanh nghiệp trong công tác xuất nhập khẩu, phát triển kinh tế - xã hội.

Trên cơ sở mô hình Nền tảng cửa khẩu số đã được tỉnh Lạng Sơn triển khai thí điểm, Lạng Sơn đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương có liên quan đến Nền tảng cửa khẩu số thực hiện kết nối, liên thông, chia sẻ dữ liệu chuyên ngành với Nền tảng cửa khẩu số để phát huy tối đa hiệu quả của Nền tảng cửa khẩu số mang lại. Đồng thời, đề xuất Nền tảng cửa khẩu số tỉnh Lạng Sơn áp dụng cho toàn bộ các cửa khẩu trên toàn quốc.

Phạm Lê